Aleksandr Isaakowicz Gelman, po rosyjsku Александр (Шуня) Исаакович Гельман (urodzony 25 października 1933 roku w Dondiuszanach, obecnie Mołdawia) to rosyjski dramaturg oraz scenarzysta filmowy o żydowskich korzeniach.
Życiorys
W latach 1960-63 studiował na uniwersytecie w Kiszyniowie. Jego debiut dramaturgiczny miał miejsce w 1963 roku. Wczesne dzieła Gelmana, takie jak Protokół pewnego zebrania partyjnego, Sprzężenie zwrotne oraz My, niżej podpisani, często osadzone były w kontekście wielkich budów socjalizmu, dużych zakładów przemysłowych oraz biur lokalnych komitetów partyjnych. Akcja jego sztuk rozgrywała się w otoczeniu stołów prezydialnych i rekwizytów związanych z przemysłem ciężkim, takich jak traktory, ciężarówki czy spychacze. Z tego powodu Gelman był przez długi czas klasyfikowany w nurcie „neoprodukcyjnym”.
Autor podkreślał, że jego głównym zainteresowaniem są konflikty na granicy ekonomiki i moralności oraz ekonomiki i sumienia. W jego dramatach najważniejsze role odgrywali zazwyczaj przedstawiciele nomenklatury partii komunistycznej, tacy jak dyrektorzy, brygadziści oraz sekretarze partii. Przykładem kameralizacji problematyki moralnej jest komedia Ławeczka (Skamiejka, 1985), w której bohaterowie są typowymi przedstawicielami społeczeństwa, niczym się nie wyróżniającymi. W tej komedii Gelman nawiązał do tradycji Czechowa. W Polsce sztuka ta zyskała popularność dzięki inscenizacji Macieja Wojtyszki z 1988 roku w Teatrze Telewizji, w której zagrali Joanna Żółkowska i Janusz Gajos, oraz filmowi fabularnemu w reżyserii Macieja Żaka, z udziałem Jolanty Fraszyńskiej i Artura Żmijewskiego.
Zgodnie z scenariuszem Aleksandra Gelmana powstał znany film Premia (Premija, 1975).
W 1976 roku został laureatem Nagrody Państwowej ZSRR.
Życie prywatne
Ma dwóch synów, Marata i Pawła (urodzonego w 1967 roku).
Przypisy
Linki zewnętrzne
