Aleksandr Andriejewicz Samarski (ros. Александр Андреевич Самарский, ur. 19 lutego 1919 w chutorze Swistuny, obecnie w obwodzie donieckim, zm. 11 lutego 2008 w Moskwie) był radzieckim i rosyjskim matematykem.
Życiorys
Urodził się w rodzinie chłopskiej z wieloma dziećmi. Po przedwczesnej śmierci rodziców wychowywała go starsza siostra. W 1936 roku ukończył szkołę im. Czechowa w Taganrogu z złotym medalem, a następnie rozpoczął studia na Wydziale Fizycznym Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego. Od 1939 roku pracował w seminarium naukowym pod kierunkiem Andrieja Tichonowa. W lipcu 1941 roku, w wyniku ataku Niemiec na ZSRR, ochotniczo wstąpił do dywizji pospolitego ruszenia, a w grudniu 1941 roku służył jako wywiadowca, przechodząc przez linię frontu. Podczas jednej z misji wywiadowczych natknął się na minę i ledwo ocalał, a następnie leczył się w szpitalach w Moskwie, Gorkim, Krasnojarsku i Minusińsku. W 1942 roku, z powodu odniesionych ran, został zdemobilizowany, a później pracował jako nauczyciel w szkole średniej. W 1945 roku ukończył studia na uniwersytecie. Następnie kontynuował naukę w aspiranturze, a od 1948 roku pełnił funkcję wykładowcy na Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym, jednocześnie będąc czołowym pracownikiem specjalnego laboratorium (kierowanego przez Tichonowa) zajmującego się budową bomby wodorowej. W 1953 roku objął stanowisko kierownika jednego z działów nowo utworzonego Instytutu Matematyki Stosowanej Akademii Nauk ZSRR. W 1957 roku obronił pracę doktorską, a w 1959 roku uzyskał tytuł profesora. Od 1986 do 1998 roku był dyrektorem Wszechzwiązkowego Centrum Modelowania Matematycznego (od 1990 roku: Instytut Modelowania Matematycznego) Akademii Nauk ZSRR/RAN. W ciągu swojej kariery wypromował ponad stu kandydatów nauk i 40 doktorów nauk. 1 lipca 1966 roku został członkiem korespondentem, a 23 grudnia 1976 roku członkiem rzeczywistym Akademii Nauk ZSRR. Od 1998 do 2008 roku był doradcą Prezydium Rosyjskiej Akademii Nauk. Był również członkiem zagranicznym Narodowej Akademii Nauk Ukrainy (2000), doktorem honoris causa Uniwersytetu w Tbilisi (1999) oraz Uniwersytetu Technicznego w Chemnitz (1981).
Nagrody i odznaczenia
Medal Sierp i Młot Bohatera Pracy Socjalistycznej (16 lutego 1979)
Order Lenina (trzykrotnie: 1954, 1956 i 1979)
Order Rewolucji Październikowej (1975)
Nagroda Leninowska (1962)
Nagroda Stalinowska (1954)
Nagroda Państwowa ZSRR (1965)
Państwowa Nagroda Federacji Rosyjskiej (1999)
Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (1985)
Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1969)
Order Sławy III klasy (1980)
Order Przyjaźni Narodów (1993)
Medal „Za obronę Moskwy”
Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
I inne.
Bibliografia
Biogram na stronie warheroes.ru (ros.) [dostęp 2019-06-19]
