Aleksandr Michajłowicz Gierasimow (ros. Алекса́ндр Миха́йлович Гера́симов, ur. 31 lipca?/12 sierpnia 1881 w Kozłowie, zm. 23 lipca 1963 w Moskwie) był radzieckim malarzem, który pełnił funkcję prezydenta Akademii Sztuk Pięknych ZSRR w latach 1947–1957. Uznawany jest za jednego z najważniejszych przedstawicieli socrealizmu w stalinowskim ZSRR.
Życiorys
W latach 1903–1915 Gierasimow kształcił się w moskiewskiej szkole malarskiej. W 1915 roku został powołany do rosyjskiej armii, a w 1925 przystąpił do Stowarzyszenia Artystów Rewolucyjnej Rosji. Początkowo jego twórczość koncentrowała się na pejzażach, jednak wkrótce przeszedł do portretowania, zyskując uznanie wśród członków partii komunistycznej. W latach 1929–1930 stworzył obraz „Lenin na trybunie”, który przyniósł mu rozgłos. W 1933 namalował „Wystąpienie Stalina na XVI Zjeździe WKP(b)”, a w 1936 „Stalin wśród dowódców 1 Konnej Armii”. W 1938 wykonał dzieło „Stalin i Woroszyłow na Kremlu”, w 1939 „I. W. Stalin i A. M. Gorki w Gorkach”, a w 1943 obraz „Hymn Październikowi”. W latach 1938–1939 Gierasimow stworzył wiele portretów Stalina, które później uznano za kanoniczne. W 1945 namalował „Teherańską Konferencję Przywódców Trzech Wielkich Mocarstw” oraz „Moskiewską Naradę Ministrów Spraw Zagranicznych Trzech Wielkich Mocarstw”, a w latach 1945–1947 „Portret I. W. Stalina”. W 1947 objął przewodnictwo w Akademii Sztuk Pięknych ZSRR, które sprawował aż do 1957 roku. W 1948 stworzył „Portret K.J. Woroszyłowa” oraz „Portret W. M. Mołotowa”, a w 1949 namalował „Stalin na grobie A.A. Żdanowa”. W 1950 roku został członkiem WKP(b) i w latach 1950–1951, wraz z pracownią Akademii, stworzył obraz „Wielka Klątwa”, przedstawiający wystąpienie Stalina na 2 Zjeździe Rad. Gierasimow był ulubionym malarzem Stalina. Po jego śmierci jego wpływy zaczęły słabnąć, a po XX Zjeździe KPZR został odsunięty od kierowania Akademią. Otrzymał Order Lenina, Order Czerwonego Sztandaru Pracy oraz inne odznaczenia. Czterokrotnie przyznano mu Nagrodę Stalinowską – w latach 1941, 1943, 1946 oraz 1949. Zmarł i został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym.
Bibliografia i linki zewnętrzne
Герасимов Александр Михайлович. ХРОНОС: ВСЕМИРНАЯ ИСТОРИЯ В ИНТЕРНЕТЕ. [dostęp 2016-10-26]. (ros.).
Nowa encyklopedia powszechna PWN t. 2, Warszawa 1998.
