Aleksandr Grigorjewicz Golikow (ros. Александр Григорьевич Голиков, urodzony w 1896 roku w stanicy Sirotinska, obwód doniecki, zmarł 10 grudnia 1937 roku w Moskwie) był Rosjaninem, osobą bezpartyjną, radzieckim dowódcą wojskowym oraz profesorem nadzwyczajnym, który został rozstrzelany w trakcie represji politycznych w 1937 roku.
Życiorys
Golikow przyszedł na świat w rodzinie kozaka, rzemieślnika, chociaż niektóre źródła podają, że był z rodziny mieszczańskiej z Nowochopierska. W 1915 roku ukończył szkołę średnią w Nowokopersku w prowincji Woroneż, a następnie rozpoczął służbę wojskową jako podchorąży w Szkoły Artylerii im. Konstantynowskiego, którą ukończył w lipcu 1915 roku. Wziął udział w I wojnie światowej, pełniąc obowiązki dowódcze w jednostkach artyleryjskich. Jego ostatni stopień w byłej armii to porucznik, dowodzący baterią w 9 Samodzielnym Batalionie Artylerii Ciężkiej.
W czerwcu 1918 roku wstąpił jako ochotnik do Armii Czerwonej. Brał udział w wojnie domowej na Froncie Południowym i Zachodnim, pełniąc funkcje dowódcy artylerii w 23 Dywizji Strzeleckiej (czerwiec 1918 – wrzesień 1918), zastępcy dowódcy tej dywizji (wrzesień 1918 – luty 1919), a potem dowódcy 23 dywizji (luty – wrzesień 1919) oraz 7 dywizji (wrzesień 1919 – kwiecień 1920, czerwiec – sierpień 1920).
W trakcie walk wyróżnił się swoimi osiągnięciami. Na podstawie rozkazu Rewolucyjnej Rady Wojskowej Republiki nr 260 z dnia 28 maja 1920 roku, Order Czerwonego Sztandaru został przyznany dowódcy 7 dywizji strzeleckiej, komisarzowi Golikowowi oraz komisarzowi wojskowemu tej samej dywizji, towarzyszowi Rogalewowi, za bohaterską walkę pięciu dni, podczas gdy dywizja była otoczona przez wroga pod Korosteniem. Udało im się nie tylko uratować 30 wagonów sprzętu wojskowego, ale także zadać znaczące straty Polakom pod Milinem, zdobywając 9 dział, 23 karabiny maszynowe oraz jeńców.
Od kwietnia do czerwca oraz od sierpnia do października 1920 roku dowodził grupami uderzeniowymi 12 Armii. Następnie, od października 1920 do marca 1921, był dowódcą 15 Samodzielnej Dywizji Kawalerii Syberyjskiej. W trakcie bitew odniósł trzy rany.
Po zakończeniu wojny domowej Golikow zajmował wysokie stanowiska w wojsku oraz w wojskowych instytucjach edukacyjnych Armii Czerwonej. W latach 1921–1924 był studentem Wojskowej Akademii Armii Czerwonej. Od maja 1924 roku pełnił funkcję inspektora kawalerii Zachodniego Okręgu Wojskowego. W październiku tego samego roku objął dowództwo nad 7 Dywizją Kawalerii Samara. Od maja 1925 roku był szefem kawalerii kursów doskonalących dla sztabu i dowództwa (KKUKS) Armii Czerwonej. Od października 1929 roku był adiunktem w Akademii Wojskowej im. Frunzego. Od czerwca 1931 roku wykładał taktykę na tej samej uczelni. W kwietniu 1934 roku został szefem wydziału kawalerii Akademii Wojskowej im. Frunzego, a w 1935 roku uzyskał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego. W listopadzie 1936 roku był asystentem inspektora kawalerii Armii Czerwonej.
17 lipca 1937 roku został aresztowany pod zarzutem uczestnictwa w spisku wojskowym (który zorganizował jego teść, Filipp Mironow), osądzony przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR i skazany na śmierć przez rozstrzelanie 10 grudnia 1937 roku. Tego samego dnia wyrok został wykonany na terenie Kommunarki.
3 marca 1957 roku został rehabilitowany przez tę samą instytucję.
Odznaczenia
Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie: 1920 i 1921 jako dowódca 7 Dywizji Strzeleckiej)
