Aleksandr Czesnokow

Aleksandr Nikołajewicz Czesnokow (ros. Александр Николаевич Чесноков, ur. 18 sierpnia 1900 w Petersburgu, zm. 11 listopada 1991 w Symferopolu) był funkcjonariuszem radzieckich służb specjalnych oraz generałem porucznikiem.

W kwietniu 1918 roku dołączył jako czerwonoarmista do dywizjonu pogranicznego Czeki. Od lipca 1918 pełnił funkcję funkcjonariusza Czeki, a od listopada 1918 do grudnia 1919 pracował w piotrogrodzkiej gubernialnej Czece jako kontroler i pełnomocnik w pogranicznych punktach Czeki/GPU/OGPU. W okresie od września 1928 do sierpnia 1929 uczęszczał na kursy w Wyższej Szkole Pogranicznej OGPU w Moskwie. Następnie, od listopada 1932 do marca 1935, był inspektorem w Zarządzie Ochrony Pogranicznej i Wewnętrznej OGPU/NKWD Kraju Wschodniosyberyjskiego (Irkuck). Od marca 1935 do lutego 1937 pełnił rolę szefa sztabu 64 Oddziału Pogranicznego, awansując na kapitana 15 czerwca 1936 roku.

W lutym 1937 roku rozpoczął naukę w szkole NKWD w Moskwie, a 23 marca 1938 roku został awansowany na majora. Od maja 1938 do 9 maja 1939 był starszym pomocnikiem szefa Oddziału 3 Wydziału Służby Głównego Zarządu Wojsk Pogranicznych ZSRR. Od 9 maja 1939 do 14 października 1940 sprawował funkcję szefa Wydziału 5 i zastępcy szefa Zarządu Wojsk Pogranicznych NKWD w Chabarowskim Okręgu Pogranicznym, a 15 maja 1939 roku awansował na pułkownika. W okresie od 14 października 1940 do 26 lutego 1941 był zastępcą szefa Zarządu NKWD Kraju Chabarowskiego, a następnie, od 26 lutego do 31 lipca 1941, szefem Zarządu NKGB Kraju Chabarowskiego. 27 marca 1941 roku został mianowany majorem bezpieczeństwa państwowego.

Od sierpnia 1941 do 29 kwietnia 1943 był zastępcą szefa Zarządu NKWD Kraju Chabarowskiego, a równocześnie od 22 września 1941 do 29 kwietnia 1943 pełnił rolę szefa Wydziału Specjalnego NKWD Frontu Dalekowschodniego. W dniu 22 września 1941 roku awansował na starszego majora bezpieczeństwa państwowego, a 14 lutego 1943 uzyskał tytuł komisarza bezpieczeństwa państwowego. Od 29 kwietnia 1943 do 5 sierpnia 1945 był szefem Zarządu Kontrwywiadu Smiersz Frontu Dalekowschodniego, a od 5 sierpnia do 13 września 1945 pełnił tę samą funkcję w 2 Frontu Dalekowschodniego. 26 maja 1943 roku został mianowany generałem majorem, a 2 listopada 1944 roku generałem porucznikiem.

Od 17 grudnia 1945 do 29 grudnia 1954 roku sprawował funkcję szefa Zarządu Kontrwywiadu Smiersz/Zarządu Kontrwywiadu MGB/Wydziału Specjalnego KGB Taurydzkiego Okręgu Wojskowego. 18 stycznia 1955 roku został zwolniony ze służby i przeszedł na emeryturę w Symferopolu.

Odznaczenia:

Order Lenina (dwukrotnie – 28 października 1943 i 21 lutego 1945)
Order Czerwonego Sztandaru (trzykrotnie – 3 listopada 1944, 8 września 1945 i 25 lipca 1949)
Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (31 lipca 1944)
Order Czerwonej Gwiazdy (dwukrotnie – 14 lutego 1941 i 28 października 1967)
Odznaka „Honorowy Funkcjonariusz Czeki/GPU (XV)” (29 sierpnia 1936)
oraz 6 medali.

Bibliografia: