Aleksandr Ankwab
Aleksandr Ankwab (ab. Александр Анқәаб, ros. Александр Золотинскович Анкваб) urodził się 26 grudnia 1952 roku. Jest abchaskim politykiem, który pełnił funkcję premiera nieuznawanej de iure, lecz de facto niepodległej Republiki Abchazji w latach 2005–2010 oraz ponownie od 2020 do 2024 roku. Był również wiceprezydentem (2010–2011) oraz prezydentem Abchazji (2011–2014).
Życiorys
Aleksandr Ankwab przyszedł na świat w stolicy Abchazji, Suchumi. Ukończył studia z zakresu prawa na Uniwersytecie w Rostowie i przez wiele lat był aktywnym działaczem Komsomołu.
W latach 1975–1981 piastował urząd ministra sprawiedliwości w Abchaskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. W 1981 roku przeszedł do Komitetu Centralnego Partii Komunistycznej Gruzji, a w latach 1984–1990 był wiceministrem spraw wewnętrznych Gruzińskiej SRR.
Po rozpadzie ZSRR i ogłoszeniu niepodległości przez Gruzję w 1991 roku, Ankwab wrócił do Abchazji, gdzie w latach 1992–1993 pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych. W 1994 roku przeniósł się do Moskwy, gdzie rozpoczął karierę w biznesie.
Do Abchazji powrócił w 2000 roku, zakładając ruch Aitaira („Odrodzenie”), który był skierowany przeciwko prezydentowi Władysławowi Ardzinbie. W 2004 roku ogłosił swoją kandydaturę w wyborach prezydenckich, jednak został zdyskwalifikowany z powodu braku znajomości języka abchaskiego oraz niespełnienia wymogów dotyczących zameldowania. W wyborach wsparł Siergieja Bagapsza, co przyczyniło się do jego zwycięstwa. W rezultacie, 14 lutego 2005 roku prezydent powołał go na stanowisko szefa rządu republiki.
7 lipca 2007 roku premier Ankwab był ofiarą nieudanego zamachu, w wyniku którego został ranny podczas ostrzału konwoju rządowego.
Jesienią 2009 roku Ankwab został nominowany przez prezydenta Bagapsza jako kandydat na wiceprezydenta w nadchodzących wyborach prezydenckich w grudniu 2009. W związku z tym, 11 listopada 2009 roku, obowiązki szefa rządu przejął wicepremier Leonid Łakierbaja. W wyborach prezydenckich z 12 grudnia 2009 roku Bagapsz uzyskał reelekcję, zdobywając ponad 60% głosów. 12 lutego 2010 roku, po zaprzysiężeniu prezydenta na drugą kadencję, Aleksandr Ankwab objął funkcję wiceprezydenta Abchazji. Następnego dnia prezydent mianował nowym szefem rządu dotychczasowego ministra spraw zagranicznych, Siergieja Szambę.
29 maja 2011 roku, po śmierci prezydenta Siergieja Bagapsza, Ankwab przejął obowiązki głowy państwa. W wyborach prezydenckich, które odbyły się 26 sierpnia 2011 roku, był kandydatem rządzącej partii Zjednoczona Abchazja, zdobywając 54,86% głosów, pokonując premiera Siergieja Szambę (21,04%) oraz byłego premiera Raula Chadżimbę (19,83%). Rosyjskie ministerstwo spraw zagranicznych określiło te wybory jako „sukces”. Jednakże, nie zostały one uznane przez większość państw i organizacji międzynarodowych, w tym NATO i OBWE, ponieważ Abchazję uznawały jedynie cztery państwa na świecie.
26 września 2011 roku Ankwab został zaprzysiężony na prezydenta Abchazji. Następnego dnia powołał Leonida Łakierbaję na stanowisko szefa rządu. 22 lutego 2012 roku, podczas podróży z Gudauty do Suchumi, stał się celem kolejnego zamachu (po wybuchu zdalnie sterowanego ładunku, auto zostało ostrzelane z granatników i broni maszynowej), z którego jednak wyszedł bez szwanku, chociaż dwóch jego ochroniarzy zginęło. Była to czwarta próba zamachu na życie prezydenta Abchazji.
Wieczorem 27 maja 2014 roku demonstranci zaatakowali pałac prezydencki w Suchumi. Opozycja, kierowana przez Raula Chadżimbę, podjęła rozmowy z prezydentem, jednak demonstranci dostali się do wnętrza pałacu. Ankwab uciekł wówczas do rosyjskiej bazy wojskowej w Gudaucie. Opozycja ogłosiła przejęcie władzy i powołała Tymczasową Radę Narodową. Rosja, jako zwierzchnik Abchazji, nie potępiła tych wydarzeń, co mogło sugerować utratę wsparcia Ankwaba przez rosyjskie władze, zwłaszcza po tym, jak zasugerował, że Abchazja nie dąży do połączenia z Federacją Rosyjską w czasie kryzysu krymskiego. 31 maja 2014 roku abchaski parlament przegłosował rozpisanie przedterminowych wyborów prezydenckich, a dzień później Ankwab złożył rezygnację. Obowiązki prezydenta przejął przewodniczący parlamentu Walerij Bganba.
