Aleksandr Aleksandrowicz Łuczinski (ros. Алекса́ндр Алекса́ндрович Лучи́нский, urodzony 25 lutego?/10 marca 1900 w Kijowie, zmarł 25 grudnia 1990 w Moskwie) był radzieckim dowódcą wojskowym, generałem armii oraz Bohaterem Związku Radzieckiego (1945).
Życiorys
Był Rosjaninem z pochodzenia. Ukończył szkołę realną, a następnie pracował w magazynach w Saratowie.
W 1919 roku wstąpił do Armii Czerwonej, gdzie brał udział w wojnie domowej w Rosji, pełniąc funkcje dowódcy plutonu i szwadronu.
Po zakończeniu wojny był komendantem szkoły pułkowej oraz szefem sztabu pułku. W 1927 roku ukończył szkołę wojskową, a w 1930 roku kursy doskonalenia kadry dowódczej. W 1936 roku objął dowództwo pułku w Środkowoazjatyckim Okręgu Wojskowym. W latach 1937–1938 uczestniczył w wojnie chińsko-japońskiej, a w 1940 roku ukończył Akademię Wojskową im. Frunzego i został szefem sztabu dywizji. W kwietniu 1941 roku objął dowództwo dywizji.
Od listopada 1942 roku, jako pułkownik, dowodził dywizją na Froncie Zakaukaskim i Froncie Północno-Kaukaskim, biorąc udział w obronie Kaukazu oraz w operacjach północnokaukaskiej i krasnodarskiej. 31 marca 1943 roku awansował na generała majora, a 25 kwietnia 1943 roku został dowódcą 3 Korpusu (do 10 marca 1944). W 1943 roku wstąpił do WKP(b). Brał udział w operacji noworosyjsko-tamańskiej, a od 26 marca do 28 kwietnia 1944 roku dowodził 83 Dywizją, uczestnicząc w operacji krymskiej oraz walkach na Półwyspie Kerczeńskim, a także o Jałtę i Sewastopol. Od 17 kwietnia do 20 maja 1944 roku ponownie dowodził 3 Korpusem, a od 21 maja do czerwca 1945 roku był dowódcą 28 Armii 1 Frontu Białoruskiego/3 Frontu Białoruskiego/1 Frontu Ukraińskiego. 24 maja 1944 roku awansował na generała porucznika, a podczas operacji białoruskiej brał udział w walkach o Wilejkę, Mińsk, Baranowicze i Brześć. Od stycznia do marca 1945 roku uczestniczył w operacji wschodniopruskiej.
Na mocy uchwały Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 19 kwietnia 1945 roku, „za umiejętne dowodzenie wojskami w Operacji Wschodniopruskiej oraz za okazane męstwo i odwagę”, został uhonorowany tytułem Bohatera Związku Radzieckiego. W kwietniu 1945 roku dowodzona przez niego armia uczestniczyła w operacji praskiej oraz berlińskiej. Od czerwca do września 1945 roku był dowódcą 46 Armii, która w składzie Frontu Zabajkalskiego brała udział w rozgromieniu japońskiej Armii Kwantuńskiej na Dalekim Wschodzie. Następnie w latach 1945-1947 dowodził 4 Armią. 8 września 1945 roku awansował na generała pułkownika. W 1948 roku ukończył Wyższe Kursy Akademickie przy Akademii Sztabu Generalnego, a w latach 1948-1949 dowodził 3 Armią Uderzeniową. Od kwietnia do września 1949 roku był zastępcą Głównodowodzącego Grupą Wojsk Radzieckich w Niemczech, a od września 1949 do kwietnia 1953 roku dowodził wojskami Leningradzkiego Okręgu Wojskowego. Od 14 października 1952 do 17 października 1961 roku był zastępcą członka KC KPZR. W latach 1953-1957 dowodził wojskami Turkiestańskiego Okręgu Wojskowego, a 8 sierpnia 1955 roku został mianowany generałem armii. W latach 1957-1958 pełnił funkcję I zastępcy dowódcy wojsk Białoruskiego Okręgu Wojskowego, a w latach 1958-1964 był I zastępcą głównego inspektora Ministerstwa Obrony ZSRR, a następnie członkiem Grupy Generalnych Inspektorów Ministerstwa Obrony ZSRR. Był deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR w latach 1946-1958 (2-4 kadencja). Został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym i był honorowym obywatelem Brześcia (1975).
Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (19 kwietnia 1945)
Order Lenina (trzykrotnie, w tym 1 kwietnia 1943, 19 kwietnia 1945)
Order Rewolucji Październikowej (21 marca 1980)
Order Czerwonego Sztandaru (czterokrotnie)
Order Suworowa I klasy (trzykrotnie: 23 lipca 1944, 29 maja 1945 i 8 września 1945)
Order Kutuzowa I klasy (16 maja 1944)
Order Suworowa II klasy (25 października 1943)
Order Czerwonej Gwiazdy (22 lutego 1968)
Order Czerwonego Sztandaru Pracy Uzbeckiej SRR
Order Za Służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR III klasy (30 kwietnia 1975)
Order Klementa Gottwalda (Czechosłowacka Republika Socjalistyczna, 1975)
Otrzymał także liczne medale.
Bibliografia
http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=1806 (ros.)
http://www.az-libr.ru/index.htm?Persons&000/Src/0004/1a4f3b78 (ros.)
Przewodnik po historii Partii Komunistycznej i ZSRR (ros.)