Aleksander Zarzycki (26 lutego 1834, Lwów – 1 listopada 1895, Warszawa) był polskim pianistą, kompozytorem, dyrygentem oraz pedagogiem.
Życiorys
Po zakończeniu nauki w gimnazjum w Samborze, rozpoczął swoją edukację w zakresie gry na fortepianie we Lwowie, gdzie uczył się m.in. od Josepha Christopha Kesslera. Następnie studiował w Berlinie pod okiem R. Violego. Od 1857 roku kontynuował naukę w Paryżu, ucząc się prywatnie u Napoléona-Henri Rebera, a później w Lipsku pod kierunkiem Carla Reineckego. Swoją karierę koncertową zainaugurował w Paryżu 30 marca 1860 roku. W kolejnych latach występował w takich miejscach jak Koblencja, Wiesbaden, Drezno, Lipsk, Bonn, Kolonia, Wrocław, Poznań, Londyn i Wiedeń. Na przełomie 1875 i 1876 osiedlił się w Warszawie.
Zarzycki był jednym z współzałożycieli oraz pierwszym dyrektorem artystycznym Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego w latach 1871–1875. W okresie 1879–1892 dyrygował chórem i orkiestrą katedry św. Jana w Warszawie. Po śmierci Apolinarego Kątskiego w 1879 roku, objął stanowisko dyrektora warszawskiego Instytutu Muzycznego, które zajmował przez dziewięć lat. Pozyskał dla instytucji takie osobistości jak Ignacy Jan Paderewski i Stanisław Barcewicz jako wykładowców. Sam prowadził zajęcia z „ćwiczeń zbiorowych muzyki”, szkolną orkiestrę oraz krótko klasę fortepianu. W obliczu restrykcyjnych działań władz rosyjskich dążących do rusyfikacji uczelni, w 1888 roku zrezygnował z zajmowanego stanowiska. Mimo poważnej choroby kontynuował komponowanie, a także koncertowanie, często przeznaczając dochody na cele charytatywne. Ostatni występ miał miejsce w sali Ratusza w Warszawie w marcu 1895 roku. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera Pod katakumbami-1-71/72).
Twórczość
Jako kompozytor, Zarzycki nie przyczynił się trwale do polskiej muzyki. Jego twórczość, często nierówna, wywoływała mieszane opinie krytyków. W jego utworach instrumentalnych, głównie miniaturach w stylu salonowym, można zauważyć wpływ Chopina, zwłaszcza w zakresie harmonii i faktury. Jego pieśni, które stanowią najbardziej wartościowy element spuścizny, naśladują styl Moniuszki, zwłaszcza w śpiewnikach op. 13 i op. 14, inspirowanych Śpiewnikami domowymi tego kompozytora.
Wybrane kompozycje
(na podstawie materiałów źródłowych)
- Grande polonaise Es-dur op. 7, na fortepian i orkiestrę (1860), wyd. Lipsk, ok. 1865
- Koncert fortepianowy As-dur op. 17 (1860), wyd. Berlin, ok. 1868
- Suita polska op. 37, wyd. Berlin, 1893
- Romance E-dur op. 16, na skrzypce i kwartet dęty, wyd. Berlin, 1875
- Polonez A-dur op. 23, na skrzypce i orkiestrę lub fortepian (1876), wyd. Berlin, ok. 1876
- Mazurek G-dur op. 26, na skrzypce i fortepian, wyd. Berlin, 1884
- Introdukcja i Krakowiak D-dur op. 35, na skrzypce i orkiestrę lub fortepian (1895)
- Mazurek E-dur op. 39, na skrzypce i fortepian, wyd. Berlin, ok. 1895
- miniatury fortepianowe – Barkarola, mazurki, nokturny, polonezy, walce
- pieśni
Przypisy
Bibliografia
Barbara Chmara-Żaczkiewicz: Zarzycki Aleksander. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 12: W–Ż część biograficzna. Kraków: PWM, 2012, s. 332-334. ISBN 978-83-224-0935-0. (pol.).
Barbara Chmara-Żaczkiewicz: Zarzycki, Aleksander. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. Z. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
Słownik muzyków polskich. Józef Michał Chomiński (red.). T. II. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1967. Brak numerów stron w książce.
Linki zewnętrzne
Aleksander Zarzycki w bazie AllMusic (ang.)
Aleksander Zarzycki w bazie Discogs.com (ang.)
Dyskografia Aleksandra Zarzyckiego w bazie MusicBrainz (ang.)
