Aleksander Wasilewski (urodzony 6 marca 1906 w Sudargach, zmarł 10 stycznia 1993 w Gdańsku) był majorem Armii Krajowej oraz kawalerem Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Życiorys
Był synem Klemensa i Malwiny z domu Bostis. W 1914 roku rodzina przeprowadziła się do Rygi, gdzie Aleksander ukończył gimnazjum w 1926 roku. W latach 1927–1930 uczęszczał do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie, gdzie zdobył 89. lokatę (był absolwentem VII Promocji). Zgodnie z zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego (sygnatura B.P.L. 19333-I-30) został mianowany podporucznikiem w korpusie oficerów piechoty, z datą starszeństwa na 15 sierpnia 1930 i 106. lokatą. Został wcielony do 5 pułku piechoty Legionów z Wilna. Na podstawie zarządzenia Prezydenta RP z 12 marca 1933 roku awansował na porucznika piechoty, z datą starszeństwa 1 stycznia 1933 i 155. lokatą. Jako oficer 5 pp Leg. na dzień 5 czerwca 1935 roku zajmował 153. lokatę w swoim starszeństwie (co odpowiadało 1637. lokacie wśród wszystkich poruczników piechoty). Jeszcze w tym samym roku przeniesiono go do Szkoły Podchorążych Piechoty, gdzie objął funkcję dowódcy plutonu, a później instruktora. Awans na kapitana otrzymał z datą starszeństwa 19 marca 1938 i 260. lokatą wśród oficerów piechoty. Na dzień 23 marca 1939 pełnił funkcję instruktora strzelania 3 kompanii w Szkole Podchorążych Piechoty. W czasie kampanii wrześniowej walczył w I batalionie 204 pułku piechoty rezerwy jako dowódca kompanii ckm. Przeszedł szlak bojowy z Armią „Kraków”, a po jej kapitulacji dotarł do Warszawy, a następnie do Wilna.
W Wilnie rozpoczął działalność konspiracyjną, najpierw w Służbie Zwycięstwu Polski, potem w Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Od 1942 roku pełnił funkcję szefa sztabu Inspektoratu „A” Okręgu Wilno Armii Krajowej, a od wiosny 1944 roku był szefem sztabu I Zgrupowania Partyzanckiego Okręgu Wilno AK. Od 7 lipca 1944 roku pełnił obowiązki dowódcy tego zgrupowania. Został aresztowany przez NKWD 17 lipca w Boguszach i wywieziony do obozu w okolicach Riazania. Udało mu się uciec z obozu w sierpniu 1947 roku wraz z pułkownikiem Aleksandrem Krzyżanowskim „Wilkiem”, co umożliwiło im dotarcie do Wilna. Tam ponownie został aresztowany i osadzony w obozie.
W lutym 1949 roku powrócił do Polski i osiedlił się w Gdańsku, gdzie zmarł. Za swoje działania podczas służby w Armii Krajowej został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych. Został pochowany na gdańskim cmentarzu Oliwskim (kwatera: 23, rząd: 13, grób: 2).
Odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Walecznych
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. Konspiracja 1939-1945. T. 5/I. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-98-6.
Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2020-07-09].
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 1933 r.. [dostęp 2020-07-09].
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939: stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Księgarnia Akademicka Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w wojsku polskim 1935–1939. Warszawa: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 978-83-7188-691-1.
Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 5 czerwiec 1935 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1935. [dostęp 2020-07-09].
