Aleksander Zygmunt Wicherski (urodzony w 1809 roku w Krzemieńcu na Podolu, zmarły w 1857 roku w Odessie) był polskim kompozytorem, krytykiem muzycznym, malarzem, poetą oraz z zawodu adwokatem.
Wywodził się z rodziny szlacheckiej. Swoje wykształcenie muzyczne zdobył w Wiedniu, gdzie uczył się pod okiem pianisty Lengweina. W zakresie prawa kształcił się na Wydziale Prawa Uniwersytetu Św. Włodzimierza w Kijowie. Po ukończeniu studiów odbył praktykę w palestrze i pracował jako adwokat najpierw w Kamieńcu Podolskim, a od 1843 roku w Odessie. W tym czasie, oprócz obowiązków zawodowych, aktywnie angażował się w życie społeczności polskiej oraz promował kulturę, zwłaszcza muzykę. Jego działalność przyciągnęła uwagę władz carskich, co skutkowało nakazem opuszczenia Odessy. W 1854 roku Wicherski opuścił miasto i przez pewien czas mieszkał jako rezydent w kilku dworach ziemiańskich na Podolu, m.in. w Litynie i w Bałanówce u K. Sobańskiego. Z uwagi na trudności finansowe musiał przenieść się do Żytomierza, gdzie utrzymywał bliskie relacje z Józefem Ignacym Kraszewskim, który w tym okresie pełnił funkcje kuratora szkolnego oraz dyrektora teatru. Wicherski regularnie brał udział w wieczorkach muzycznych organizowanych w domu Kraszewskich. Pod koniec swojego życia, po objęciu tronu przez cara Aleksandra II, uzyskał pozwolenie na powrót do Odessy.
W jego dorobku kompozytorskim znajdują się kwartety, tria, duety, utwory fortepianowe oraz pieśni. Jako krytyk muzyczny publikował artykuły w „Gazecie Warszawskiej” oraz „Ruchu Muzycznym”, gdzie zamieścił m.in. tekst pt. „Kilka myśli o fortepianie w porównaniu z innymi instrumentami”. Opublikował również dwie szersze prace dotyczące teorii muzyki: „Estetyka muzyki” oraz „Harmonia”, a także pisał wiersze (po jego śmierci ukazał się m.in. utwór „Co to jest życie”, w „Ruchu Muzycznym”, 1859 nr 2).
Bibliografia
Słownik muzyków polskich, tom II: M-Z (pod redakcją Józefa Chomińskiego), Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1967
Artur Kijas, Polacy w Rosji od XVII wieku do 1917 roku. Słownik biograficzny, Instytut Wydawniczy „Pax”, Wydawnictwo Poznańskie, Warszawa-Poznań 2000
Jerzy Romański, Aleksander Wicherski, w: Słownik biograficzny adwokatów polskich, tom I (pod redakcją Romana Łyczywka), Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1983
