Aleksander Żyzny
Aleksander Żyzny (ur. 16 grudnia 1947 w Częstochowie, zm. 12 marca 2021) był polskim dziennikarzem motoryzacyjnym. Przez cztery dekady, od 1971 do 2011 roku, pracował dla Polskiego Radia oraz Telewizji Polskiej. Pełnił także funkcję prezesa Auto Klubu Dziennikarzy Polskich.
Życiorys
Ukończył VII Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Częstochowie. Następnie studiował ekonomię na Uniwersytecie Warszawskim (na Wydziale Ekonomii Politycznej oraz w Instytucie Nauk Ekonomicznych).
W 1971 roku rozpoczął pracę w Komitecie ds. Radia i Telewizji, w Dziale Centralnej Fonoteki i Archiwów Programowych. W trakcie tej pracy współpracował z kilkoma redakcjami w Programie I, w tym z audycjami „Latem z radiem” oraz „Sygnałami dnia”. W 1975 roku dołączył do nowo założonej Redakcji Motoryzacyjnej, która przygotowywała audycje i informacje dla kierowców. W lutym 1977 roku przeniósł się do Redakcji Motoryzacyjnej TVP, gdzie powstał Magazyn Motoryzacyjny, emitowany w publicystycznej części programu „Wieczór z Dziennikiem” na TVP1. Program ten później przeniesiono do Studia 2, gdzie występowali znani prowadzący, tacy jak Bożena Walter, Edward Mikołajczyk, Tomasz Hopfer i Tadeusz Sznuk. W Redakcji Motoryzacyjnej współpracował m.in. z Andrzejem Kołaczkowskim, Markiem Grotem, Bogusławem Koperskim, Tadeuszem Rzewuskim oraz Włodzimierzem Zientarskim. W 1979 roku z kolegami z redakcji stworzył program „Puchar Studia 8”, skierowany do miłośników motoryzacji, w którym uczestnicy mogli sprawdzić swoją wiedzę oraz umiejętności związane z prowadzeniem i obsługą samochodu. Eliminacje odbyły się w ośmiu regionalnych ośrodkach TVP, półfinał w Warszawie, a finał na Torze „Kielce”, gdzie rywalizowały drużyny złożone z „gwiazd”, takich jak Maciej Damięcki, Piotr Fronczewski, Karol Strasburger i Marian Kociniak, oraz finalistów, w tym Marka Profusa i Wojciecha Cołoszyńskiego.
Po wstrzymaniu emisji Magazynu Motoryzacyjnego na początku lat 80. z powodu problemów z dostępnością paliwa, gościnnie występował w Teleranku, poruszając tematykę bezpieczeństwa na drogach. Udzielał także wsparcia przy programie „Wielobój Gwiazd”. W 1982 roku wrócił do Polskiego Radia, gdzie zaczął pracę w Radiu Kierowców, ale przez następne dwadzieścia lat kontynuował działalność w telewizji jako współpracownik i producent zewnętrzny, biorąc udział w tworzeniu programów takich jak „Auto Moto Fun Klub”, „Auto Moto Klub”, „Automania”, „Moto Polonia”, „Auto Mix” oraz „Auto Kawa czy Herbata”. Był etatowym pracownikiem radia do 2007 roku, a następnie przez kolejne cztery lata przygotowywał audycje dla kierowców jako współpracownik. W latach 1988–2004 pełnił funkcję kierownika zespołu Radia Kierowców. Oprócz codziennej działalności redakcyjnej, organizowano całodzienne akcje antenowe pod hasłem „Uwaga bądź przezorny na drodze”. Żyzny był także pomysłodawcą „Długodystansowych Jazd Oszczędnościowych”, organizowanych we współpracy z Polskim Związkiem Motorowym w połowie lat 80., oraz konkursu na najskuteczniejsze zabezpieczenie samochodu przed kradzieżą.
Wraz z Witoldem Rychterem, nestorem polskiej motoryzacji, nagrał cykl gawęd dotyczących historii motoryzacji, dostępnych na stronach Polskiego Radia. W 1992 roku objął stanowisko zastępcy redaktora naczelnego poczytnego magazynu motoryzacyjnego „Motor”, pełniąc tę rolę do 1996 roku, a współpracę dziennikarską kontynuował aż do 2003 roku.
W 1983 roku wstąpił do Auto Klubu Dziennikarzy Polskich, gdzie w latach 90. był członkiem zarządu i wiceprezesem, a od 2002 roku pełnił funkcję prezesa. Zmiany w rzeczywistości oraz malejące zainteresowanie działalnością klubu wśród dziennikarzy skłoniły go do poszukiwania nowych form aktywności. W trakcie swojej kadencji zorganizował szereg sympozjów dotyczących roli mediów w promowaniu bezpieczeństwa ruchu drogowego, co zostało docenione w europejskim Konkursie BRD fundacji NORAUTO. W 2004 roku wprowadził do kalendarza klubu „Supertest ekonomii”, wydarzenie promujące ekonomiczną, ekologiczną i bezpieczną jazdę. W 2014 roku zainaugurowano działalność wydawniczą AKDP książką „Rajdowe Kroniki 1921-2014. Rajd Polski”. W cyklu „Biblioteka Auto Klubu Dziennikarzy Polskich” ukazało się dotychczas sześć tytułów, w tym „Polskie wyścigi samochodowe 1980–1989”, „Siedemdziesiątka. Automobilklub Rzeszowski 1946–2016”, „Uśmiechnięte Rajdy – Anegdoty z Oesów”, „Ostatni przejazd – opowieści o mistrzu Kuligu”, „Alfabet Krakowskich Automobilistów” oraz „Pędem przez Sawannę – Polacy w rajdach Safari”.
W 2008 roku, w wyniku zwolnień grupowych, przeszedł na emeryturę.
Życie prywatne
Rodzina Aleksandra Żyznego pochodzi z Częstochowy. Był najstarszym z trojga dzieci Elżbiety i Mieczysława. Jego siostra Halina mieszka zarówno w Częstochowie, jak i w Manchesterze z synem Radosławem, natomiast druga siostra, Jolanta, mieszka z rodziną na północy Francji.
W 1967 roku w Warszawie ożenił się z Dorotą, mieli dwoje dzieci: Agnieszkę, właścicielkę firmy, oraz Krzysztofa. Mieli pięcioro wnucząt: Balbinę, Emilię, Aleksandrę, Weronikę oraz Leonarda.
Żyzny mieszkał w Okuniewie, pod Warszawą, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu parafialnym w Sulejówku Miłośnie.
Nagrody i wyróżnienia
- Srebrny (1984) i Złoty Krzyż Zasługi (2000)
- Brązowa (1986) i Srebrna (1986) Odznaka „Za zasługi w ochronie porządku publicznego”
- Złota odznaka „Przodujący Drogowiec” (1988)
- Srebrny Medal „Za Zasługi dla Pożarnictwa” (1995)
- Srebrna Odznaka za Zasługi dla Transportu Rzeczypospolitej Polskiej (1996)
- Honorowa Odznaka „Zasłużony dla Transportu RP” (2001)
- Srebrny medal „Za zasługi dla obronności kraju” (2006)
- Złota Odznaka Honorowa PZM (1996)
- Dwukrotny laureat Złotego Koła (najwyższe wyróżnienie w konkursie dziennikarskim Polskiego Związku Motorowego (1985, 1987)
- Nagroda Klubu Publicystów Motoryzacyjnych SDRP (1983)
- Zasłużony dla Fabryki Samochodów Osobowych (1986)
- Zasłużony dla Automobilklubu Polski (2009)
