Aleksandr Dmitrijewicz Ciurupa (ros. Алекса́ндр Дми́триевич Цюру́па, urodzony 19 września?/1 października 1870 roku w Aleszkach w guberni taurydzkiej, zmarł 8 maja 1928 roku we wsi Muchałatka w Krymskiej ASRR) był rewolucjonistą, bolszewikiem oraz zastępcą przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych RFSRR w latach 1921–1924.
Życiorys
Pochodził z Ukrainy. W latach 1887–1893 uczęszczał do szkoły rolniczej w Chersoniu. W 1893 roku został aresztowany, ale wkrótce zwolniony. W 1895 roku ponownie aresztowano go, a w 1898 roku wstąpił do SDPRR, przyłączając się do frakcji bolszewików po rozłamie w partii. Od 1901 roku angażował się w działalność partyjną w Charkowie, został aresztowany w 1902 roku i zesłany do guberni ołonieckiej w 1903 roku, jednak szybko odzyskał wolność. W latach 1908–1917 pracował jako agronom w Ufie. W marcu 1917 roku został członkiem Prezydium Ufijskiego Komitetu SDPRR(b) oraz przewodniczącym ufijskiego gubernialnego komitetu żywnościowego i miejskiej dumy w Ufie. W listopadzie 1917 roku był członkiem ufijskiego komitetu wojskowo-rewolucyjnego, a od listopada 1917 do 25 lutego 1918 roku pełnił funkcję zastępcy ludowego komisarza żywności RFSRR. Następnie, od 25 lutego 1918 do 2 grudnia 1921 roku, był ludowym komisarzem żywności RFSRR. W latach 1918–1921 był komisarzem armii zajmującej się rekwizycją żywności dla Ludowego Komisariatu Żywności RFSRR. Od 2 grudnia 1921 do 2 lutego 1924 roku był zastępcą przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych RFSRR, a od 2 grudnia 1921 do 17 lipca 1923 roku zastępcą przewodniczącego Rady Pracy i Obrony RFSRR. Pełnił również funkcję ludowego komisarza inspekcji robotniczo-chłopskiej RFSRR od 5 maja 1922 do 28 kwietnia 1923 roku. Od 25 kwietnia 1923 roku aż do swojej śmierci był członkiem KC RKP(b)/WKP(b), a od 6 lipca 1923 roku do momentu śmierci pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych oraz Rady Pracy i Obrony ZSRR. Był przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania przy Radzie Pracy i Obrony ZSRR od 6 lipca 1923 do 18 listopada 1925 roku, a następnie ludowym komisarzem handlu zagranicznego i wewnętrznego ZSRR od 18 listopada 1925 do 16 stycznia 1926 roku.
Został pochowany na Cmentarzu przy Murze Kremlowskim. Jego imię nosi jego rodzinne miasto Aleszki (obecnie Ciurupińsk) oraz ulice w takich miastach jak Moskwa, Ufa, Chersoń, Briańsk, Woroneż, Charków i Soczi.
Bibliografia
Przewodnik po historii Partii Komunistycznej i ZSRR (ros.)
http://www.az-libr.ru/index.htm?Persons&70B/b6310cc5/0001/f3b1fa7d (ros.)
http://www.az-libr.ru/index.htm?Persons&PYG/f3b1fa7d/index (ros.)
Цюрупа Александр Дмитриевич. ХРОНОС: ВСЕМИРНАЯ ИСТОРИЯ В ИНТЕРНЕТЕ. [dostęp 2015-08-29]. (ros.)
Przypisy
