Aleksander Konstantinowicz Imeretyński, książę Bagration, ros. Александр Константинович Имеретинский (urodzony 24 grudnia 1836?/5 stycznia 1837 w Moskwie, zmarł 17?/30 listopada 1900 w Warszawie) był gruzińskim arystokratą (księciem), rosyjskim generałem oraz gubernatorem Warszawy.
Życiorys
Aleksander Imeretyński wywodził się z rodu Bagrationów – królewskiej dynastii, która niegdyś rządziła Gruzją. W latach 1897–1900 pełnił rolę generał-gubernatora Warszawy, mianowanego przez cara, zastępując Pawła Szuwałowa.
Pozornie deklarował poparcie dla porozumienia z Polakami oraz starał się zyskać ich przychylność dla rosyjskiego państwa. W rzeczywistości obawiał się wzrastającego niezadowolenia wśród Polaków, które było podsycane przez liczne nielegalne organizacje oraz wydawnictwa, takie jak „Robotnik” i PPS, które były związane z Józefem Piłsudskim.
Na przełomie XIX wieku w Królestwie Polskim rozwijał się ruch socjalistyczny, który docierał do coraz większej liczby ludzi – głównie robotników, ale także chłopów i Żydów. Największy odłam tego ruchu postulował konieczność uwolnienia się od carskiej dominacji, co skłoniło Imeretyńskiego do zmiany dotychczasowej polityki represyjnej wobec Polaków. Jego pozorne ustępstwa, takie jak przywrócenie możliwości modlitwy w języku ojczystym w szkołach w 1897 roku, usunięcie nielubianego przez Polaków kuratora Aleksandra Apuchtina, wydanie polskojęzycznej gazety oraz zezwolenie na budowę pomnika Adama Mickiewicza, miały na celu zneutralizowanie wpływu ruchów nielegalnych oraz wydawnictw.
W 1898 roku działacze PPS zdobyli tajny memoriał Imeretyńskiego dotyczący jego współpracy z caratem, w którym opisał swoje zamiary dotyczące polityki pozornych ustępstw, mających w rzeczywistości prowadzić do intensyfikacji rusyfikacji Polaków. Dokument ten, opublikowany w Londynie z wstępem autorstwa Józefa Piłsudskiego, zyskał ogromny rozgłos i w dużej mierze przyczynił się do dymisji Imeretyńskiego oraz znacznego osłabienia pozycji stronnictw ugodowych.
Zobacz też
- namiestnicy carscy w Królestwie Polskim
Przypisy
Literatura
A. Woźniak, Gruziński wielkorządca w Warszawie. Rządy księcia Aleksandra Imeretyńskiego w Królestwie Polskim (1897-1900), „Pro Georgia”, 2004, nr 11, s. 75–88.
