Aleksandr Stiepanowicz Wiktorienko (ros. Алекса́ндр Степа́нович Викторе́нко, ur. 29 marca 1947 w wsi Olginka w obwodzie północnokazachstańskim, zm. 10 sierpnia 2023) był radzieckim i rosyjskim lotnikiem oraz kosmonautą, odznaczonym tytułem Bohatera Związku Radzieckiego w 1987 roku.
Życiorys
Wiktorienko ukończył 10 klas szkoły średniej w 1965 roku, a następnie rozpoczął służbę w Armii Radzieckiej. W 1969 roku zdobył dyplom wyższej wojskowej szkoły lotników w Orenburgu z wyróżnieniem, uzyskując tytuł starszego lotnika. W maju 1978 roku został przyjęty do grupy kosmonautów i do lutego 1982 roku przeszedł intensywne przygotowania do lotu. Od października 1978 do lipca 1979 roku był słuchaczem w Centrum Doświadczalnym Techniki Lotniczej i Przygotowania Pilotów Doświadczalnych w Achtubinsku. 16 października 1979 roku, podczas prac w centrum badawczym, doznał wypadku (porażenie prądem), jednak wrócił do treningów, a w latach 1982–1983 uczestniczył w programach międzynarodowych związanych z kosmonautyką.
17 września 1985 roku był dublerem dowódcy podczas startu statku kosmicznego Sojuz T-14. Ponownie pełnił tę funkcję 13 marca 1986 roku przy starcie Sojuz T-15, a od 22 do 30 lipca 1987 roku zrealizował swój pierwszy kosmiczny lot jako dowódca 1. ekspedycji na stację kosmiczną Mir. Wraz z nim w locie uczestniczyli Aleksandr Aleksandrow i Muhammad Faris, a powrót na Ziemię odbył się z Aleksandrem Ławiejkinem i Muhammadem Farisem. Lot trwał 7 dni, 23 godziny, 4 minuty i 55 sekund. Od 6 września 1989 do 19 lutego 1990 roku odbył swój drugi lot kosmiczny jako dowódca 5. ekspedycji na stację Mir na pokładzie statku Sojuz TM-8 z Aleksandrem Sieriebrowem. W trakcie pobytu na stacji przeprowadził pięć kosmicznych spacerów. 2 października 1991 roku był dublerem dowódcy podczas startu Sojuz TM-13, a od 17 marca do 10 sierpnia 1992 roku zrealizował swój trzeci kosmiczny lot jako dowódca 11. ekspedycji na stację Mir na pokładzie statku Sojuz TM-14, podróżując z Aleksandrem Kalerim i Klausem-Dietrichem Flade. W trakcie tej misji odbył jeden kosmiczny spacer, a łączny czas spędzony w kosmosie wyniósł 145 dni, 14 godzin, 10 minut i 32 sekundy. 1 lipca 1994 roku był dublerem dowódcy podczas startu Sojuz TM-19, a od 3 października 1994 do 22 marca 1995 roku zrealizował swój czwarty lot kosmiczny jako dowódca 17. ekspedycji na stację Mir na pokładzie Sojuz TM-20, podróżując z Jeleną Kondakową i Ulfem Merboldem. W tym czasie spędził w kosmosie 169 dni, 5 godzin, 21 minut i 35 sekund.
30 maja 1997 roku przeszedł do rezerwy w stopniu podpułkownika.
Odznaczenia
- Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (30 lipca 1987)
- Order Lenina (30 lipca 1987)
- Order Rewolucji Październikowej
- Order Przyjaźni Narodów
- Order „Za zasługi dla Ojczyzny” III klasy
- Kawaler Legii Honorowej (Francja)
- Bohater Syryjskiej Republiki Arabskiej
- Oraz 8 medali.
Zobacz też
- alfabetyczna lista kosmonautów
- grupy i oddziały kosmonautów
- lista najdłuższych łącznych pobytów w kosmosie
Przypisy
Bibliografia
Викторенко Александр Степанович. [w:] Герои Страны [on-line]. [dostęp 2016-12-11]. (ros.).
Biogram w serwisie Spacefacts (ang.).
