Aleksander Woźny

Aleksander Woźny (ur. 25 czerwca 1910 w Uzarzewie, zm. 21 sierpnia 1983 w Poznaniu) był polskim księdzem archidiecezji poznańskiej, kaznodzieją, więźniem obozów koncentracyjnych w Buchenwaldzie i Dachau, a także osobą, która doświadczała represji w okresie stalinowskim. Pełnił funkcję proboszcza w parafii św. Jana Kantego w Poznaniu, był krajowym duszpasterzem kobiet oraz Czcigodnym Sługą Bożym Kościoła katolickiego.

Życiorys

Pochodził z Poznańskiego, z rodziny wielodzietnej, jako najmłodszy syn Edmunda, nauczyciela w miejscowej szkole, i Anny z domu Rogozia. Miał ośmioro rodzeństwa. W domu rodzinnym otrzymał solidne i religijne wychowanie. Został ochrzczony oraz przyjął pierwszą Komunię świętą w kościele św. Michała Archanioła w Uzarzewie. Po śmierci matki w 1922 roku, opiekę nad nim przejęła starsza siostra Zofia. Następnie rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Pod wpływem religijnych wartości, które wyniósł z dzieciństwa, dołączył do Sodalicji Mariańskiej.

25 maja 1928 roku, po ukończeniu Gimnazjum i uzyskaniu świadectwa maturalnego, postanowił obrać drogę życia konsekrowanego i 15 października 1928 roku rozpoczął studia filozoficzne w gnieźnieńskim wyższym seminarium duchownym. Tam poznał bł. Michała Kozala, późniejszego biskupa pomocniczego we Włocławku, który został zamordowany w Dachau i beatyfikowany w 1987 roku przez papieża św. Jana Pawła II. W seminarium był również pod duchowym kierunkiem ks. prałata Aleksandra Żychlińskiego oraz ks. prałata Kazimierza Rolewskiego. Święcenia subdiakonatu otrzymał 24 maja 1932 roku, a diakonatu 6 października 1932 roku.

Po uzyskaniu 10 czerwca 1933 roku święceń kapłańskich w katedrze poznańskiej, z rąk Prymasa Polski kard. Augusta Hlonda, pracował jako wikariusz w różnych parafiach: najpierw w parafii św. Stanisława Kostki na Winiarach w Poznaniu (od 1 lipca 1933), następnie od 1 września 1935 roku w poznańskiej archikatedrze, a od 1 lipca 1938 roku w parafii Pocieszenia NMP w Borku Wielkopolskim, gdzie zastał go wybuch II wojny światowej. 12 marca 1940 roku został aresztowany przez Niemców i krótko uwięziony z pięćdziesięcioma dwoma innymi księżmi, a następnie przewieziony do Buchenwaldu, gdzie pracował przymusowo. Po kilku miesiącach, 6 grudnia tegoż roku, przeniesiono go do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie pracował m.in. na plantacjach, otrzymując nr obozowy 21889. Wiosną 1945 roku poważnie zachorował na reumatyzm i przebywał w szpitalu obozowym.

29 kwietnia 1945 roku oboz został wyzwolony przez wojska amerykańskie. Po krótkiej rekonwalescencji, 2 sierpnia 1945 roku, wrócił do Poznania, zaczynając pełnić obowiązki administratora parafii św. Jana Kantego od 20 sierpnia. Początkowo życie parafii koncentrowało się w kaplicy św. Pawła na dawnym cmentarzu ewangelickim przy ul. Grunwaldzkiej oraz w punkcie parafialnym, który utworzył w późniejszym przedszkolu przy ul. Palacza 118. 24 lutego 1946 roku, za zgodą władz państwowych, przekształcił drewniany barak w kościół, w którym umieszczono obraz Miłosierdzia Bożego autorstwa Wacława Taranczewskiego. Wkrótce zorganizował parafialny oddział „Caritasu”, który co roku organizował Dzień Chorych, Tydzień Trzeźwości oraz kolonie letnie dla dzieci. Jego działalność charytatywna została przerwana w styczniu 1950 roku, kiedy Episkopat Polski został zmuszony do likwidacji „Caritasu”.

Na podstawie donosu jednego z agentów do Urzędu Bezpieczeństwa na jego działalność duszpasterską, 13 lutego 1950 roku został aresztowany. W czasie pobytu w więzieniu jego stan zdrowia szybko się pogorszył. Starania o jego uwolnienie nie przyniosły rezultatów, dlatego obrońca, mecenas dr Marian Podbiera, złożył skargę na jego przetrzymywanie. Rozprawa odbyła się 1 grudnia 1950 roku, po której został skazany na rok więzienia, a okres tymczasowego aresztowania zaliczono na poczet kary.

Bezpośrednio po rozprawie został zwolniony i powrócił do swojej parafii, gdzie 24 lutego 1952 roku objął stanowisko proboszcza. Otaczał opieką duszpasterską i materialną rodziny, szczególnie te wielodzietne i niepełne. W 1954 roku zorganizował poradnię małżeńską i rodzinną przy parafii oraz wspierał osoby uzależnione od alkoholu. Na plebanii stworzył specjalny pokój, zwany „kurnikiem”, w którym często nocowali alkoholicy. W 1968 roku zainicjował utworzenie Pogotowia Miłości, zespołu parafialnego, w którym piętnaście osób pomagało materialnie i duchowo dziesięciu chorym lub biednym. Z czasem w parafii powstało hospicjum im. św. Jana Kantego, którego działalność nawiązywała do Pogotowia Miłości. Równocześnie prowadził pracę duszpasterską, będąc spowiednikiem i kierownikiem duchowym wielu osób z kręgów akademickich, w tym profesorów. Przed każdą spowiedzią modlił się, a następnie udzielał krótkiej, trafnej nauki. W latach pięćdziesiątych został ojcem duchownym prywatnego stowarzyszenia religijnego „Rodzina Serca Miłości Ukrzyżowanej”, założonego w 1936 roku przez doc. Ludmiłę Krakowiecką, córkę prof. Adama Wrzoska, organizatora Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego. Przez wiele lat był jej doradcą i kierownikiem duchowym. Stowarzyszenie to zostało zatwierdzone przez Kościół w 1996 roku, już po jego śmierci. W latach siedemdziesiątych, z jego inspiracji, w parafii powstały pierwsze kręgi rodzinne Ruchu Światło-Życie, grupa Odnowy w Duchu Świętym „Gabriel”, prowadzona przez ks. Mariana Piątkowskiego, oraz wspólnota Neokatechumenalna. Na początku lat siedemdziesiątych rozpoczął działania mające na celu budowę nowego domu parafialnego i kościoła.

W czasie swojej posługi powierzono mu wiele obowiązków i godności, m.in. był członkiem diecezjalnej Komisji Duszpasterstwa Rodzin, szambelanem honorowym Jego Świątobliwości (1965), członkiem Komisji Episkopatu d.s. Duszpasterstwa Kobiet, członkiem „Consilium a vigilantia”, przewodniczącym Synodalnej Komisji d.s. Duszpasterstwa Świeckich, referentem Wydziału Duszpasterskiego oraz członkiem Komisji Doktryny Wiary Kurii Metropolitalnej. Pełnił również funkcję dziekana (1966–1971) oraz pierwszego wicedziekana poznańskiego dekanatu pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa (1971–1983). 20 czerwca 1983 roku uczestniczył jako przedstawiciel kapłanów w mszy świętej z papieżem św. Janem Pawłem II na Łęgach Dębińskich w Poznaniu.

Zmarł 21 sierpnia 1983 roku w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym przy ul. Juraszów. Ceremonia pogrzebowa miała miejsce 24 sierpnia, a jego ciało początkowo pochowano na cmentarzu Górczyńskim w Poznaniu, w kwaterze księży (Iak-4-3). Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych, w odpowiedzi na prośbę abp. Stanisława Gądeckiego, zgodziła się na przeprowadzenie ekshumacji, która miała miejsce 5 grudnia 2016 roku. Wówczas dokonano kanonicznego rozpoznania i przeniesienia jego doczesnych szczątków z cmentarza parafialnego do kościoła św. Jana Kantego w Poznaniu, do specjalnego sarkofagu.

Publikacje

Ks. Aleksander Woźny wygłosił wiele konferencji, rekolekcji oraz nauk stanowych. Dzięki zachowanym notatkom, nagraniom oraz listom, od 1994 roku rozpoczęto publikację jego spuścizny:

Wychowanie dla Boga. (red. Marcin Węcławski) Wyd. Oficyna Współczesna. Wrocław 1994
Bóg jest najważniejszy. Wyd. Towarzystwa Chrystusowego „Hlondianum”. Poznań 1994
Miłość nigdy nie ustaje… Wyd. Towarzystwa Chrystusowego „Hlondianum”. Poznań 1998
Któż jak Bóg!. Wyd. Towarzystwa Chrystusowego „Hlondianum”. Poznań 2000
W Krzyżu miłości nauka. Rozważania Drogi Krzyżowej. Cz. 1. Wyd. Towarzystwa Chrystusowego „Hlondianum”. Poznań 2001
W Krzyżu miłości nauka. Rozważania Drogi Krzyżowej. Cz. 2. Wyd. Towarzystwa Chrystusowego „Hlondianum”. Poznań 2001
Drogi. Wyd. Księgarnia św. Wojciecha w Poznaniu. Poznań 2004
Osiem błogosławieństw. Wyd. Kontekst. Poznań 2004
Rozważania. Cz. 1. Wyd. Kontekst. Poznań 2005
Rozważania. Cz. 2. Wyd. Kontekst. Poznań 2006
Rozważania. Cz. 3. Wyd. Kontekst. Poznań 2006
Rozważania. Cz. 4. Wyd. Kontekst. Poznań 2007
Dobre rady dla narzeczonych i małżonków. Wyd. Kontekst. Poznań 2008
Komplet X. Wyd. Kontekst. Poznań 2009
Rozważania. Cz. 5. Wyd. Kontekst. Poznań 2010
Rozważania. Cz. 6. Wyd. Kontekst. Poznań 2011
Nauki dla często komunikujących. Trzecie niedziele 1977-1982. Wyd. Kontekst. Poznań 2012
Nauki dla często komunikujących. Trzecie niedziele 1973-1976. Cz. 2. Wyd. Kontekst. Poznań 2013
Nauki dla często komunikujących. Trzecie niedziele 1968-1972. Cz. 3. Wyd. Kontekst. Poznań 2014
Bóg pokornym łaskę daje: pokora w życiu i nauczaniu ks. Aleksandra Woźnego. (red. Marcin Węcławski) Wyd. Kontekst. Poznań 2014
Drogi Krzyżowe. Wyd. Kontekst. Poznań 2015
Drogi krzyżowe: przygotowanie do sakramentu pokuty: za kapłanów. Wyd. Kontekst. Poznań 2015
W szkole miłości: ks. Aleksander Woźny o miłości Boga i bliźniego. (red. Marcin Węcławski) Wyd. Kontekst. Poznań 2015
Nauki dla często komunikujących. Trzecie niedziele 1953-1983. Cz. 4. Wyd. Kontekst. Poznań 2016
Listy księdza Aleksandra Woźnego z Dachau. Wyd. Kontekst. Poznań 2016

Praca doktorska ks. Wojciecha Muellera pt. „Księdza Aleksandra Woźnego koncepcja dziecięctwa duchowego”, opublikowana w 2011 roku, została uhonorowana Nagrodą Miasta Poznania za wyróżniające się prace doktorskie oraz magisterskie.

Proces beatyfikacji

26 maja 1993 roku ówczesny proboszcz parafii św. Jana Kantego w Poznaniu, ks. prałat Aleksy Stodolny, zaproponował Kurii Metropolitalnej w Poznaniu, w imieniu parafian, aby rozpocząć proces beatyfikacyjny. Propozycję tę ponowił 17 czerwca 1999 roku. W inicjatywie brali również udział ks. Tadeusz Piaczyński. 10 maja 2001 roku Kuria w Poznaniu wyraziła zgodę na wszczęcie procedury beatyfikacyjnej. Początkowo 7 stycznia 2012 roku postulatorem procesu beatyfikacyjnego został ks. mgr lic. Maciej Karol Kubiak, a od 15 lutego 2013 roku ks. dr Wojciech Mueller. 22 czerwca 2013 roku, podczas 362. zebrania plenarnym Konferencji Episkopatu Polski w Wieliczce, zatwierdzono wniosek (SEP – D 6.3-9) o rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego. Abp Stanisław Gądecki zwrócił się 11 lipca 2013 roku z edyktem do wiernych o udostępnienie wszelkich dokumentów, pism czy informacji, które mogłyby wspierać proces beatyfikacyjny. 22 października 2013 roku Stolica Apostolska wydała zgodę na rozpoczęcie procesu, wydając tzw. Nihil obstat (Prot. N. 3122-1/13), po czym 6 grudnia 2013 roku powołano diecezjalną Komisję Historyczną, a 13 stycznia 2014 roku diecezjalną Komisję Teologiczną.

25 stycznia 2014 roku w kościele św. Jana Kantego w Poznaniu abp Stanisław Gądecki rozpoczął diecezjalną część procesu, która została zakończona 23 maja 2015 roku podpisaniem odpowiednich dokumentów w tym samym kościele. Akta procesu zostały przekazane 24 czerwca 2015 roku Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie. Dokumentacja liczyła prawie 6500 stron i została uporządkowana w 21 tomach. 3 lipca 2015 roku postulatorem generalnym został ks. dr Wojciech Mueller, a 24 września 2015 roku otwarto rzymską część procesu. 4 marca 2016 roku Kongres zwyczajny Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych zatwierdził dekret o ważności procesu beatyfikacyjnego na etapie diecezjalnym. W 2019 roku złożono tzw. Positio, potrzebne do dalszej procedury beatyfikacyjnej, a 3 lutego 2022 roku konsultorzy teologiczni Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych zaakceptowali przedłożoną dokumentację procesu. 17 grudnia 2022 roku, za zgodą papieża Franciszka, ogłoszono dekret o heroiczności jego życia i cnót, co nadało mu tytuł Czcigodnego Sługi Bożego.

Upamiętnienie

W Muzeum Archidiecezjalnym w Poznaniu przechowywane są liczne pamiątki po ks. Aleksandrze Woźnym, takie jak: sutanna, klęcznik, pieczątka, brewiarz oraz różaniec. Szczególną wartość miał kawałek chleba, który zachował z obozu koncentracyjnego w Dachau. Pamiątki te zostały przeniesione 19 kwietnia 2018 roku do specjalnej izby pamięci ks. Aleksandra Woźnego, utworzonej i poświęconej przy kościele św. Jana Kantego w Poznaniu przez abp. Stanisława Gądeckiego.

Od 15 października 2015 roku, w każdy trzeci czwartek miesiąca o godz. 18:30, w parafii św. Jana Kantego w Poznaniu odprawiana jest msza święta w intencji jego beatyfikacji.