Aleksandr Wasiljewicz Pietruszewski (ros. Александр Васильевич Петрушевский, ur. 15 września?/27 września 1898 w Łunińcu, zm. 21 października 1978 w Moskwie) był radzieckim dowódcą wojskowym, generałem pułkownikiem oraz Bohaterem Związku Radzieckiego (1944).
Życiorys
Po ukończeniu gimnazjum w 1915 roku został powołany do rosyjskiej armii, a w 1916 roku ukończył szkołę piechoty, biorąc udział w I wojnie światowej w stopniu podporucznika. W 1918 roku wstąpił do Armii Czerwonej, gdzie w ramach wojny domowej dowodził kompanią, batalionem oraz pułkiem piechoty na Froncie Południowym. Został ranny, a po wojnie objął dowództwo nad batalionem. W 1922 roku został szefem sekcji operacyjnej sztabu Oddziału Specjalnego Przeznaczenia w guberni briańskiej. W 1923 roku ukończył Wyższą Taktyczną Szkołę Piechoty, a od sierpnia 1923 roku dowodził batalionem w 2 Turkiestańskiej Dywizji Piechoty. W 1928 roku ukończył Akademię Wojskową im. Frunzego i od lipca 1928 do listopada 1930 był szefem sekcji operacyjnej sztabu 34 Dywizji Piechoty. Następnie, od listopada 1930 do grudnia 1931, był szefem sekcji pierwszej sztabu 19 Korpusu Piechoty, a od grudnia 1931 do maja 1932 kierownikiem kursów „Wystrieł”. Od maja 1932 do kwietnia 1934 prowadził taktyczne kursy doskonalenia kadry dowódczej wojsk zmechanizowanych Armii Czerwonej, a od kwietnia do lipca 1934 był wykładowcą taktyki wojsk zmechanizowanych. W lipcu 1934 roku objął stanowisko starszego wykładowcy w katedrze wojsk zmechanizowanych w Akademii Wojskowej im. Frunzego, a następnie został szefem sztabu 20 Dywizji Piechoty. W 1938 roku ukończył Wojskową Akademię Sztabu Generalnego i w styczniu tego samego roku został zastępcą szefa sztabu Białoruskiego Okręgu Wojskowego. Od września 1940 do maja 1941 roku pełnił funkcję zastępcy szefa sztabu Zachodniego Specjalnego Okręgu Wojskowego, a od 5 maja 1941 roku był szefem sztabu 13 Armii w Mohylewie. Po ataku Niemiec na ZSRR brał udział w walkach na Froncie Zachodnim, a następnie w Południowo-Zachodnim oraz Briańskim. Uczestniczył w obronie Mińska, bitwie pod Smoleńskiem, kontruderzeniu spod Moskwy, operacji jeleckiej, bitwie pod Kurskiem i wielu innych starciach. Od grudnia 1943 do marca 1945 roku dowodził 104 Korpusem Piechoty 40 Armii 2 Frontu Ukraińskiego, biorąc udział w operacjach korsuńsko-szewczenkowskiej oraz humańsko-botoszańskiej. Podczas szturmu na rumuńskie miasto Turda odniósł kontuzję, ale później dowodził zdobyciem miasta Kluż. Od marca 1945 do końca wojny kierował 46 Armią, biorąc udział w operacji wiedeńskiej i praskiej. Po wojnie kontynuował dowodzenie 46 Armią, a od czerwca 1946 do lutego 1947 był szefem sztabu Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego. W 1947 roku został starszym wykładowcą w Wyższej Akademii Wojskowej im. Woroszyłowa, a w latach 1947-1950 pełnił funkcję głównego doradcy wojskowego przy Bułgarskiej Armii Ludowej. W latach 1950-1953 był zastępcą dowódcy oraz szefem sztabu Zachodniosyberyjskiego Okręgu Wojskowego, a w latach 1953-1957 głównym doradcą wojskowym przy Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej oraz attaché wojskowym ZSRR w ChRL. W latach 1957-1959 był komendantem Wojskowej Akademii Armii Radzieckiej (Akademii Wojskowo-Dyplomatycznej GRU). Swoją służbę wojskową zakończył w 1960 roku. Został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym, a jego imieniem nazwano szkołę oraz ulicę w Łunińcu.
Awanse
Generał major (27 grudnia 1941)
Generał porucznik (25 września 1943)
Generał pułkownik (21 sierpnia 1954)
Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (13 września 1944)
Order Lenina (trzykrotnie – 17 maja 1944, 13 września 1944 i 21 lutego 1945)
Order Czerwonego Sztandaru (pięciokrotnie)
Order Kutuzowa I klasy (28 kwietnia 1945)
Order Suworowa II klasy (dwukrotnie – 21 kwietnia 1943 i 15 stycznia 1944)
Order Czerwonej Gwiazdy (22 lutego 1941)
Medale ZSRR oraz odznaczenia zagraniczne.
Bibliografia
http://shieldandsword.mozohin.ru/personnel/petrushevskiy_a_v.htm (ros.)
https://web.archive.org/web/20160816100344/http://novodevichiynecropol.narod.ru/petrushevskiy_av.htm (ros.)
