Aleksander VI Arridajos

Aleksander VI Arridajos

Aleksander VI Arridajos (gr.: Ἀλέξανδρος Ἀρριδαῖος, Aléksandros Arridaĩos) (urodzony około 301, zmarł po 277 p.n.e.) był królem Macedonii w roku 277 p.n.e. Był synem króla Tracji i Macedonii, Lizymacha, oraz Amastris, władczyni Heraklei Pontyjskiej.

Istnieją dwie wersje dotyczące pochodzenia Aleksandra. Grecki periegeta Pauzaniasz sugerował, że jego matką była księżniczka tracka z plemienia Odrysów (konkubina o nieznanym imieniu). Z kolei Poliajnos, rzymski pisarz, twierdził, że matką była Amastris (Amestris). Druga wersja wydaje się bardziej wiarygodna, ponieważ Poliajnos (urodzony około 100 n.e.) był rzymskim mówcą sądowym pochodzącym z Macedonii.

Aleksander był jedynym dzieckiem Lizymacha z jego drugiego małżeństwa. Towarzyszył Lizandrze i jej synom w ucieczce do króla Seleukosa I Nikatora, założyciela dynastii Seleucydów. Lizandra była wdową po zamordowanym Agatoklesie, bracie przyrodnim Aleksandra. Uciekinierzy dotarli do Babilonu, aby prosić króla o pomoc w wojnie przeciwko Lizymachowi. Filetajos, który zajmował się finansami Lizymacha, był zmartwiony śmiercią Agatoklesa. Poprzez herolda zwrócił się do Seleukosa o wsparcie. Lizymach, dowiedziawszy się o tym, postanowił stoczyć wojnę z Seleukosem. Zginął w bitwie pod Kuropedion w 281 p.n.e. Aleksander, po długich prośbach, uzyskał od Lizandry ciało swojego ojca i przewiózł je do Chersonezu, gdzie pochował w okolicach wsi Kardia i Paktye. Grób przetrwał do czasów Pauzaniasza (około 115–180 n.e.).

Aleksander prawdopodobnie zasiadł na tronie macedońskim po usunięciu Ptolemeusza III, swojego przyrodniego brata, w roku 277 p.n.e. Ptolemeusz jednak nie zamierzał się poddawać. Aleksander nie rządził długo; Antygon II Gonatas postanowił zdobyć Macedonię, wzmacniając swoją armię najemnikami celtyckimi. Dzięki ich wsparciu usunął Aleksandra VI Arridajosa z tronu, a następnie mógł zostać wybrany królem przez żołnierzy, którzy wspierali jego poprzednika. Po tym pokonał Ptolemeusza i Antypatra, którzy schronili się w Egipcie. Nie wiadomo, co stało się z Aleksandrem później ani kiedy zmarł.

Poliajnos opisał, jak Aleksander próbował niepostrzeżenie dostać się do frygijskiego miasta Kotiaejon. Po tym, jak w nocy ukrył swoich żołnierzy, przebrał się w wieśniaka i wszedł do miasta z dwiema osobami, które niosły chrust dla niepoznaki. O świcie Aleksander bez problemu wszedł do miasta, mówiąc mieszkańcom, że przybył, aby je ocalić. Na jego znak żołnierze wtargnęli do środka przez otwarte bramy i zdobyli miasto.

Bibliografia

• N.G.L. Hammond: Starożytna Macedonia. Początki, instytucje, dzieje, przeł. A. S. Chankowski. Warszawa: PIW, 1999, s. 277. ISBN 83-06-02691-8.
• Pauzaniasz: Wędrówka po Helladzie. W świątyni i w micie. (I 10, 4-5), przekł. i oprac. J. Niemirska-Pliszczyńska, kom. archeologiczny B. Filarska. Wrocław: Ossolineum & De Agostini, 2005, s. 42–43. ISBN 83-04-04748-9.
• Poliajnos: Podstępy wojenne (VI 12), przeł., wstęp i oprac. M. Borowska. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 256. ISBN 83-7225-183-9.