Aleksandr Aleksandrowicz Samojło
(ros. Алекса́ндр Алекса́ндрович Самойло, ur. 23 października?/4 listopada 1869 w Moskwie, zm. 8 listopada 1963 tamże) – był rosyjskim i radzieckim dowódcą wojskowym, generałem porucznikiem.
Życiorys
Samojło przyszedł na świat w rodzinie szlacheckiej jako syn lekarza wojskowego. Edukację rozpoczął w moskiewskim gimnazjum, a we wrześniu 1895 roku wstąpił do służby wojskowej. W 1898 roku ukończył Moskiewską Junkierską Szkołę Piechoty, a następnie służył w 6 Taurydzkim Pułku Grenadierów i w Pułku Jekaterynosławskim. Był wolnym słuchaczem Wydziału Historyczno-Filologicznego Uniwersytetu Moskiewskiego, a po ukończeniu Nikołajowskiej Akademii Sztabu Generalnego w 1898 roku, został przydzielony do sztabu 36 Dywizji Piechoty. Początkowo dowodził kompanią, a później pełnił funkcję oficera sztabowego w Kazańskim Okręgu Wojskowym.
Od marca 1901 do października 1902 roku był starszym adiutantem sztabu 31 Dywizji Piechoty, a później oficerem sztabowym Kijowskiego Okręgu Wojskowego. W 1903 roku został delegowany do Austro-Węgier w celach wywiadowczych, a w 1906 roku do Niemiec i Anglii. W sierpniu 1909 roku objął stanowisko oficera w Głównym Zarządzie Sztabu Generalnego jako referent oddziału zwiadowczego. Po wybuchu I wojny światowej został skierowany na front jako sztab-oficer referencyjny i porucznik w zarządzie generalnego kwatermistrzostwa Stawki Naczelnego Dowódcy. Od września 1915 roku pełnił funkcję zastępcy generalnego kwatermistrza sztabu armii Frontu Zachodniego, a po rewolucji lutowej został generalnym kwatermistrzem sztabu 10 Armii oraz szefem sztabu tej armii.
Po rewolucji październikowej przeszedł na stronę bolszewików i jako wojskowy ekspert uczestniczył w pertraktacjach z niemiecką delegacją w Brześciu w 1918 roku. W lutym 1918 roku ochotniczo wstąpił do Armii Czerwonej i objął stanowisko szefa sztabu Frontu Zachodniego.
W trakcie wojny domowej w Rosji, pełnił funkcję pomocnika szefa wojenruka Zachodniego Odcinka Ognia Zaporowego. Od 10 maja do 11 sierpnia 1918 roku był szefem sztabu Białomorskiego Okręgu Wojskowego, a w okresie od czerwca do lipca 1918 roku dowodził siłami lądowymi i morskimi w rejonie archangielskim. Następnie, od 11 sierpnia do 11 września 1918 roku zajmował stanowisko szefa sztabu polowego Północno-Wschodniego Odcinka Oddziałów Ognia Zaporowego. Od 11 września do 22 listopada 1918 roku był szefem sztabu 6 Armii oraz dowódcą tej armii w okresach od 22 listopada 1918 do 2 maja 1919 oraz od 26 maja 1919 do 30 marca 1920 roku. Od 2 do 26 maja 1919 roku dowodził Frontem Wschodnim, po tym jak Jukums Vacietis, głównodowodzący Armii Czerwonej, usunął Siergieja Kamieniewa z powodu braku dyscypliny. Jednakże, trzy tygodnie później decyzja ta została cofnięta przez Lenina.
Samojło dowodził siłami bolszewickimi w walkach przeciwko białej armii admirała Kołczaka oraz wojskom Naczelnego Zarządu Obwodu Północnego pod dowództwem generała Jewgienija Millera. Na froncie północnym uczestniczył w operacji szenkurskiej oraz w walkach o linię kolejową Wołogda-Archangielsk. Jako dowódca Frontu Wschodniego prowadził ogólną kontrofensywę, w skład której wchodziły m.in. operacje bugurusłańska i belebejska. Po odwołaniu z frontu wschodniego, ponownie walczył na północy Rosji, a 21 lutego 1920 roku wkroczył do Archangielska. Od 28 kwietnia do 11 maja 1920 roku był przydzielony do Sztabu Polowego Rewolucyjnej Rady Wojennej Republiki, a w okresie od 11 maja do 25 czerwca 1920 roku pełnił rolę pomocnika szefa sztabu tej rady. Od 25 czerwca 1920 roku do 16 lutego 1921 roku był p.o. szefa sztabu Wsierogławsztabu, a następnie od 16 lutego 1921 roku do 15 czerwca 1922 roku pełnił funkcję pomocnika szefa Sztabu Generalnego Armii Czerwonej. 2 lipca 1922 roku objął stanowisko szefa Moskiewskiego Okręgowego Zarządu Wyższych Instytucji Edukacyjnych, w 1923 roku został inspektorem Głównego Zarządu Wyższych Uczelni Armii Czerwonej. W 1920 roku prowadził wykłady na Uniwersytecie Moskiewskim, a od 1930 roku w Moskiewskim Instytucie Hydrometeorologicznym. Od 1941 roku uczył w Wojskowo-Powietrznej Akademii Inżynieryjnej, gdzie w 1943 roku objął katedrę administracji wojskowej oraz uzyskał tytuł profesorski 24 kwietnia 1943 roku. Równocześnie od 1940 roku był zastępcą szefa Wydziału Operacyjnego Głównego Zarządu Sił Wojskowo-Powietrznych. W 1944 roku został członkiem WKP(b) i w 1948 roku zakończył swoją służbę wojskową. Był również autorem wspomnień. Zmarł i został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym.
Awanse
- Podporucznik (4 sierpnia 1892)
- Porucznik (5 sierpnia 1895)
- Sztabskapitan (17 maja 1898)
- Kapitan (1 kwietnia 1901)
- Podpułkownik (6 grudnia 1904)
- Pułkownik (6 grudnia 1908)
- Generał major (6 grudnia 1916)
- Kombrig (1935)
- Generał porucznik lotnictwa (1940)
Odznaczenia
- Order Świętej Anny III klasy (1906)
- Order Świętego Włodzimierza III klasy (1915)
- Order Świętego Włodzimierza IV klasy (6 grudnia 1913)
- Order Świętego Stanisława II klasy (6 grudnia 1911)
- Order Świętego Stanisława III klasy (1903)
- Order Lenina (dwukrotnie)
- Order Czerwonego Sztandaru (czterokrotnie)
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy
- I medale ZSRR.
Przypisy
Bibliografia
Evan Mawdsley, Wojna domowa w Rosji 1917-1920, Wyd. Bellona, Warszawa 2010.
http://encyclopedia.mil.ru/encyclopedia/history_department/more.htm?id=11596299 (ros.)
http://www.grwar.ru/persons/persons.html?id=948 (ros.)
http://bse.sci-lib.com/article099199.html (ros.)
http://www.alexanderyakovlev.org/almanah/almanah-dict-bio/1018798/16 (ros.)
