Aleksandr Jemieljanowicz Abramowicz (ros. Александр Емельянович Абрамович, ur. 27 marca 1888 w chutorze Nowo-Mackuły, gubernia chersońska, zm. 21 stycznia 1972 w Lipawie) był bolszewikiem, radzieckim wywiadowcą oraz działaczem Kominternu.
Życiorys
Po ukończeniu gimnazjum w Odessie w 1904 roku, rozpoczął studia na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Noworosyjskiego w Odessie, jednak w 1905 roku został usunięty z uczelni z „wilczym biletem” za uczestnictwo w protestach antypaństwowych. Następnie pracował w fabryce maszyn rolniczych w Odessie. W marcu 1908 roku wstąpił do SDPRR, a latem tego samego roku do bolszewickiej organizacji bojowej. Wkrótce został aresztowany i skazany na 4 lata katorgi, a w 1911 roku na dożywotnie osiedlenie na wschodniej Syberii. Udało mu się jednak uciec w drodze na zesłanie i wyjechał na emigrację. W Bernie spotkał się z Leninem, w 1912 roku rozpoczął wieczorowe studia medyczne w Genewie, a w 1914 roku przeniósł się do La Chaux-de-Fonds. Po rewolucji lutowej powrócił do Rosji w zaplombowanym wagonie. Został organizatorem odpowiedzialnym piotrogrodzkiej organizacji SDPRR(b). W lipcu 1917 roku został wysłany na Front Rumuński jako żołnierz zapasowego pułku piechoty. W wrześniu 1917 roku objął stanowisko przewodniczącego żołnierskiego komitetu pułkowego w Odessie, a później komitetu garnizonu, oraz został członkiem Prezydium Centralnego Komitetu Wykonawczego Rad Frontu Rumuńskiego. Został także dokooptowany do Odeskiego Komitetu SDPRR(b). W trakcie rewolucji październikowej uczestniczył w zbrojnym przewrocie i ustanowieniu władzy bolszewickiej w Odessie. W marcu 1918 roku był delegatem na VII Zjazd RKP(b), gdzie głosował za ratyfikacją traktatu brzeskiego. W maju 1918 roku pełnił funkcję wyjazdowego instruktora KC RKP(b), a w czerwcu 1918 roku objął dowództwo oddziału specjalnego, skierowanego do walki z Korpusem Czechosłowackim. Wiosną 1919 roku wziął udział w pracach Bawarskiej Republiki Rad, a po jej obaleniu przybył do Lipska, gdzie brał udział w konferencjach partyjnych w Magdeburgu, Halle, Hamburgu i Bremie.
W listopadzie 1919 roku uczestniczył w organizacji i pracach konferencji Zachodnioeuropejskiego Sekretariatu (Biura) Kominternu w Frankfurcie, używając pseudonimu Albrecht. Angażował się w działania Kominternu w Niemczech, Austrii i Francji. 19 stycznia 1921 roku został na krótko aresztowany wraz z żoną. W lipcu 1921 roku powrócił do Moskwy i został zastępcą Zarządzającego Sprawami Komitetu Wykonawczego Kominternu. W latach 1921–1922 pełnił funkcję przedstawiciela Komitetu Wykonawczego Kominternu w Estonii, a w latach 1924–1925 był instruktorem w jekaterynosławskim gubernialnym komitecie RKP(b). Następnie został instruktorem Wydziału Organizacyjnego Komitetu Wykonawczego Kominternu, a potem kierownikiem Wydziału Kontaktów Międzynarodowych. W styczniu 1927 roku został delegowany do Chin jako członek Dalekowschodniego Biura Komitetu Wykonawczego Kominternu, używając pseudonimu Arno. Działał m.in. w Szanghaju i Nankinie, w kwietniu 1927 roku na dwa miesiące został wezwany do Moskwy, po czym ponownie wysłany do Chin. W 1931 roku powrócił do Moskwy, gdzie przez rok studiował na Wydziale Agrobiologicznym Instytutu Czerwonej Profesury. W latach 1932–1934 na Syberii był sekretarzem partyjnego komitetu fabryki, później kopalni. W latach 1934–1949 kierował katedrą marksizmu-leninizmu na Uniwersytecie Tomskim, a w latach 1950–1954 był docentem katedry marksizmu-leninizmu Elektromechanicznego Instytutu Inżynierów Transportu Kolejowego. W latach 1954–1956 pełnił funkcję konsultanta Komitetu Miejskiego KPZR w Tomsku. W 1947 roku został odznaczony Orderem Lenina.
Bibliografia
http://www.pseudology.org/Bolsheviki_lenintsy/AbramovichAE.htm (ros.)
http://rusrazvedka.narod.ru/base/htm/abramowich-chet.html (ros.)
