Aleksandr Filippowicz Wasiljew (ros. Алекса́ндр Фили́ппович Васи́льев, ur. 29 sierpnia?/11 września 1902 w wiosce Staroje Riachino w guberni nowogrodzkiej, zm. 5 lipca 1984 w Moskwie) – radziecki generał lejtnant oraz oficer wywiadu.
Życiorys
Wasiljew ukończył szkołę podstawową, a od 1 czerwca 1920 roku był żołnierzem Armii Czerwonej. Pracował w gubernialnym komisariacie wojskowym w Nowogrodzie, a następnie służył w oddziale specjalnym przy dowództwie Frontu Południowego oraz w Brygadzie Charkowskiej tegoż frontu. Brał udział w walkach przeciwko armii gen. Wrangla oraz Nestorowi Machnie. W latach 1922-1926 studiował w 1 Leningradzkiej Szkole Artyleryjskiej im. Czerwonego Października, a po jej ukończeniu objął stanowisko dowódcy plutonu. W październiku 1929 roku został adiutantem dywizjonu konno-artyleryjskiego, a od grudnia 1931 był pomocnikiem dowódcy dywizjonu szkolnego 11 pułku artyleryjskiego Białoruskiego Okręgu Wojskowego. Od marca 1933 pełnił funkcję pomocnika szefa 1 sektora Wydziału 6 Sztabu Białoruskiego Okręgu Wojskowego. W maju 1934 rozpoczął naukę w Akademii Wojskowej im. Frunzego, a po jej ukończeniu w wrześniu 1937 roku rozpoczął pracę w Głównym Zarządzie Wywiadowczym (Razwieduprze) Armii Czerwonej. Od września do grudnia 1937 był szefem oddziału Wydziału 3 (techniki wojskowej) Razwiedupra Armii Czerwonej w stopniu majora, a od grudnia 1937 do maja 1939 szefem Wydziału 10 tego samego zarządu. Równocześnie, od lutego do maja 1939 pełnił funkcję p.o. pomocnika szefa Razwiedupra Armii Czerwonej.
Od maja do lipca 1939 roku był szefem Wydziału 3 Zarządu 5 Armii Czerwonej, a od maja 1939 do sierpnia 1940 roku zastępcą szefa tegoż zarządu. 10 listopada 1939 roku awansował na pułkownika. Od sierpnia 1940 do czerwca 1941 roku był w dyspozycji Razwiedupra Armii Czerwonej, a w czerwcu-lipcu 1941 roku pełnił rolę szefa Wydziału Wywiadowczego – zastępcy szefa sztabu Odeskiego Okręgu Wojskowego. W okresie od lipca 1941 do lutego 1942 oraz w marcu i kwietniu 1942 roku był szefem Wydziału Wywiadowczego – zastępcą szefa sztabu Frontu Południowego. W kwietniu 1942 roku został ranny, a w okresie wrzesień-październik 1942 roku pełnił funkcję szefa wydziału operacyjnego sztabu 58 Armii Frontu Zakaukaskiego. Następnie był szefem wydziału operacyjnego – zastępcą szefa sztabu Północnej Grupy Wojsk Frontu Północno-Kaukaskiego, a od stycznia 1943 roku szefem wydziału operacyjnego – zastępcą szefa sztabu Frontu Północno-Kaukaskiego, gdzie 14 lutego 1943 roku został mianowany generałem majorem. Od kwietnia 1943 roku był szefem wydziału operacyjnego – zastępcą szefa sztabu Stepowego Okręgu Wojskowego, a od lipca 1943 roku Frontu Stepowego. Brał udział w operacji tuapseńskiej w listopadzie-grudniu 1942 roku oraz w Północno-Kaukaskiej Operacji Strategicznej w styczniu 1943 roku. Walczył na Kubaniu i brał udział w operacji biełgorodzko-charkowskiej w lipcu i sierpniu 1943 roku. Od sierpnia 1943 roku był w dyspozycji Razwiedupra Armii Czerwonej.
Od 24 października 1944 roku był generałem porucznikiem. W październiku 1944 roku objął stanowisko szefa Misji Wojskowej ZSRR w Wielkiej Brytanii. W kwietniu 1945 roku był członkiem delegacji ZSRR na konferencję w San Francisco, podczas której powołano ONZ. Od czerwca 1945 roku pełnił funkcję szefa specjalnej grupy sztabu, a od września 1945 roku zastępcy szefa sztabu Radzieckiej Administracji Wojskowej w Niemczech. Od maja 1946 roku był przedstawicielem Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR w Komitecie Wojskowo-Sztabowym ONZ. Od grudnia 1949 roku ponownie pracował w wywiadzie. W okresie od 7 lutego 1950 do 13 czerwca 1951 roku był szefem Zarządu Stosunków Zagranicznych Razwiedupra Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR, a następnie od 13 czerwca 1951 do 6 maja 1953 roku zastępcą szefa Razwiedupra. Od 6 maja do listopada 1953 roku pełnił funkcję szefa jego Informacji, a 18 listopada 1953 roku został zwolniony do rezerwy.
Odznaczenia
- Order Lenina (1945)
- Order Czerwonego Sztandaru (trzykrotnie – 14 czerwca 1940, 3 listopada 1944 i 15 listopada 1950)
- Order Kutuzowa II klasy (1 września 1945)
- Order Czerwonej Gwiazdy (13 grudnia 1942)
- I medale.
Bibliografia
http://shieldandsword.mozohin.ru/personnel/vasiliev_a_f.htm (ros.)
