Aleksandr Uspienski

Aleksandr Iwanowicz Uspienski

Aleksandr Iwanowicz Uspienski (ros. Александр Иванович Успенский, ur. w lutym 1902 we wsi Wierchnij Suchodoł w guberni tulskiej, zm. 28 stycznia 1940) był funkcjonariuszem radzieckich organów bezpieczeństwa, komisarzem bezpieczeństwa państwowego III rangi oraz ludowym komisarzem spraw wewnętrznych Ukraińskiej SRR w 1938 roku. Uspienski był zarówno sprawcą, jak i ofiarą Wielkiego terroru.

Życiorys

Uspienski był Rosjaninem, który do 1917 roku ukończył dwie klasy seminarium duchownego w Tule. W okresie od lutego do maja 1918 roku pełnił funkcję sekretarza gminnego komitetu biedoty, a od maja 1919 do sierpnia 1920 roku był szefem rejonowej milicji. Od sierpnia 1920 roku pracował w Czeki, a od września 1920 roku został członkiem RKP(b). W latach 1922–1923 był powiatowym pełnomocnikiem gubernialnego oddziału GPU w Tule. Następnie, od września 1923 do 10 marca 1927 roku, kierował Wydziałem Ekonomicznym Tulskiego Gubernialnego Oddziału GPU. W okresie od marca 1927 do 26 sierpnia 1931 roku był szefem Wydziału Ekonomicznego Pełnomocnego Przedstawicielstwa OGPU przy Radzie Komisarzy Ludowych ZSRR na Uralu. Od 27 września 1931 do 14 maja 1933 roku pełnił funkcję szefa Wydziału Ekonomicznego Pełnomocnego Przedstawicielstwa OGPU przy Radzie Komisarzy Ludowych w obwodzie moskiewskim.

Równocześnie, od 27 listopada 1932 roku był pomocnikiem, a od 14 maja 1933 do 31 lipca 1934 roku zastępcą pełnomocnego przedstawiciela OGPU przy Radzie Komisarzy Ludowych ZSRR w obwodzie moskiewskim. Po 31 lipca 1934 roku objął stanowisko drugiego zastępcy szefa Zarządu NKWD obwodu moskiewskiego. Od 19 lutego 1935 roku był zastępcą szefa Komendantury Moskiewskiego Kremla ds. Ochrony Wewnętrznej, a od 29 listopada 1935 roku awansował na starszego majora bezpieczeństwa państwowego. W okresie od 28 lutego 1936 do 16 marca 1937 roku był zastępcą szefa Zarządu NKWD Kraju Zachodniosyberyjskiego, a od 16 marca 1937 do 25 stycznia 1938 roku pełnił funkcję szefa Zarządu NKWD obwodu orenburskiego. 25 stycznia 1938 roku Uspienski został mianowany komisarzem bezpieczeństwa państwowego III rangi oraz ludowym komisarzem spraw wewnętrznych Ukraińskiej SRR (do 14 listopada 1938). Równocześnie, od 18 czerwca do 26 grudnia 1938 roku, był członkiem Biura Politycznego KC KP(b)U. Był także deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR oraz do Rady Najwyższej Ukraińskiej SRR pierwszej kadencji. Uspienski był odpowiedzialny za masowy terror na Ukrainie, szczególnie wobec Polaków mieszkających w Ukraińskiej SRR.

14 listopada 1938 roku upozorował samobójstwo i uciekł z Kijowa, obawiając się aresztowania (ostrzeżony przez ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRR Nikołaja Jeżowa). Ukrywał się najpierw pod Moskwą, a następnie w Miassie. Jednak 15 kwietnia 1939 roku został aresztowany, a 27 stycznia 1940 roku skazany na śmierć przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR i stracony.

Odznaczenia

  • Order Lenina (2 lipca 1937)
  • Order Czerwonego Sztandaru (3 kwietnia 1930)
  • Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” (22 lutego 1938)
  • Odznaka Honorowy Funkcjonariusz Czeki/GPU (V) (1929)
  • Odznaka „Honorowy Funkcjonariusz Czeki/GPU (XV)” (4 lutego 1933)

Bibliografia

Przeczytaj u przyjaciół: