Aleksandr Dmitrijewicz Protopopow (ros. Александр Дмитриевич Протопопов, ur. 6 grudnia?/18 grudnia 1866 we wsi Maresiewo w guberni niżnonowogrodzkiej, zm. 27 października 1918 w Moskwie) – był rosyjskim politykiem, deputowanym III i IV Dumy, a także ministrem spraw wewnętrznych Imperium Rosyjskiego od września 1916 do momentu upadku caratu.
Życiorys
Protopopow pochodził z rodziny szlacheckiej i dysponował znacznym majątkiem ziemskim w guberni symbirskiej, a także posiadał dwie fabryki. Był uznawany za eksperta w dziedzinie sukiennictwa. Ukończył I korpus kadetów oraz Nikołajewską Szkołę Kawalerii. W latach 1885–1890 służył w wojsku, kończąc służbę na stopniu sztabs-rotmistrza.
W III i IV Dumie był deputowanym, w którego działalności politycznej dominowały związki z frakcją oktiabrystów. Rzadko zabierał głos w parlamencie i nie angażował się intensywnie w działalność swojego ugrupowania. W 1908 roku uzyskał tytuł kamerjunkra, a rok później został rzeczywistym radcą stanu. Od lutego do września 1916 roku pełnił funkcję marszałka szlachty guberni symbirskiej. W IV Dumie objął stanowisko zastępcy przewodniczącego. W grudniu 1916 roku został ministrem spraw wewnętrznych Imperium Rosyjskiego. Car Mikołaj oraz jego żona, Aleksandra Fiodorowna, wierzyli, że Protopopow, jako osoba związana z liberalnymi kręgami, pomoże w ograniczeniu krytyki samodzierżawia przynajmniej w czasie wojny. Początkowo jego nominacja spotkała się z pozytywnym przyjęciem w rosyjskich kręgach finansowych i wśród polityków liberalnych, jednak szybko stracił popularność z powodu oskarżeń o germanofilstwo oraz podejrzeń o zamiar zawarcia separatystycznego pokoju z Niemcami. Protopopow okazał się najmniej popularnym ministrem spraw wewnętrznych spośród wszystkich, którzy piastowali ten urząd po 1914 roku.
Po wybuchu rewolucji lutowej został uwięziony i przetrzymywany w twierdzy Pietropawłowskiej, a po rewolucji październikowej został rozstrzelany.
Przypisy
