Aleksander Bogusław Stępkowski
Aleksander Bogusław Stępkowski (urodzony 20 maja 1974 roku w Londynie) to polski prawnik, posiadający tytuł doktora habilitowanego nauk prawnych. Jest profesorem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz współzałożycielem oraz pierwszym prezesem zarządu Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris. W latach 2015–2016 pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W 2019 roku prezydent Andrzej Duda powołał go do pełnienia urzędu sędziego Sądu Najwyższego, jednak legalność nominacji sędziów wybranych przez Krajową Radę Sądownictwa w 2018 roku budzi kontrowersje.
W 2020 roku był pełniącym obowiązki pierwszego prezesa Sądu Najwyższego. Od tego samego roku jest rzecznikiem prasowym Sądu Najwyższego.
Życiorys
W 1997 roku ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego z wyróżnieniem. W maju 1999 roku zakończył naukę w Szkole Muzycznej II stopnia im. Fryderyka Chopina, gdzie studiował śpiew solowy pod kierunkiem prof. Leonarda A. Mroza.
W latach 2000 i 2001 był stypendystą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, a także studiował na University of Manchester (1999), University of Oxford (2002) oraz Katholieke Universiteit Leuven (2003). W 2001 roku uzyskał stopień doktora prawa, a w 2011 roku tytuł doktora habilitowanego.
Jego zainteresowania naukowe obejmują prawo porównawcze w obszarze prawa prywatnego i publicznego oraz myśl polityczną i prawną, w tym polską tradycję republikańską, zwłaszcza wpływ filozofii na kształt instytucji prawnych.
26 listopada 2015 roku został powołany na podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, odpowiedzialnego za sprawy dotyczące traktatów i praw człowieka. Został odwołany z tej funkcji w sierpniu 2016 roku.
Od kwietnia 2012 roku był dyrektorem Centrum Prawnego Ordo Iuris, które przekształciło się w fundację Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris w 2013 roku. Pełnił również funkcję prezesa zarządu fundacji do końca listopada 2015 roku oraz ponownie od listopada 2016 do listopada 2017 roku.
W 2018 roku, w trakcie kryzysu dotyczącego Sądu Najwyższego w Polsce, zgłosił swoją kandydaturę na sędziego Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w Sądzie Najwyższym.
W związku z jego zgłoszeniem na sędziego, z grupy profesorów i wykładowców Wydziału Prawa i Administracji UW wystosowano do niego list otwarty, w którym apelowano o wycofanie kandydatury. Krajowa Rada Sądownictwa pozytywnie oceniła jego aplikację na to stanowisko, mimo że nie zrezygnował skutecznie z obywatelstwa Wielkiej Brytanii. Prezydent Andrzej Duda odmówił powołania go do pełnienia urzędu sędziego Sądu Najwyższego w październiku 2018 roku.
20 lutego 2019 roku, pomimo wątpliwości dotyczących legalności procesu wyboru kandydatów do SN przez Krajową Radę Sądownictwa, prezydent Andrzej Duda powołał go na sędziego Sądu Najwyższego.
Status Aleksandra Stępkowskiego w Sądzie Najwyższym był analizowany w ramach postępowania prowadzonego przez siedmioosobowy skład Izby Cywilnej, co doprowadziło do wydania 21 maja 2019 roku pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości UE. Sąd Najwyższy zapytał, czy sąd, w skład którego wchodzi osoba powołana z wniosku wadliwie wybranej Krajowej Rady Sądownictwa, może być uznany za niezawisły i bezstronny.
W wyroku z dnia 8 listopada 2021 roku w sprawie Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce, Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych nie jest niezawisłym i bezstronnym sądem, a Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 21 grudnia 2023 roku (C-718/21) stwierdził, że wszystkie elementy dotyczące powołania sędziów IKNiSP wskazują, że ten organ nie ma statusu niezawisłego i bezstronnego. Pomimo tych wyroków, Stępkowski nadal orzeka w IKNiSP SN.
Aleksander Stępkowski jest żonaty z Agnieszką Stępkowską (Sokołowska) i ma czworo dzieci.
15 maja 2020 roku został powołany przez prezydenta RP Andrzeja Dudę na p.o. pierwszego prezesa Sądu Najwyższego.
26 maja 2020 roku objął stanowisko rzecznika prasowego Sądu Najwyższego.
Publikacje
Jest redaktorem i współautorem książki: Protection of Human Life in It’s Early Stage: Intellectual Foundations and Legal Means, wydanej przez Peter Lang w 2014 roku. ISBN 978-3-631-64227-6
Współautor książki: Dyktatura gender, Wyd. Biały Kruk, 2014.
Autor książki: Zasada proporcjonalności w Europejskiej kulturze prawnej. Sądowa kontrola władzy dyskrecjonalnej w nowoczesnej Europie, Warszawa: Liber 2010. ISBN 978-83-7206-167-6
Redaktor i współautor książki: O senatorze doskonałym studia. Prace upamiętniające postać i twórczość Wawrzyńca Goślickiego, Warszawa: Senat RP 2009. ISBN 978-83-60995-44-0
Autor książki: L’institution du trust dans le système mixte du droit privé Écossais, Varsovie: Liber 2005. ISBN 83-7206-110-6.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Dr hab. Aleksander Stępkowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-08-08].
