Aleksandr Pawłowicz Smorczkow (ros. Александр Павлович Сморчков; ur. 29 listopada 1919 we wsi Czekmowo w obwodzie moskiewskim, zm. 16 listopada 1998 w Moskwie) był radzieckim lotnikiem wojskowym, pułkownikiem oraz Bohaterem Związku Radzieckiego (1951).
Życiorys
Ukończył 7 klas szkoły, a następnie pracował w fabryce w Mytiszczi. W latach 1937–1938 uczęszczał do aeroklubu. W listopadzie 1938 roku został powołany do Armii Czerwonej, a w 1940 roku ukończył Kaczyńską Wojskową Wyższą Szkołę Lotniczą Pilotów. Po ukończeniu nauki został instruktorem w Lwowskiej Wojskowej Lotniczej Szkole Pilotów, a od grudnia 1940 do sierpnia 1941 pracował w Fastowskiej Wojskowej Szkole Lotniczej Pilotów, a następnie w Czernihowskiej Wojskowej Szkole Lotniczej Pilotów.
Od 6 października 1941 brał udział w działaniach wojennych przeciwko Niemcom na Froncie Południowym. 25 października 1941 został ranny w akcji, a w grudniu 1941 objął stanowisko dowódcy klucza w Czernihowskiej Wojskowej Lotniczej Szkole Pilotów, która została przeniesiona do Kyzył-Arwat. Od grudnia 1942 do maja 1943 był zastępcą dowódcy-nawigatora w eskadrze lotniczego pułku myśliwskiego 136 Mieszanej Dywizji Lotniczej Sił Wojskowo-Powietrznych Środkowoazjatyckiego Okręgu Wojskowego w Aszchabadzie. Następnie w maju 1943 odbył kurs doskonalenia nawigatorów, a później został zastępcą dowódcy eskadry w 523 lotniczym pułku myśliwskim 303 Lotniczej Dywizji Myśliwskiej 1 Armii Powietrznej Frontu Zachodniego. Od października 1943 do maja 1944 ponownie uczestniczył w kursach doskonalenia. W maju 1944 objął dowództwo eskadry i brał udział w operacjach smoleńskiej, białoruskiej, nadbałtyckiej oraz wschodniopruskiej, wielokrotnie przeprowadzając zwiady powietrzne. W trakcie wojny zrealizował 279 lotów bojowych, stoczył 18 walk powietrznych, w których strącił 2 samoloty wroga i uszkodził 1. Od 1944 roku był członkiem partii komunistycznej.
Po zakończeniu wojny kontynuował dowodzenie eskadrą. W lutym 1947 roku został zastępcą dowódcy pułku, w czerwcu 1949 powrócił na stanowisko dowódcy eskadry, a w styczniu 1951 ponownie został zastępcą dowódcy pułku lotniczego. W marcu 1951 roku został wysłany do Chin (Shenyang), a od maja 1951 do lutego 1952 brał udział w wojnie koreańskiej, wykonując 150 lotów bojowych i staczając 52 walki powietrzne, w których zestrzelił 13 samolotów wroga indywidualnie oraz 1 w grupie, a także uszkodził 3 samoloty. W 1956 roku ukończył Akademię Wojskowo-Powietrzną w Monino, uzyskując stopień pułkownika i obejmując dowództwo w lotniczym szkolnym pułku myśliwskim. W maju 1962 roku został zastępcą dowódcy 9 Lotniczej Dywizji Myśliwskiej w Moskiewskim Okręgu Wojskowym, a od stycznia do sierpnia 1964 dowodził 95 Lotniczą Dywizją Myśliwską. Od sierpnia 1964 do marca 1966 pełnił funkcję naczelnika punktu dowódczego 26 Armii Powietrznej Białoruskiego Okręgu Wojskowego, a następnie pracował jako wykładowca i starszy wykładowca katedry taktyki i teorii sztuki wojennej w Wojskowej Akademii Inżynieryjnej im. Żukowskiego. W grudniu 1975 roku przeszedł do rezerwy.
Odznaczenia
- Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (13 listopada 1951)
- Order Lenina (13 listopada 1951)
- Order Czerwonego Sztandaru (trzykrotnie – 27 sierpnia 1944, 28 października 1944 i 28 marca 1945)
- Order Aleksandra Newskiego (26 grudnia 1944)
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (11 marca 1985)
- Order Wojny Ojczyźnianej II klasy (1 lipca 1944)
- Medal „Za zasługi bojowe” (20 czerwca 1949)
- I inne.
Bibliografia
