Aleksandr Iwanowicz Pietrow (ros. Александр Иванович Петров; ur. 16 lutego?/28 lutego 1838, zm. 19 sierpnia?/1 września 1915) był działaczem państwowym w Imperium Rosyjskim, członkiem Senatu Rządzącego oraz gubernatorem mińskim i charkowskim, a także wicegubernatorem siedleckim.
Życiorys
Aleksandr Iwanowicz Pietrow przyszedł na świat 16 lutego 1838 roku. Jego rodzina pochodziła z prawosławnej szlachty z guberni saratowskiej, gdzie posiadała 309 dziesięcin skarbowych ziemi oraz dodatkowe 762 dziesięciny w guberni podolskiej (odpowiednio 337,6 ha i 832,5 ha).
Kariera wojskowa
Ukończył Połocki Korpus Kadetów, a 6 czerwca 1857 roku rozpoczął służbę wojskową w stopniu podporucznika (XIII ranga wojskowa) w 17. Batalionie Strzelców, z którym związał swoją dalszą karierę. Krótko później, od 22 sierpnia 1858 roku, był w Wzorcowym Batalionie Piechoty, a między 22 listopada 1858 a 5 listopada 1859 roku kształcił się w Oficerskiej Szkole Strzelców, gdzie uzyskał dyplom I kategorii. W trakcie nauki, 15 kwietnia 1859 roku, awansował na porucznika (ranga XII). Dwa lata spędził w sztabie Inspektora Batalionów Strzeleckich (od 30 marca 1860 do 11 czerwca 1862 roku), a następnie został przeniesiony do Batalionu Strzelców Lejb-gwardii. 15 stycznia 1863 roku powrócił do 17. Batalionu Strzelców, z którym brał udział w walkach przeciwko powstańcom styczniowym w ramach Wileńskiego Okręgu Wojskowego, od 9 lutego do 22 grudnia 1863 roku. 12 czerwca, w okolicach wsi Mątwidowo, wykazał się odwagą, co zaowocowało odznaczeniem go 29 lipca Orderem Świętej Anny III klasy z mieczami i kokardą. Ponadto, przez ponad 3 miesiące (od 25 czerwca do 6 października) pełnił obowiązki naczelnika wojennego w 2. rewirze powiatu szawelskiego. W 1864 roku dwukrotnie zmieniał przydział w batalionie; od 4 kwietnia do 11 sierpnia dowodził 3. rotą (kompanią), a od 24 października zarządzał batalionowym arsenałem.
Kariera urzędnicza w Królestwie Polskim
Dnia 6 lutego 1864 roku Aleksandr Pietrow został przydzielony do Komitetu Urządzającego w Królestwie Polskim, gdzie objął stanowisko komisarza w Kieleckiej Komisji ds. Włościańskich (pełnił obowiązki od 17 lutego, a jego nominacja została oficjalnie zatwierdzona 13 września). W 1866 roku zakończył służbę wojskową i rozpoczął karierę cywilną w randze radcy tytularnego (ranga IX). Urząd komisarza włościańskiego sprawował jeszcze dwukrotnie – w powiecie skierniewickim (od 4 grudnia 1868 roku) oraz włocławskim (od 13 grudnia 1869 roku). Piął się po szczeblach kariery: został asesorem kolegialnym 27 lutego 1869 roku, radcą nadwornym 23 maja 1872 roku, kolegialnym 7 sierpnia 1875 roku oraz radcą stanu 28 lipca 1877 roku. Mimo stosunkowo niskiej rangi VII radcy nadwornego, 2 sierpnia 1874 roku został mianowany wicegubernatorem guberni siedleckiej, wolnej od 5 czerwca z powodu śmierci Andrieja Drukarta. Pełnił tę funkcję do 14 kwietnia 1878 roku, gdy zastąpił go Nikołaj Iwanienko. Tego samego dnia dołączył do Tymczasowej Komisji ds. Włościańskich Guberni Królestwa Polskiego, będąc zwolennikiem generał-gubernatora Iosifa Hurki oraz twardego traktowania Polaków.
W elitach urzędniczych Imperium Rosyjskiego
Pietrow uzyskał rangę rzeczywistego radcy stanu (IV cywilna) 1 kwietnia 1879 roku. Niedługo później, 30 sierpnia, objął stanowisko gubernatora mińskiego, które zajmował do 30 stycznia 1886 roku (zastąpił go Walery Czarykow, a po nim książę Nikołaj Trubieckoj). W czasie urzędowania w Mińsku objął także funkcję honorowego sędziego pokoju (7 grudnia 1874 roku) i po opuszczeniu miasta został uhonorowany tytułem honorowego obywatela (18 grudnia 1886 roku). Następnie został gubernatorem charkowskim, którą to funkcję pełnił w latach 1886–1895 (jego poprzednikiem był Alexander von Uexküll-Güldenband, a następcą Hermann von Tobiesen), od 30 sierpnia 1887 roku jako tajny radca (III ranga cywilna). Na prośbę profesora Aleksandra Brandta zgodził się na budowę charkowskiego zoo wraz z kompleksem akwarystycznym. W dniu 18 czerwca 1894 roku, podczas pobytu w Mińsku, uzyskał równoległą do posiadanej III rangę dworską – ochmistrza dworu. 24 marca 1895 roku, w dniu zakończenia służby w Mińsku, został przyjęty do Charkowskiego Komitetu Opiekuńczego nad Przytułkami Dziecięcymi jako członek honorowy. Kolejny przydział oznaczał powrót do Królestwa Polskiego, gdzie pełnił funkcję pomocnika generał-gubernatora do spraw administracji Kraju Nadwiślańskiego (wcześniej tę funkcję sprawował Nikołaj Medem, a po nim Aleksandr Obolenski). Obowiązki te pełnił oficjalnie do 28 kwietnia 1897 roku. Na dwa miesiące przed zakończeniem służby u generał-gubernatora warszawskiego, 12 lutego został mianowany do Senatu Rządzącego, gdzie zasiadał od 28 października w II Departamencie. Od 3 maja 1902 roku był również honorowym członkiem komitetu zajmującego się opieką nad pomnikami.
Aleksandr Pietrow zmarł 19 sierpnia 1915 roku i został pochowany na Cmentarzu Nikołajewskim przy Ławrze Aleksandra Newskiego w Petersburgu.
Rodzina
Aleksandr Iwanowicz ożenił się w 1871 roku. Jego żoną została córka pułkownika, Aleksandra Michajłowna Zielenko, która zmarła 9 czerwca 1916 roku. Mieli jedną córkę, Aleksandrę, urodzoną 21 grudnia 1872 roku, która wyszła za pułkownika artylerii Nikołaja Aleksandrowicza Krutikowa.
Odznaczenia i nagrody
Aleksandr Pietrow był kawalerem następujących orderów:
Ordery rosyjskie
- Order Świętego Stanisława
- III klasa – 23 kwietnia 1861 roku,
- II klasa – 8 listopada 1868 roku,
- II klasa z koroną – 26 marca 1871 roku,
- I klasa – 1 stycznia 1882 roku.
- Order Świętej Anny
- III klasy z mieczem i kokardą – 29 lipca 1863 roku,
- II klasa z koroną – 30 marca 1873 roku,
- I klasa – 1 stycznia 1885 roku.
- Order Świętego Włodzimierza
- III klasa – 19 czerwca 1875 roku,
- II klasa – 1 kwietnia 1890 roku.
- Order Orła Białego – 1895 rok.
- Order Świętego Aleksandra Newskiego – 1904 rok.
Ordery zagraniczne
- Order Daniły I (Czarnogóra)
- I klasa – 21 grudnia 1883 roku.
- Order Zasługi Cywilnej (Bułgaria)
- I klasa – 1902 rok.
Medale
- Medal za Uśmierzenie Buntu Polskiego – 1865 rok.
- Srebrny Medal za Pracę przy Realizacji Reformy Uwłaszczeniowej w Królestwie Polskim – 19 lutego 1866 roku.
- Srebrny Medal dla Upamiętnienia Panowania Aleksandra III – 26 kwietnia 1882 roku.
Oprócz odznaczeń, Pietrow otrzymał czterokrotnie pisemne podziękowanie od cesarza: pierwsze 26 kwietnia 1882 roku od Aleksandra III oraz trzykrotnie od Mikołaja II w latach 1897, 1900 i 1914. W trakcie swojej służby był również nagradzany dodatkowymi świadczeniami finansowymi: 4 maja 1864 roku otrzymał 300 rubli, 23 września 1866 roku 800 rubli, a 19 grudnia 1891 roku 2000 rubli. Przysługiwał mu również dodatek piętnastoprocentowy za pięcioletni staż służby w Królestwie Polskim, przyznany 1 stycznia 1873 roku. Aleksander III przyznał mu także 30 sierpnia 1890 roku arendę w wysokości 2000 rubli rocznie, która miała obowiązywać przez 6 lat, ale została przedłużona dwukrotnie o czteryletnie okresy.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
ArturA. Górak ArturA., JanJ. Kozłowski JanJ., KrzysztofK. Latawiec KrzysztofK., Słownik biograficzny gubernatorów i wicegubernatorów w Królestwie Polskim (1867–1918), Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015, ISBN 978-83-7784-553-0 (pol.).
С.И.С.И. Поляков С.И.С.И., Полоцкий кадетский корпус. История в лицах, Połock: Полоцкое кн. изд-во, 2010 (Наследие Полоцкой земли), s. 12, ISBN 978-985-6936-28-2 (ros.).
Николай АлександровичН.А. Мурзанов Николай АлександровичН.А., Словарь русских сенаторов 1711–1917 гг., Petersburg: Российская национальная библиотека, 2011, s. 338–339, ISBN 978-5-86007-666-2 (ros.).
Н.Ф.Н.Ф. Самохвалов Н.Ф.Н.Ф. (red.), Губернии Российской империи. История и руководители 1708–1917, Moskwa: Объединненная редакця МВД России, 2003 (ros.).
