Aleksander V
Aleksander V (gr.: Ἀλέξανδρος, Aléksandros) (ur. 332, zm. 294 p.n.e.) był królem Macedonii, należącym do dynastii Antypatrydów. Razem z bratem Antypatrem I rządził od 297 p.n.e. aż do swojej śmierci. Był on trzecim i najmłodszym synem króla Macedonii Kassandra oraz Tessaloniki, córki króla Macedonii Filipa II i jego konkubiny Nikesipolis.
Po śmierci swojego starszego brata Filipa IV, Aleksander oraz Antypater I objęli tron macedoński w roku 297 p.n.e. Obaj bracia byli pod opieką matki i regentki, Tessaloniki, która podzieliła kraj na dwie części. Aleksander otrzymał zachodnią Macedonię, co sprawiło, że Antypater poczuł się poszkodowany, uważając, że matka faworyzowała Aleksandra. W rezultacie postanowił zabić matkę, co miało miejsce w roku 296 p.n.e.
Kolejnym krokiem Antypatra było dążenie do zjednoczenia kraju poprzez pozbycie się Aleksandra z tronu. W tym celu zawarł sojusz z Lizymachem, królem Tracji. Po pokonaniu Aleksandra V, Antypater zwrócił się o pomoc najpierw do Demetriusza I Poliorketesa, a następnie do Pyrrusa, króla Epiru. Dzięki interwencji Pyrrusa udało się załagodzić konflikt między braćmi. W zamian za swoją pomoc wojskową, Pyrrus zażądał terytoriów Stymfai, Parauai (regiony na północy i północnym wschodzie Epiru) oraz Ambracji, Akarnanii i Amfilochii (tereny w południowej części Epiru). Po zdobyciu tych ziem, obsadził je swoimi wojskami, a to, co odebrał Antypatrowi, przekazał Aleksandrowi.
Kiedy Demetriusz, mając nadzieję na zdobycie macedońskiego tronu, przybył z armią na północ, okazało się, że jego działania były niepotrzebne. Lizymach również uczestniczył w mediacji, bo obawiał się Demetriusza. Nakłonił swojego zięcia Antypatra do pojednania z Aleksandrem. Jednak Demetriusz, przewidując możliwość ugody między braćmi, postanowił zaaranżować zasadzkę. Podczas uczty w Larissie doprowadził do mordu na Aleksandrze V. Następnego dnia armia królewska ogłosiła go królem Macedończyków. Wkrótce potem został przyjęty przez mieszkańców dolnej części kraju. Pokonany Antypater uciekł do Tracji, gdzie zginął z rąk teścia.
Aleksander V pozostawił po sobie żonę Lizandrę, córkę króla Egiptu Ptolemeusza I Sotera oraz Eurydykę, córkę regenta macedońskiego Antypatra. Po jego śmierci Lizandra wyszła za mąż za następcę tronu Agatoklesa, syna Lizymacha, króla Tracji.
Bibliografia
Hammond N.G.L., Starożytna Macedonia. Początki, instytucje, dzieje, przeł. A. S. Chankowski, PIW, Warszawa 1999, s. 257 i 266, ISBN 83-06-02691-8.
Marek Junianus Justynus, Zarys dziejów powszechnych starożytności na podstawie Pompejusza Trogusa (z dodaniem prologów), ks. XVI, rozdz. 1, przekł., wstęp i kom. I. Lewandowski, Pax, Warszawa 1988, ISBN 83-211-0871-7.
Plutarch, Pyrrus 6-7, [w:] Plutarch z Cheronei, Żywoty sławnych mężów (z Żywotów równoległych), przeł. i opr. M. Brożek, wyd. V zm., Ossolineum, Wrocław 1977, s. 251-252.
