Aleksandr Iljicz Dutow (ros. Александр Ильич Дутов, ur. 6 sierpnia?/18 sierpnia 1879 w Kazalinsku, zm. 7 marca 1921 w Suiding w Chinach) – generał oraz ataman kozacki.
Życiorys
Ukończył z wyróżnieniem Nikołajewską Szkołę Kawalerii, a w 1908 roku Nikołajewską Akademię Sztabu Generalnego. Brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej w latach 1904–1905. W czasie I wojny światowej dowodził 1 pułkiem Kozaków Orenburskich, który wchodził w skład 3 Korpusu Kawaleryjskiego 9 Armii Frontu Południowo-Zachodniego. Walczył na terenach Galicji, Bukowiny oraz Wołynia.
W listopadzie 1917 roku opuścił rozpadający się front i udał się na Ural, gdzie zadeklarował lojalność wobec Rządu Tymczasowego, odmawiając podporządkowania się rozkazom lokalnych komunistów. Wkrótce został ogłoszony atamanem wszystkich Kozaków Orenburskich i 14 listopada przeprowadził antybolszewicką rewolucję w tym regionie. Szybko opanował cały południowy Ural, zajmując szereg miast. Sytuacja stała się niezwykle niebezpieczna dla bolszewików, ponieważ zostali odcięci od Syberii, którą zajmowali. Aby jak najszybciej opanować sytuację, 4 stycznia 1918 roku Czerwona Gwardia, dowodzona przez Wasilija Blüchera oraz Piotra Koboziewa, zaatakowała gubernię orenburską z dużymi siłami. Po dwóch tygodniach intensywnych walk Dutow zmuszony był wycofać się do Wierchnieuralska, a następnie uciekać do Turkiestanu, gdzie związał się z rosnącą w siłę kazachską Ałasz Ordą.
W czerwcu 1918 roku powrócił na Ural na czele małego oddziału i przy wsparciu Korpusu Czechosłowackiego ustanowił swoje rządy w guberni orenburskiej. Po zamachu stanu admirała Aleksandra Kołczaka na Syberii w grudniu 1918 roku armia Dutowa pozostała niezależna. W latach 1918–1920 Kozacy Orenburscy walczyli u boku Armii Syberyjskiej Kołczaka na pierwszej linii frontu, biorąc udział m.in. w wielkiej ofensywie wiosennej w marcu i kwietniu 1919 roku.
Mimo to, Dutow nie w pełni wykorzystał potencjał swoich żołnierzy, co doprowadziło do znacznego spadku ich wartości bojowej, ponieważ ponieśli oni bardzo duże straty podczas bezsensownych ataków na poszczególne miasta. W połowie 1920 roku, po zniszczeniu jego armii przez bolszewików, przedostał się przez Zabajkale do Chin. W 1921 roku został zamordowany przez sowieckiego agenta Machmuda Chadżamirowa, gdy przygotowywał się do uderzenia z doborowym oddziałem konnym na opanowane przez bolszewików Zabajkale.
Odznaczony Orderem Świętej Anny II i III klasy oraz Orderem Świętego Stanisława III klasy.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Biografia na grwar.ru (język ros.)
