Aleksander Stanisław Zawadzki
Aleksander Stanisław Zawadzki, znany również jako Alexandre Stanislas Zawadzki (ur. 18 maja lub 8 sierpnia 1918 w Łodzi, zm. 10 października 1997 w Paryżu), był polskim fizykiem, profesorem Uniwersytetu Łódzkiego, Instytutu Badań Jądrowych oraz Collège de France. Był twórcą ośrodka fizyki promieniowania kosmicznego w Łodzi.
Życiorys
Zawadzki rozpoczął swoje studia na Wydziale Nauk Ścisłych Uniwersytetu Paryskiego oraz na Wydziale Nauk Ścisłych Uniwersytetu w Bordeaux, gdzie uzyskał Certificat de Mathematiques Generales oraz Certificat de Physique Generale. W trakcie II wojny światowej przerwał studia, angażując się w działalność w Radzie Głównej Opiekuńczej w Warszawie i Krakowie. Po wojnie, po ukończeniu studiów we Francji, kontynuował naukę na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie pracował jako młodszy asystent w Katedrze Fizyki Doświadczalnej. W 1948 roku, po przedstawieniu projektu spektrometru do pomiaru masy mezonu w skrzyżowanych polach elektrycznym i magnetycznym na Międzynarodowej Konferencji w Anglii, jego badania zainspirowały uczelnię do utworzenia w 1956 roku Zakładu Fizyki Promieniowania Kosmicznego w Instytucie Badań Jądrowych w Łodzi, gdzie został organizatorem i pierwszym dyrektorem. Pełnił również funkcję prorektora Uniwersytetu Łódzkiego od października 1960 do lipca 1961. W 1964 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego.
W związku z chorobą siostry, która mieszkała w Paryżu, Zawadzki wyjechał we wrześniu 1968 do Francji. Władze Instytutu Badań Jądrowych Uniwersytetu Łódzkiego odmówiły mu przedłużenia bezpłatnego urlopu, co doprowadziło do jego zwolnienia w grudniu 1968. Po śmierci siostry w 1969 roku, podjął pracę w zespole Rolanda Maze w laboratoire de Physique Cosmique, a także był profesorem w Centre national de la recherche scientifique w Instytucie Fizyki Cząstek Elementarnych w Paryżu oraz wykładowcą w Collège de France.
Należał do Łódzkiego Towarzystwa Naukowego oraz Polskiego Towarzystwa Fizycznego.
Nagrody
- Nagroda Państwowej Rady do Spraw Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej za osiągnięcia w dziedzinie fizyki jądrowej (1965),
- Nagroda Miasta Łodzi (1967),
- medal w uznaniu zasług dla Uczelni przyznany przez Senat Uniwersytetu Łódzkiego (1995).
