Aleksandr Wasiljewicz Bortnikow
Aleksandr Wasiljewicz Bortnikow (ros. Алекса́ндр Васи́льевич Бо́ртников; urodzony 15 listopada 1951 w Mołotowie) to rosyjski polityk, oficer służb specjalnych oraz działacz państwowy. Od 2008 roku pełni funkcję dyrektora Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej oraz jest stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Posiada stopień generała armii oraz tytuł Bohatera Federacji Rosyjskiej. Jest objęty sankcjami w związku z próbą otrucia opozycjonisty Aleksieja Nawalnego.
Życiorys
W 1966 roku wstąpił do Komsomołu. W 1973 roku ukończył Leningradzki Instytut Inżynierów Kolejnictwa. Krótko pracował w swoim zawodzie w Gatczynie.
W 1975 roku ukończył Wyższą Szkołę KGB ZSRR im. Feliksa Dzierżyńskiego i rozpoczął pracę w radzieckich organach bezpieczeństwa. Od 1975 do 1991 był członkiem Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego.
W 2003 roku objął stanowisko szefa UFSB w Petersburgu i obwodzie leningradzkim, a w 2004 roku został zastępcą dyrektora oraz przewodniczącym Departamentu Bezpieczeństwa Ekonomicznego FSB. W lipcu 2004 roku został dyrektorem Służby Bezpieczeństwa Ekonomicznego FSB. 12 maja 2008 roku objął stanowisko dyrektora Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, a w tym samym roku został także stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej.
W 2014 roku, w związku z konfliktem na wschodzie Ukrainy, Unia Europejska oraz Kanada wprowadziły sankcje wobec Bortnikowa. Nie został jednak objęty amerykańską listą sankcji, która dotyczyła urzędników, deputowanych i biznesmenów bliskich prezydentowi Władimirowi Putinowi. W lutym 2015 roku, zaproszony przez stronę amerykańską, wziął udział w szczycie w Waszyngtonie poświęconym zwalczaniu ekstremizmu.
W dniach 27–28 stycznia 2018 roku, wraz z generałem Igorem Korobowem oraz Siergiejem Naryszkinem, ponownie odwiedził Stany Zjednoczone, gdzie spotkał się z Mikiem Pompeo, dyrektorem Centralnej Agencji Wywiadowczej. Tematem rozmów była głównie działalność bojowników Państwa Islamskiego w Syrii. 15 października 2020 roku Unia Europejska oraz Wielka Brytania nałożyły sankcje na Bortnikowa w związku z otruciem opozycyjnego polityka Aleksieja Nawalnego. Osoby objęte tymi sankcjami nie mogą wjeżdżać do krajów UE, korzystać z tranzytu przez te kraje, ich majątek i fundusze w UE są zamrożone, a także obowiązuje zakaz udzielania im jakiejkolwiek pomocy ekonomicznej. W 2022 roku, po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, sankcjami objęty został także jego syn, Denis Aleksandrowicz Bortnikow.
Krytyka
W grudniu 2017 roku grupa ponad 30 naukowców i profesorów związanych z Rosyjską Akademią Nauk w liście otwartym opublikowanym przez „Kommiersant” skrytykowała Bortnikowa za wywiad, który udzielił dziennikowi „Rossijskaja Gazieta” z okazji 100-lecia powstania Czeka. W ocenie naukowców, w tym wywiadzie szef FSB uzasadniał represje stalinowskie. Historyk Nikita Pietrow określił ten wywiad jako przykład nihilizmu prawnego.
Ordery, odznaczenia i nagrody
- Order Świętego Jerzego IV klasy
- Order „Za zasługi dla Ojczyzny” I klasy
- Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II klasy
- Order „Za zasługi dla Ojczyzny” III klasy
- Order „Za zasługi dla Ojczyzny” IV klasy
- Order Aleksandra Newskiego
- Order „Za zasługi wojskowe”
- Order Honoru
- Order Przyjaźni
- Honorowy Dyplom Rządu Federacji Rosyjskiej (2006)
Majątek
W 2015 roku w swoim oświadczeniu majątkowym zadeklarował dochody w wysokości 11,5 miliona rubli.
