Aleksandr Wasiljewicz Gorbatow (ros. Александр Васильевич Горбатов, urodzony 25 lutego?/9 marca 1891 w wsi Pachotino w guberni włodzimierskiej, zmarł 7 grudnia 1973 w Moskwie) – był radzieckim dowódcą wojskowym, generałem armii (1955) oraz Bohaterem Związku Radzieckiego (1945).
Życiorys
Był synem chłopa. Ukończył kawaleryjskie kursy dowódcze w 1926 roku oraz kursy doskonalące dla wyższej kadry dowódczej w 1930 roku.
W czasie I wojny światowej służył jako podoficer kawalerii. W 1919 roku dołączył do RKP(b) oraz Armii Czerwonej.
Podczas wojny domowej był dowódcą pułku kawalerii oraz od sierpnia 1920 do 1921 roku dowodził Baszkirską Samodzielną Brygadą Kawalerii, która walczyła m.in. przeciwko Polsce.
W 1937 roku dowodził dywizją w Kijowskim Okręgu Wojskowym jako kombrig, a następnie został zastępcą dowódcy 6 Korpusu Kawalerii. W trakcie „wielkiej czystki” został aresztowany przez NKWD w październiku 1938 roku. W czasie przesłuchania stosowano wobec niego „metody nacisku fizycznego”, czyli tortury. 8 maja 1939 roku został skazany na 15 lat łagru i trafił do kompleksu obozów w Kołymy Gułagu. Uwolniony 5 marca 1941 roku po ponownym rozpatrzeniu sprawy, został przywrócony do służby wojskowej. W kwietniu 1941 roku objął funkcję zastępcy dowódcy 25 Korpusu Strzeleckiego w Stalino, którą pełnił w momencie ataku Niemców na ZSRR.
Od października 1941 roku dowodził 226 Dywizją Strzelecką. Od czerwca do października 1942 roku pełnił funkcję inspektora kawalerii na Południowo-zachodnim (stalingradzkim) froncie. Następnie, od października 1942 roku, był zastępcą dowódcy 24 Armii. Od kwietnia do czerwca 1943 roku dowodził 2 Korpusem Strzeleckim, a od czerwca 1943 roku aż do końca wojny – 3 Armią.
Po wojnie, od czerwca 1945 roku, był komendantem Berlina. Pełnił różne funkcje dowódcze. W latach 1946–1962 był posłem do Rady Najwyższej ZSRR. W latach 1950–1954 dowodził wojskami powietrznodesantowymi. Od 1952 do 1961 roku był kandydatem na członka Komitetu Centralnego KPZR. W latach 1954–1958 dowodził Bałtyckim Okręgiem Wojskowym, a od 1958 roku pracował w Grupie Generalnych Inspektorów Ministerstwa Obrony ZSRR.
Zmarł i został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym. Był autorem wspomnień pod tytułem Gody i wojny (Moskwa, 1965, wydanie 2 – 1989). W okresie „odwilży” w „Nowym Świecie” był jedynym z wysokich rangą wojskowych, którzy przeżyli uwięzienie w łagrze, publikując wspomnienia z życia w obozach.
Awanse
- Kombrig (26 listopada 1935)
- Generał major (25 grudnia 1941)
- Generał porucznik (28 kwietnia 1943)
- Generał pułkownik (29 czerwca 1944)
- Generał armii (8 sierpnia 1955)
Odznaczenia
- Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (10 kwietnia 1945)
- Order Lenina (trzykrotnie – 3 czerwca 1944, 21 lutego 1945 i 10 kwietnia 1945)
- Order Rewolucji Październikowej (25 marca 1971)
- Order Czerwonego Sztandaru (czterokrotnie – 1921, 27 marca 1942, 3 listopada 1944 i 15 listopada 1950)
- Order Suworowa I klasy (dwukrotnie – 22 września 1943 i 29 maja 1945)
- Order Kutuzowa I klasy (23 lipca 1944)
- Order Suworowa II klasy (27 sierpnia 1943)
- Order Kutuzowa II klasy (8 lutego 1943)
- Order Czerwonej Gwiazdy (dwukrotnie – 16 sierpnia 1936 i 21 marca 1961)
- Komandoria Legii Zasługi (Stany Zjednoczone, 1945)
- Krzyż Komandorski Orderu Virtuti Militari (Polska)
Przypisy
Bibliografia
