Aleksandr Iljicz Liziukow (ros. Александр Ильич Лизюков, urodzony 13/26 marca 1900 w Homlu, zmarł 25 lipca 1942 w pobliżu wsi Miedwieżje w rejonie siemiłuckim obwodu woroneskiego) – radziecki generał major oraz Bohater Związku Radzieckiego (1941).
Życiorys
Ukończył 6 klas gimnazjum, a od kwietnia 1919 roku rozpoczął służbę w Armii Czerwonej. Od 1919 był członkiem RKP(b). Jako dowódca plutonu wziął udział w wojnie domowej, a w czerwcu 1920 roku został pomocnikiem dowódcy, a następnie dowódcą baterii w 7 Dywizji Strzelców. We wrześniu 1920 objął stanowisko szefa artylerii sił 12 Armii, a później szefa artylerii i zastępcy dowódcy pociągu pancernego nr 56 „Kommunar”. Brał udział w walkach przeciwko armii Denikina, oddziałom atamana Petlury oraz Wojsku Polskiemu, a także w starciach z ruchem powstańczym w guberni kijowskiej i powstańcami Antonowa w 1921 roku. W 1923 roku ukończył wyższą szkołę wojskową w Piotrogrodzie, a w 1927 roku Akademię Wojskową im. Frunzego, gdzie później zaczął wykładać. Po tym był wykładowcą taktyki na Wydziale Mechanizacji i Motoryzacji Akademii Wojskowo-Technicznej Armii Czerwonej. Od stycznia 1933 do czerwca 1934 dowodził batalionem w Moskiewskim Okręgu Wojskowym, a od czerwca 1934 do marca 1936 pełnił funkcję dowódcy-komisarza ciężkiego pułku pancernego w Leningradzkim Okręgu Wojskowym. Następnie został dowódcą 6 Samodzielnej Brygady Pancernej im. Kirowa w tym samym okręgu. 8 lutego 1938 roku został aresztowany przez NKWD pod zarzutem „planowania aktu terrorystycznego” przeciw władzom ZSRR, przesłuchiwany, a 3 grudnia 1939 roku zwolniony i zrehabilitowany. W lutym 1940 roku powrócił do służby w Armii Czerwonej.
W okresie od kwietnia 1940 do marca 1941 wykładał na katedrze taktyki w Wojskowej Akademii Mechanizacji i Motoryzacji Armii Czerwonej im. Stalina. Następnie został zastępcą dowódcy 36 Dywizji Pancernej 17 Korpusu Zmechanizowanego Zachodniego Specjalnego Okręgu Wojskowego w stopniu pułkownika. 26 czerwca 1941 roku został szefem sztabu obrony Borysowa, a w lipcu 1941 dowodził grupą wojsk działających w obwodzie smoleńskim. Pod koniec lipca 1941 roku objął dowództwo 1 Moskiewskiej Dywizji Zmechanizowanej 16 Armii Frontu Zachodniego, której we wrześniu 1941 nadano tytuł „gwardyjskiej”. Brał udział w bitwie pod Moskwą, a od grudnia 1941 do kwietnia 1942 roku dowodził 2 Gwardyjskim Korpusem Piechoty na Froncie Północno-Zachodnim. 10 stycznia 1942 roku otrzymał stopień generała majora, a od kwietnia do czerwca 1942 roku dowodził 2 Korpusem Pancernym na Froncie Briańskim, a następnie 5 Armią Pancerną na tym froncie. Zginął w walce podczas bitwy pod Woroneżem.
Ordery i odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (5 sierpnia 1941)
Order Lenina (dwukrotnie – 16 sierpnia 1936 oraz 5 sierpnia 1941)
Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” (1938)
Order Żukowa (pośmiertnie, w lutym 2018)
Przypisy
Bibliografia
