Aleksander VII (łac. Alexander VII, właściwie Fabio Chigi; urodził się 13 lutego 1599 roku w Sienie, a zmarł 22 maja 1667 roku w Rzymie) był włoskim duchownym katolickim, który pełnił funkcję 237. papieża od 7 kwietnia 1655 do 22 maja 1667.
Życiorys
Wczesne życie
Aleksander VII pochodził z zasłużonego rodu bankierów, który uzyskał tytuł hrabiowski. Jego ojciec, Flavio, był krewnym papieża Pawła V. W młodości Chigi miał problemy ze zdrowiem i początkowe nauki pobierał w domu pod okiem matki, Laury Marsigli, oraz prywatnych nauczycieli. Na Uniwersytecie w Sienie uzyskał doktorat z filozofii, prawa i teologii w 1626 roku. W grudniu tego samego roku przybył do Rzymu, gdzie wstąpił do stanu duchownego. Pracował w Kurii Rzymskiej, pełniąc funkcje referendarza Trybunału Sygnatury Apostolskiej oraz zastępcy legata w Ferrarze.
W grudniu 1634 roku otrzymał święcenia kapłańskie, a w styczniu 1635 roku został mianowany biskupem Nardò oraz inkwizytorem Malty. W czerwcu 1639 roku wyjechał na misję nuncjusza apostolskiego do Kolonii, gdzie pozostawał aż do 1651 roku. Odmówił udziału w negocjacjach kończących wojnę trzydziestoletnią w Westfalii, argumentując, że nie może działać w imieniu papieża w sprawie układów z protestantami. W 1651 roku papież Innocenty X powołał go na stanowisko sekretarza stanu, a 19 lutego 1652 roku obdarzył go godnością kardynalską (z tytułem prezbitera Santa Maria del Popolo). 13 maja 1652 roku kardynał Chigi został biskupem Imoli. Oprócz pełnienia funkcji sekretarza stanu, był także członkiem Kongregacji Świętego Oficjum, Kongregacji Rozkrzewiania Wiary oraz Kongregacji Konsystorialnej.
Wybór na papieża
Konklawe po śmierci Innocentego X trwało niemal trzy miesiące i było areną rywalizacji różnych frakcji wspieranych przez katolickie monarchie europejskie. Ostatecznie, 7 kwietnia 1655 roku, mimo zdecydowanego sprzeciwu Francji, kardynał Chigi został wybrany papieżem i przyjął imię Aleksandra VII (na cześć papieża Aleksandra III z XII wieku). Nowy papież został koronowany 18 kwietnia 1655 roku, a 9 maja odbył uroczysty ingres do bazyliki laterańskiej.
Pontyfikat
Na początku swojego pontyfikatu Aleksander VII zdecydowanie sprzeciwiał się powszechnej praktyce nepotyzmu. Jedną z jego pierwszych decyzji było nakazanie opuszczenia Rzymu przez wpływową Olimpię Maidalchini, szwagierkę zmarłego papieża Innocentego. Początkowo zabronił on krewnym odwiedzać Rzym, jednak po roku, pod wpływem swojego otoczenia z Kurii Rzymskiej, przywrócił wcześniejsze obyczaje, przyznając rodzinie liczne ważne i dochodowe stanowiska (na przykład mianował swojego bratanka Flavia kardynałem w 1657 roku).
Polityka zagraniczna papieża była zdominowana przez konflikt z Francją. W Rzymie znalazł schronienie kardynał Retz, przeciwnik pierwszego ministra kardynała Mazarina. W odpowiedzi dwór francuski zaczął wspierać roszczenia arystokratycznych rodów włoskich, takich jak Farnese i d’Este, do części terytoriów Państwa Papieskiego, a Mazarin pokrzyżował plany papieża, aby odegrał rolę mediatora między Francją a Hiszpanią. Śmierć kardynała Mazarina w 1661 roku nie zakończyła konfliktu. Król Ludwik XIV oskarżył papieską gwardię o zamach na ambasadora Francji, zerwał stosunki dyplomatyczne, a następnie zajął papieskie enklawy (takie jak Awinion) oraz zagroził inwazją na Państwo Kościelne. Papież został zmuszony do podpisania traktatu w Pizie w 1664 roku, w którym przyjął wszystkie żądania Francji, w tym prawo nominacji biskupich we Francji dla króla Ludwika. Papież naraził się również kardynałowi Mazarini, popierając kandydaturę Leopolda I po śmierci cesarza Ferdynanda III.
Stosunki dyplomatyczne Aleksandra VII z Republiką Wenecką układały się poprawnie, jednak doszło do konfliktu z Hiszpanią i Portugalią. Król Jan IV nie zaakceptował nuncjusza, w odpowiedzi papież odmówił nominacji biskupich dla królewskich kandydatów. Król pozostawił diecezje bez biskupów, kierując dochody z nich do skarbu państwa. W trakcie pontyfikatu Aleksandra VII, w 1665 roku, nawróciła się na katolicyzm królowa Szwecji, Krystyna Waza, i osiedliła w Rzymie.
Niepowodzenia dyplomatyczne sprawiły, że Aleksander VII nie uzyskał żadnego wsparcia finansowego ani nie zdołał utworzyć Ligi Katolickiej przeciwko Turkom, chociaż w 1664 roku udało mu się nakłonić Francję (tradycyjną sojuszniczkę Turcji) do wysłania posiłków w obronie Austrii. Turcy zostali pokonani w tej kampanii, ale nie zostali całkowicie wyparci z Europy.
Papież podjął ważne decyzje w sprawach misyjnych. 23 marca 1656 roku wydał dekret, który zezwalał jezuickim misjonarzom w Chinach na stosowanie niektórych lokalnych obrzędów w ceremoniach kościelnych oraz na rezygnację z łaciny podczas nabożeństw. Decyzja ta została później zmieniona przez jednego z jego następców, Klemensa XI w 1704 roku. W 1656 roku Aleksander VII potwierdził potępienie pięciu tez jansenistycznych.
Jako opiekun sztuk pięknych, papież zlecił architektowi Berniniemu zaprojektowanie półkolistej kolumnady otaczającej plac św. Piotra. Bernini stworzył również grobowiec papieża w bazylice watykańskiej.
W 1661 roku beatyfikował, a w 1665 roku kanonizował Franciszka Salezego.
W trakcie swojego pontyfikatu kreował 38 kardynałów na ośmiu konsystorzach.
Przypisy
Bibliografia
Richard McBrien, Leksykon papieży. Pontyfikaty od Piotra Apostoła do Jana Pawła II, Warszawa 2003
Pope Alexander VII. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-09-05]. (ang.).
Zobacz też
Beatyfikowani i kanonizowani przez Aleksandra VII
Linki zewnętrzne
Aleksander VII – dokumenty w bibliotece Polona
