Aleksandr Siergiejewicz Dargomyżski (ros. Александр Сергеевич Даргомыжский; urodził się 2 lutego?/14 lutego 1813 roku we wsi Troickoje w bielowskim Ujeździe, w guberni tulskej, zmarł 5 stycznia?/17 stycznia 1869 roku w Petersburgu) był rosyjskim kompozytorem, znanym głównie z twórczości operowej.
Życiorys
Dargomyżski rozpoczął naukę gry na fortepianie i skrzypcach, a także śpiewu oraz teorii muzycznej w swoim domu rodzinnym. W zakresie kompozycji był samoukiem. Swoje pierwsze utwory napisał w wieku 11 lat, były to kompozycje fortepianowe oraz romanse. W 1835 roku spotkał Mikołaja Glinkę, który znacząco wpłynął na jego zainteresowania oraz dalsze studia kompozytorskie. Około 1838 roku stworzył swoją pierwszą operę, Esmeralda, której libretto stanowiła adaptacja powieści Victora Hugo, Dzwonnik z Notre Dame; opera miała swoją premierę dopiero w 1847 roku w Moskwie, lecz nie zdobyła uznania. W 1845 roku rozpoczął prace nad kolejną operą, Rusałka, opartą na niedokończonym dramacie Aleksandra Puszkina o tym samym tytule. Rusałka została po raz pierwszy wystawiona w 1856 roku w Petersburgu i zyskała na popularności w kolejnych latach; wielkim sukcesem było jej wznowienie w 1865 roku.
Po 1850 roku Dargomyżski związał się z grupą młodych kompozytorów, znaną później jako Potężna Gromadka. Od 1859 roku był członkiem zarządu Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego, a od 1867 roku pełnił funkcję prezesa jego oddziału w Petersburgu. W ostatnich latach swojego życia skomponował trzy utwory symfoniczne: Kozaczek ukraiński, Baba Jaga oraz Fantazja fińska. Około 1865 roku rozpoczął pracę nad swoją ostatnią operą, Kamienny gość, której libretto również oparte było na dramacie Puszkina. Niestety, Dargomyżski nie zdążył ukończyć tego dzieła. Kamienny gość miał swoją premierę w Petersburgu w 1872 roku, po uzupełnieniu partytury przez Cezara Cui oraz zinstrumentowaniu całości przez Nikołaja Rimskiego-Korsakowa.
Znaczenie
Twórczość Dargomyżskiego, mimo swojej skromnej objętości, uważana jest za ważny element łączący dorobek Glinki z dziełami Potężnej Gromadki. Jego wkład w dziedzinie harmoniki był szczególnie istotny, rozwijał on chromatykę oraz wprowadzał skalę całotonową.
Dzieła
Opery
- Esmeralda (1838)
- Rusałka (1856)
- Kamienny gość (nieukończona)
Utwory symfoniczne
- Kozaczek ukraiński
- Baba Jaga
- Fantazja fińska
Pieśni i utwory chóralne
Bibliografia
Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. T. I. Kraków: PWM, 2008, s. 292-293. ISBN 978-83-224-0901-5.
Józef Kański: Przewodnik operowy. Kraków: PWM, 2008, s. 88-89. ISBN 978-83-224-0721-9.
Linki zewnętrzne
Aleksandr Dargomyżski – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Aleksandr Dargomyżski w bazie AllMusic (ang.)
