Aleksander Tarnowski (ur. 1812 w Wilnie, zmarł po 1867 w Clermont-Ferrand) był polskim skrzypkiem oraz kompozytorem.
Życie
Tarnowski miał przyjemność uczyć się gry na skrzypcach pod okiem wybitnego skrzypka i kompozytora, profesora Ignacego Reutta (1793-1850), który był związany z Orkiestrą Uniwersytetu Wileńskiego. Aleksander, podobnie jak jego kolega, wiolonczelista Antoni Rakowski, planował zostać oficerem podczas powstania styczniowego. W 1832 roku kształcił się u znanego François-Antoine Habenecka (1781-1849) w Paryżu. W tym samym roku osiedlił się w Clermont-Ferrand, stolicy francuskiej Owerni, gdzie udzielał lekcji gry na fortepianie i nawiązał przyjaźń z francuskim kompozytorem André George Louis Onslowem. Grał również pierwsze skrzypce podczas wykonywania nowych dzieł Onslowa oraz prezentował niewydane fragmenty jego utworów, w tym melodię oraz scenę dramatyczną z opery „Guise”, które zostały wycofane przez Onslowa na życzenie dyrekcji Opéra-Comique. W grudniu 1836 roku zorganizował koncert wspólnie z wiolonczelistą Antonim Rakowskim, co przyniosło mu uznanie w Clermont. W 1839 roku Onslow zakłada Towarzystwo Filharmoniczne w Clermont-Ferrand, w którym Tarnowski aktywnie uczestniczył i został później wybrany na dyrektora. Namówił Onslowa do zaproszenia do Clermont-Ferrand latem 1840 roku wynalazcy ksylofonu, Samsona Jakubowskiego (1801-1873), który pochodził z polskich terenów. Aleksander brał również udział w wielu koncertach charytatywnych, m.in. z Onslowem w grudniu 1840 roku, po powodzi, która dotknęła Owernię. W 1856 roku wystąpił na koncercie charytatywnym, wykonując m.in. fantazję ze swojej kompozycji do opery „Guido et Ginevra”. Do jego uczniów zaliczał się Alexis Emmanuel Chabrier (1841-1894). W 1860 roku rozpoczął pracę w „École communale professionnelle” w Clermont-Ferrand, gdzie najpierw uczył śpiewu, a w 1867 roku prowadził kurs muzyki instrumentalnej oraz teorii. W 1864 roku odnotowano, że Tarnowski żył i miał utalentowanych uczniów. W 1862 roku założył chór o nazwie „Les Enfants de l’Auvergne”, którym później dyrygował Jean Soulacroup.
Kompozycje
Aleksander Tarnowski opublikował szereg swoich utworów we Francji, w tym:
– Nini: Schottisch: pour le piano, op. 4, dedykowaną Marie Bertrand (wyd. Th. Nowiński, Paryż, 1857; partytura dostępna na portalu BnF Gallica).
Wśród wymienianych kompozycji Tarnowskiego można znaleźć:
- Fantaisie pour violon sur une romance M. Doche; dedie’e a` Georges Onslow (niewydane)
- Fantaisie pour violon sur un romance de Guido et Ginevra (na motywie z pięcioaktowej opery Fromentala Halévy’ego i Eugène Scribe’a pt. Guido et Ginevra ou Peste de Florence)
- Fantaisie sur les motifs d’il Trovatore (na motywach z „Il Trovatore”, czyli „Trubadura” Giuseppe Verdiego)
- Fantaisie sur les motifs de l’Etoile du Nord (na motywach z opery Giacomo Meyerbeera)
- Polka pour piano
- Grand valse pour piano
- Une sottise pour piano (zapisane)
Przypisy
Bibliografia
François-Joseph Fétis „Biographie universelle des musiciens”, wyd. Firmin-Didot, Paryż, 1878, tom VIII, str. 183.
Baudime Jam „George Onslow et les musiciens polonais à Clermont-Ferrand au 19e sieclè”, 2005. To niewielka broszura autorstwa biografa George Onslowa, rozpowszechniona wśród publiczności koncertu w Sali Kopernika na Zamku w Olsztynie kwartetu Prima Vista w dniu 9 października 2005; tamże reprodukcja obrazu „Tarnowski i George Onslow”; plik pdf dostępny na stronie george.onslow.free.fr.
Wojciech (Albert) Sowiński „Słownik muzyków polskich dawnych i nowoczesnych: kompozytorów, wirtuozów, śpiewaków, instrumencistów, lutnistów, organmistrzów, poetów lirycznych i miłośników sztuki muzycznej, zawierający Krótki rys historyi muzyki w Polsce: opisanie obrazów cudownych i dawnych instrumentów z muzyką i portretem autora”, wyd. Albert Sowiński, Paryż, 1874, str. 382-383. (Notka skromniejsza niż we francuskiej wersji językowej!) Skany dostępne w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej.
Wojciech (Albert) Sowiński „Les musiciens polonais et slaves anciens et modernes: dictionnaire biographique des compositeurs, chanteurs, instrumentistes, luthiers, conducteurs d’orques, poètes sacrés et lyriques, littérateurs et amateurs de l’art musical …”, wyd. A. Le Clere et cie, Paryż, 1857, str. 541-542. (Notka obszerniejsza niż w polskiej wersji językowej!) Skany dostępne na BnF Gallica oraz archive.org.
