Aleksandr Iwanowicz Warnek (ros. Александр Иванович Варнек, ur. 15 czerwca?/27 czerwca 1858 w Petersburgu, zm. 10 czerwca 1930 w Sainte-Geneviève-des-Bois) był rosyjskim kapitanem polarnym, hydrografem, badaczem Arktyki oraz generałem porucznikiem admiralicji. Pełnił funkcję kapitana na parowcu „Pachtusow” (ros. Пахтусов) i był dowódcą pierwszej hydrograficznej ekspedycji na Ocean Arktyczny oraz jednym z inicjatorów drugiej ekspedycji hydrograficznej, która miała miejsce w latach 1910–1915. Był również członkiem ministerstwa morskiego w Rosji Carskiej.
Biografia
Młodość
Aleksandr Iwanowicz Warnek przyszedł na świat w Petersburgu 27 czerwca 1858 roku w rodzinie architekta miejskiego, Iwana Aleksandrowicza Warnieka (1819–1877). Jego dziadek, Aleksandr Grigoriewicz Warniek (1782–1843), był znanym portrecistą. Możliwe, że na decyzję o wyborze zawodu marynarza przez Warnieka wpłynęła lektura „Podróży dookoła świata” autorstwa nawigatora, kapitana Otto von Kotzebue.
Nauka
W 1878 roku ukończył Szkołę Marynarki Wojennej i jako gardes-marine wyruszył w swoją pierwszą zagraniczną podróż na fregacie „Książę Pożarski”. Na początku lat 80. rozpoczął studia w Akademii Marynarki Wojennej, które zakończył w 1882 roku. Następnie został przydzielony do wydziału Hydrograficznego, gdzie skupił się na specjalizacji w dziedzinie hydrografii.
Praca Akademicka
Po zakończeniu w 1903 roku aktywnego uczestnictwa w badaniach mórz arktycznych, skupił się na pracy pedagogicznej, organizacyjnej oraz badawczej. W tym samym roku Warnek objął dowództwo nad szkoleniowym krążownikiem „Westnik”, a w kolejnym roku został inspektorem Liceum Aleksandrowskiego. Wstąpił do Komisji Rozwoju Szlaku Morza Północnego, której przewodniczył Wilkitski. Komisja zajmowała się organizowaniem badań hydrograficznych oraz projektowaniem statków arktycznych, a także opracowaniem planu szczegółowych badań Szlaku Morza Północnego. Był również członkiem Akademii Morskiej oraz Rady Naukowej Hydrografii. W 1904 roku awansował na stopień kapitana, a w 1909 roku na stopień generała dywizji admiralicji. W 1912 roku Warnek zakończył służbę wojskową, osiągając stopień generała porucznika admiralicji.
Pierwsza wojna światowa i emigracja
W latach 1914–1916 Warnek pracował w centralnej administracji Ministerstwa Morskiego. W 1917 roku z powodu rewolucyjnych wydarzeń w Petersburgu przeniósł się do swojej rodzinnej miejscowości Moskalewka nad Morzem Czarnym. W październiku 1917 roku wyemigrował na Półwysep Krymski. Jesienią 1920 roku, wraz z żoną i najstarszą córką, został zmuszony do emigracji za granicę (dwóch jego synów opuściło Rosję razem z Korpusem Morskim). Pierwsze pół roku na obczyźnie spędził w Konstantynopolu, następnie trzy lata na Sycylii, a później osiedlił się we Francji, najpierw w Lyonie, a potem w Grenoble. Ostatnie dwa lata życia spędził w „Domu Rosyjskim” pod Paryżem, gdzie zmarł 10 czerwca 1930 roku. Został pochowany na rosyjskim cmentarzu w Saint-Genevieve-des-Bois.
Życie prywatne
Poślubił Nadieżdę Pietrowną Moskalską (1870–1908), z którą miał dzieci: Tatianę (1894–1990), Annę (1897–1920), Piotra (1902–1980) i Eugeniusza (1906–1951). Z drugiego małżeństwa z Anną Romanowną Gerngross (1877–17.07.1961) nie miał dzieci.
Wyprawy badawcze
W ciągu swojego życia uczestniczył w około dwudziestu wyprawach morskich, w tym w trzech dookoła świata.
Brał udział w wyprawie dookoła świata (1883–1886) na statku „Opricznik” pod dowództwem kapitana II stopnia Iwaszintowa. W latach 1890–1892 brał udział w ekspedycji na statku Minin.
W styczniu 1879 roku, po awansie na kapitana II stopnia, pływał na statku „Gjemjaszczjem” na trasie Władywostok – Petersburg, a następnie udał się do Japonii i USA.
Pierwsza ekspedycja na Ocean Arktyczny
Na podstawie decyzji Głównej Dyrekcji Hydrograficznej z 1898 roku rozpoczęto przygotowania do ekspedycji, której celem było zbadanie Oceanu Arktycznego. Badacze mieli za zadanie przeprowadzenie badań mórz północnych.
Po zakończeniu ekspedycji, w 1902 roku, Warniek przedstawił propozycje nazw dla nowo odkrytych obiektów geograficznych, w tym Wyspy Hoockera oraz dwanaście innych.
Dzieła
„Краткий очерк работ Гидрографической экспедиции Северного Ледовитого океана в 1902” (1903 rok)
Nagrody
Aleksandr Iwanowicz Warnek za swoje osiągnięcia otrzymał 12 odznaczeń, w tym:
- Order Świętego Stanisława I, II i III stopnia
- Order Świętej Anny II i III stopnia
- Order Świętego Włodzimierza III i IV stopnia
- Order Rosyjskiego Stowarzyszenia Naukowego za wybitne osiągnięcia naukowe
Na jego cześć nazwano miejscowość Warniek oraz przylądek na zachodnim wybrzeżu północnej wyspy Nowa Ziemia.
Przypisy
