Aleksander (Trapicyn)

Aleksander, znany jako Aleksandr Iwanowicz Trapicyn (ur. 17 sierpnia?/29 sierpnia 1862 w Wołmie, zm. 14 stycznia 1938 w Kujbyszewie) – biskup prawosławny z Rosji, uznawany za świętego nowomęczennika.

Życiorys

Był synem prawosławnego kapłana Iwana Trapicyna oraz Kławdii, jego żony. Miał siedmioro rodzeństwa, wśród których trzech zostało duchownymi. W 1884 roku ukończył seminarium duchowne w Wiatce. Jako jeden z najlepszych absolwentów został przyjęty do Kazańskiej Akademii Duchownej, gdzie otrzymywał stypendium państwowe. W 1888 roku zakończył studia z tytułem kandydata nauk teologicznych, pisząc pracę o przeciwdziałaniu symonii w prawosławnych Kościołach greckich oraz w Rosyjskim Kościele Prawosławnym. W tym samym roku zawarł związek małżeński. 23 lutego 1889 roku w soborze Wszystkich Świętych w Wiatce został wyświęcony na diakona, a trzy dni później na kapłana. Rozpoczął pracę duszpasterską w tym soborze oraz pracował jako katecheta w miejscowej szkole żeńskiej, ucząc historii Kościoła. W latach 1892–1897 pełnił również funkcję deputowanego duchowieństwa w miejskiej dumie Wiatki.

W marcu 1892 roku jego żona urodziła syna, który zmarł w lipcu tego samego roku. Od 1893 roku był katechetą w Aleksandrowskiej szkole realnej w Wiatce. W 1894 roku odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej, której doświadczenia opisał w serii szkiców publikowanych w piśmie eparchii wiackiej i słobodzkiej. W 1897 roku objął stanowisko inspektora seminarium duchownego w Wiatce. 26 lutego 1900 roku złożył wieczyste śluby mnisze przed biskupem Aleksym (Opockim), zachowując swoje imię. W 1901 roku został archimandrytą i mianowany rektorem seminarium duchownego w Kałudze, które kierował przez trzy lata.

12 grudnia 1904 roku w soborze Trójcy Świętej w Ławrze Troicko-Siergijewskiej odbyła się jego chirotonia na biskupa muromskiego, wikariusza eparchii włodzimierskiej. W ceremonii wzięli udział m.in. metropolici petersburski i ładoski Antoni, moskiewski i kołomieński Włodzimierz oraz kijowski i halicki Flawian. Biskup Aleksander aktywnie uczestniczył w stowarzyszeniu misyjnym eparchii włodzimierskiej oraz w lokalnym oddziale Palestyńskiego Towarzystwa Prawosławnego. W 1907 roku zmieniono jego tytuł na biskupa juriewskiego, a w 1912 roku objął katedrę wołogodzką i totiemską. Uczestniczył w Soborze Lokalnym Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

W trakcie akcji otwarcia relikwii Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego biskup Aleksander protestował przeciwko ich bezczeszczeniu przez przedstawicieli rządu bolszewickiego. W 1923 roku sam hierarcha został aresztowany pod zarzutem prowadzenia agitacji kontrrewolucyjnej i skazany na sześć miesięcy łagru. Po odbyciu kary został początkowo skierowany do katedry symbirskiej, a następnie do symferopolskiej i krymskiej, gdzie pozostawał do 1928 roku. W tym roku został awansowany na arcybiskupa i przydzielony do eparchii samarskiej.

Na początku lat 30. XX wieku w eparchii samarskiej władze stalinowskie rozpoczęły intensywną kampanię antyreligijną, zamykając cerkwie i aresztując duchownych parafialnych. Biskup Aleksander święcił nowych duchownych spośród aktywnych świeckich w parafiach. W sierpniu 1933 roku również on został aresztowany, jednak ze względu na swój wiek został zwolniony po podpisaniu zobowiązania do pozostania w Samarze. W październiku tego samego roku zapadł wyrok na trzyletnią zsyłkę na Ural; obwiniono go o kierowanie kontrrewolucyjną grupą związaną z Cerkwią, zarzucając mu prowadzenie antyradzieckiej agitacji w kazaniach oraz pozyskiwanie „fanatyków religijnych” jako kandydatów na kapłanów. Od 1933 do 1935 roku przebywał w więzieniach. W 1935 roku został biskupem pugaczewskim, sprawując tę funkcję do 1937 roku. W grudniu 1937 roku został aresztowany w Kujbyszewie razem z grupą 23 duchownych oraz dwoma świeckimi. Skazany na śmierć przez rozstrzelanie, został stracony 14 stycznia 1938 roku w Kujbyszewie. W 2000 roku został kanonizowany jako jeden z Soboru Świętych Nowomęczenników i Wyznawców Rosyjskich.