Aleksander Zejdler
Aleksander Zejdler (ur. 25 lutego 1907 w Płocku, zm. 5 grudnia 1977 tamże) był polskim lotnikiem, chorążym Polskich Sił Powietrznych oraz żołnierzem 1-go pułku lotniczego i 211 eskadry bombowej. W latach 1925–1939 pełnił rolę strzelca pokładowego na bombowcach, takich jak: Breguet XIX, Farman F-68 Goliath, Fokker F.VII, PZL-23 „Karaś” oraz PZL-37 „Łoś”. Wziął udział w walkach we wrześniu 1939 roku jako strzelec pokładowy w samolocie PZL-37 „Łoś” nr ser. 72.18, przynależącym do 211 eskadry bombowej. W trakcie kampanii wrześniowej, 4 września 1939 roku, zestrzelił jednego Messerschmitta Bf-109D. W 1940 roku służył w Królewskich Siłach Powietrznych, gdzie awansował na starszego sierżanta (ang. flight sergeant).
Dzieciństwo i młodość
Urodził się 25 lutego 1907 roku w rodzinie Stanisława i Bronisławy (z d. Dzięgielewskiej). Miał czworo rodzeństwa: Mariannę, Władysławę, Mariana i Janinę.
W latach 1916–1922 uczęszczał do szkoły powszechnej im. Stanisława Jachowicza w Płocku. Po śmierci ojca Stanisława w 1922 roku, w dniu 2 października opuścił szkołę, aby wspierać matkę w utrzymaniu domu.
Służba wojskowa
W dniu 14 maja 1925 roku został uznany za zdolnego do służby wojskowej, a 1 października 1925 roku rozpoczął służbę w 1 pułku lotniczym. W czerwcu 1926 roku ukończył „Szkołę podoficerów rezerwy 1 pułku lotniczego”, a w latach 1927–1929 uczestniczył w kursie strzelców w Lotniczej Szkole Strzelania i Bombardowania w Grudziądzu.
18 kwietnia 1929 roku odbył pierwszy lot treningowy na samolocie Breguet XIX. W latach 1929–1939 wykonał około 800 lotów treningowych jako strzelec pokładowy, w tym na różnych typach samolotów. Niestety, nie wszystkie loty kończyły się bezproblemowym lądowaniem. Silniki samolotów Farman F-68 Goliath często zawodziły, co prowadziło do przymusowych lądowań. Przykładem takiego incydentu było lądowanie w dniu 22 maja 1931 roku, które zakończyło się kapotażem w okolicach Kamionu. W dniu 6 września 1936 roku załoga Fokkera F.VII, w której był Aleksander, rozbiła się w miejscowości Załuski zaledwie 4 minuty po starcie.
31 maja 1936 roku Aleksander Zejdler ożenił się z Natalią Krzesiak, z którą miał troje dzieci: Magdalenę (ur. 7 marca 1932), Stanisława (ur. 27 września 1937) oraz Izabellę (ur. 13 maja 1939).
II wojna światowa
Kampania wrześniowa
31 sierpnia 1939 roku 211 eskadra bombowa została przeniesiona na lotnisko w Ułężu, a 3 września na lotnisko Kuciny k. Aleksandrowa. 4 września otrzymano rozkaz bombardowania niemieckiego korpusu pancernego w rejonie Częstochowa-Wieluń-Sieradz. Załoga samolotu PZL-37 „Łoś” nr 72-17, w składzie: por. obs. Zdzisław Górniak, plut. pil. Roman Bonkowski, sierż. strz. Aleksander Zejdler i kpr. strz. rtg. Józef Puchała, została wyznaczona do rozpoznania kolumn pancernych. Po kilkunastu minutach lotu zmuszeni byli wrócić na lotnisko z powodu problemów z silnikami. Po lądowaniu, por. Górniak postanowił wystartować na samolocie PZL-37 „Łoś” nr 72-18, który jednak nie mógł zostać wykołowany bez ścięcia przeszkadzającego drzewa. Po wykonaniu zadania, w okolicach Rychłocic, ich samolot został ciężko uszkodzony przez niemiecką artylerię przeciwlotniczą, a w drodze powrotnej został zaatakowany przez trzy Messerschmitty Bf-109D. Aleksander Zejdler zestrzelił jednego z napastników, ale ich samolot wylądował w przygodnym terenie, gdzie zginęli por. Górniak i kpr. Puchała. Mimo odniesionych ran, Zejdler i pilot uratowali ciała swoich kolegów.
6 września 1939 roku Aleksander Zejdler i Roman Bonkowski wyruszyli w kierunku Rawy, a następnie dotarli do Skierniewic i zameldowali się na Okęciu. 9 września wyjechali w stronę Brześcia, a 17 września dołączył do eskadry. 18 września wylądował w Jassach, a następnie w Bukareszcie. 25 września dotarł do Konstancy, a 10 października do Balcic. 15 października zaokrętował się na grecki statek „Mikołaj”, który wyruszył w kierunku Syrii.
22 października został zaokrętowany na francuski statek „Ville de Strasburg”, który po burzach dotarł do Marsylii, gdzie przebywał do 13 grudnia 1939. 14 grudnia rozpoczął podróż do Anglii, gdzie dotarł 16 grudnia.
Bitwa o Anglię
8 lutego 1940 roku Aleksander Zejdler został przyjęty do Royal Air Force. Po badaniach lekarskich, 31 maja 1940 roku został skierowany do Eastchurch, a następnie do Centrum Wyszkolenia Ziemnego w Blackpool.
W 1943 roku przydzielono go do 304 dywizjonu bombowego Ziemi Śląskiej im. Ks. Józefa Poniatowskiego – RAF Station Docking, a 21 września 1944 roku trafił do Polskiej Szkoły Pilotażu Początkowego w Hucknall.
19 października 1946 roku wrócił do Polski drogą morską.
Czasy powojenne
Po powrocie do kraju, pracował w Płockich Stoczniach Rzecznych (1947–1948) jako pracownik umysłowy, a następnie w Urzędzie Skarbowym w Płocku (1948–1953) jako starszy referent ds. podatków miejskich. Ukończył m.in. „Kurs dla kierowników działów wymiarowych” i „Kurs finansowania gospodarki narodowej”. W Polskich Zakładach Zbożowych (1953–1957) był ekonomistą, a w Ciechomickich Zakładach Piwowarsko-Słodowniczych (1961–1968) pełnił funkcję kierownika zaopatrzenia.
W latach 1947–1952 pełnił także obowiązki Prezesa Zarządu Okręgowego Wojewódzkiej Ligi Lotniczej w Warszawie Oddział Powiatowy w Płocku oraz był członkiem Klubu Seniorów Lotnictwa przy Aeroklubie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Współpracował z Jerzym Pawlakiem przy tworzeniu książek, takich jak „Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939”, „Polskie eskadry w wojnie obronnej” oraz „Brygada bombowa – kurs bojowy”.
Odznaczenia
- Odznaka pamiątkowa 1 pułku lotniczego (10 maja 1932)
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę (2 maja 1938)
- Odznaka 304 Dywizjonu Bombowego Ziemi Śląskiej (15 sierpnia 1944)
- Medal Lotniczy
- Odznaka za Rany i Kontuzje
- Brytyjska gwiazda 1939-1945 Star
- Brytyjski medal Defence Medal
- Brytyjski medal War Medal 1939-1945
Bibliografia
- Jerzy Pawlak – „Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939”, Wydawnictwo WKŁ
- Jerzy Pawlak – „Polskie eskadry w wojnie obronnej”, Biblioteczka Skrzydlatej Polski
- Jerzy Pawlak, Walerian Nowakowski – „Brygada bombowa – kurs bojowy”, Wydawnictwo MON
- D. Bernard, B. Braniewski, J.B. Cynk, A. Glass, T.J. Kopański – Monografie lotnicze „PZL.37 Łoś”, Wydawnictwo AJ-Press
