Aleksandr Nikołajewicz Bogolubow (ros. Александр Николаевич Боголюбов, ur. 16 maja?/29 maja 1900 w Czeboksarach, zm. 28 lutego 1956 w Moskwie) był radzieckim dowódcą wojskowym, generałem pułkownikiem oraz Bohaterem Związku Radzieckiego (1945).
Życiorys
W 1916 roku ukończył szkołę w Czeboksarach, a w latach 1916–1918 pracował jako telegrafista. Od października 1918 roku służył w Armii Czerwonej jako kierownik kancelarii 1. poczty polowej oraz telegrafista na Froncie Wschodnim w trakcie wojny domowej. Brał udział w starciach z wojskami Kołczaka. Od sierpnia 1919 do stycznia 1920 roku pracował w sztabie Frontu Południowo-Wschodniego, a od stycznia do kwietnia 1920 roku był pomocnikiem oddziału dyslokacji w sztabie Frontu Kaukaskiego, biorąc udział w walkach z wojskami Denikina. W sierpniu 1920 roku ukończył Wyższą Wojskową Szkołę Dyslokacji i objął stanowisko szefa oddziału dyslokacji zarządu łączności 2 Armii Zapasowej w Kazaniu. W 1924 roku ukończył Wyższą Wojskową Szkołę Łączności, a w latach 1924–1928 dowodził plutonem w samodzielnej kompanii łączności. Następnie był pomocnikiem dowódcy oraz dowódcą kompanii pułku łączności w Ukraińskim Okręgu Wojskowym w Kijowie. W 1931 roku ukończył Akademię Wojskową im. Frunzego i w latach 1931–1934 był szefem sztabu 1 pułku łączności w Moskwie. Od 1934 do 1936 roku pełnił funkcję szefa łączności i wydziału operacyjnego sztabu 2 Korpusu Piechoty w Moskiewskim Okręgu Wojskowym. W 1938 roku ukończył Akademię Wojskową Sztabu Generalnego, gdzie został wykładowcą.
Od czerwca 1939 do kwietnia 1941 roku przebywał w Chinach jako doradca wojskowy. Od maja do lipca 1941 roku był zastępcą szefa katedry historii wojskowej Akademii Wojskowej Sztabu Generalnego, a od lipca do października 1941 roku pełnił funkcję szefa Wydziału Operacyjnego sztabu Frontu Rezerwowego, uczestnicząc w walkach pod Jelnią i Wiaźmą.
Od października 1941 do sierpnia 1942 roku oraz od września do grudnia 1942 roku był szefem sztabu 43 Armii, walcząc na Froncie Zachodnim i Kalinińskim. Brał udział w bitwie pod Moskwą oraz operacji rżewsko-wiaziemskiej. W sierpniu i wrześniu 1942 roku był zastępcą, a od grudnia 1942 do marca 1943 roku I zastępcą szefa Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego Armii Czerwonej. Od marca do listopada 1943 roku pełnił funkcję szefa sztabu Frontu Północno-Zachodniego, a od listopada 1943 do kwietnia 1944 roku był szefem sztabu 1 Frontu Ukraińskiego. Następnie, od maja 1944 do maja 1945 roku, był szefem sztabu 2 Frontu Białoruskiego. Uczestniczył w operacjach staroruskiej, kijowskiej, żytomiersko-berdyczowskiej, korsuń-szewczenkowskiej, rówieńsko-łuckiej, proskurowsko-czerniowieckiej, mohylewskiej, mińskiej, białostockiej, mławsko-elbląskiej, pomorskiej oraz berlińskiej.
Od czerwca do października 1945 roku był szefem sztabu Północnej Grupy Wojsk stacjonującej w Polsce. Następnie pracował w Akademii Wojskowej im. Frunzego, gdzie w latach 1946–1950 kierował katedrą przygotowania operacyjno-taktycznego, a od stycznia do września 1950 roku był zastępcą naczelnika akademii ds. przygotowania operacyjno-taktycznego. W latach 1951–1953 był pomocnikiem głównodowodzącego wojskami Dalekiego Wschodu, a w latach 1953–1955 pełnił funkcję zastępcy szefa Głównego Zarządu Przygotowania Bojowego i Fizycznego Wojsk Lądowych. W listopadzie 1955 roku zakończył swoją służbę wojskową. W 1939 roku uzyskał tytuł docenta. Został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym, a w Czeboksarach jego imieniem nazwano ulicę.
Awanse
Pułkownik (20 lutego 1938)
Generał Major (17 stycznia 1942)
Generał Porucznik (27 stycznia 1943)
Generał Pułkownik (17 lutego 1945)
Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (29 maja 1945)
Order Lenina (dwukrotnie – 21 lutego 1945 i 29 maja 1945)
Order Czerwonego Sztandaru (czterokrotnie – 2 stycznia 1942, 29 lipca 1944, 3 listopada 1944 i 20 czerwca 1949)
Order Suworowa I klasy (dwukrotnie – 29 maja 1944 i 10 kwietnia 1945)
Order Kutuzowa I klasy (9 kwietnia 1943)
Order Bohdana Chmielnickiego I klasy (19 stycznia 1944)
Order Krzyża Grunwaldu I klasy (Polska)
Order Czerwonego Sztandaru (Mongolska Republika Ludowa)
Medal „Za obronę Moskwy”
Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
Medal „Za wyzwolenie Warszawy”
Medal „Za zdobycie Królewca”
Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”
Order Krzyża Grunwaldu I klasy
Medal za Warszawę 1939–1945
Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
Oraz medale ZSRR, order chiński i inne odznaczenia zagraniczne.
Bibliografia
