Aleksandr Michajłowicz Bartieniew
Aleksandr Michajłowicz Bartieniew (urodzony około 1868, zmarły 12 grudnia 1932 w Warszawie) był rosyjskim kornetem grodzieńskiego pułku lejbgwardii carskiej oraz mordercą aktorki teatralnej Marii Wisnowskiej.
Biografia
Był zaręczony z Wisnowską, mimo sprzeciwu swojego ojca. Zgodnie z badaniami historyków, aktorka miała wykorzystywać oraz wielokrotnie upokarzać młodego oficera, który był w niej zakochany. Bartieniew odznaczał się dużą zazdrością wobec swojej ukochanej. Z myślą o niej wynajął za pieniądze przesyłane przez ojca mieszkanie przy ul. Nowogrodzkiej 14 w Warszawie, które miało być miejscem ich spotkań. W nocy 30 czerwca 1890 roku spotkał się z aktorką na kolacji, po której zastrzelił ją z pistoletu. Wśród różnych teorii dotyczących motywów zbrodni najczęściej wymienia się zazdrość oraz chęć zemsty. Istnieje możliwość, że aktorka chciała zakończyć związek z Bartieniewem. Legenda głosi, że mogła go namówić, by ją zabił i następnie popełnił samobójstwo, czego jednak nie uczynił.
Podczas procesu Bartieniewa jego obrony podjął się rosyjski adwokat Fiodor Plewako, a jego mowa obrończa przeszła do historii rosyjskiego sądownictwa. Aleksandr Bartieniew został skazany na 8 lat ciężkich robót na Syberii, ale otrzymał ułaskawienie od cara. Nigdy się nie ożenił i nadużywał alkoholu.
Odniesienia w kulturze masowej
Historia burzliwego romansu oraz otoczona tajemnicą morderstwa zainspirowała wielu autorów.
- Julij Jelec, kolega pułkowy Bartieniewa, napisał prawdopodobnie w 1891 roku romans w trzech częściach pt. „Choroba wieku”.
- Historia Bartieniewa i Wisnowskiej posłużyła również jako inspiracja dla twórców niemego filmu „Ludzie bez jutra” w reżyserii Aleksandra Hertza, który początkowo nosił tytuł „Sprawa Barteniewa”.
- W 1925 roku Iwan Bunin, późniejszy laureat Nagrody Nobla, stworzył dzieło „Sprawa korneta Jełagina”, oparte na aktach procesu z 1891 roku wydanych w Petersburgu.
- Stanisław Antoni Wotowski jest autorem romansu „Maria Wisnowska w więzach tragicznej miłości”.
- W 1974 roku Władysław Terlecki napisał „Czarny romans”.
- O historii Marii i Aleksandra opowiada także książka Agaty Tuszyńskiej „Maria Wisnowska. Jeśli mnie kochasz – zabij” (Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2003).
Przypisy
Bibliografia
Jan Żak: Carmen po warszawsku: zbrodnia na Nowogrodzkiej ulicy. e-teatr.pl, 2005. [dostęp 2016-10-25].
Program dokumentalny „Miejsca przeklęte” w TVP Info pt. „Carmen z Nowogrodzkiej”
Gazeta „Wozrożdienije”, Paryż, nr. z 15 grudnia 1932.
Linki zewnętrzne
Natalia Bet: Zabójstwo warszawskiej gwiazdy. Warszawskie Metro – Agora S.A., 2015-10-15. [dostęp 2016-10-25].
