Aleksander Józef Rozmus
Aleksander Józef Rozmus (urodzony 18 stycznia 1901 roku w Zakopanem, zmarły 18 kwietnia 1986 roku w Ennery pod Paryżem) był polskim narciarzem, skoczkiem oraz kombinatorem norweskim, który występował na igrzyskach olimpijskich w Sankt Moritz. Był reprezentantem zakopiańskich klubów: SN PTT, Sokoła i Wisły. Zdobył tytuł dwukrotnego mistrza i czterokrotnego wicemistrza Polski w skokach narciarskich, a także był wicemistrzem w kombinacji norweskiej.
Przebieg kariery
Po ukończeniu matury w zakopiańskim gimnazjum Rozmus pracował jako urzędnik. Swoją przygodę z narciarstwem rozpoczął jeszcze w czasie nauki w gimnazjum, gdzie po raz pierwszy wystartował w zawodach narciarskich w barwach SN PTT Zakopane. W 1920 roku wziął udział w pierwszych związkowych mistrzostwach Polski, zajmując ostatnie miejsce zarówno w skokach, jak i w biegu na 18 km. Jednak w ciągu roku znacząco poprawił swoje umiejętności, zwłaszcza w technice skoku. W 1921 roku zdobył tytuł mistrza Polski w skokach, osiągając odległość 22 metrów na skoczni w Jaworzynce, co zapewniło mu pierwsze miejsce przed Leszkiem Pawłowskim z Czarnych Lwów i Franciszkiem Bujakiem z SN PTT oraz ustanowiło nowy rekord krajowy. Wcześniej, podczas otwarcia tej skoczni, jego skok zakończył się upadkiem.
W 1922 roku Rozmus zajął pierwsze miejsce w skokach na międzynarodowych zawodach narciarskich w Zakopanem, oddając najdłuższy skok na 22,5 m, a w sztafecie zdobył drugie miejsce. W Worochcie obronił tytuł mistrza kraju i ponownie pobił rekord Polski na skoczni w Jaworzynce, uzyskując odległość 27 metrów. Zdobył również brązowy medal w dwuboju, a z wynikiem 18 metrów został pierwszym rekordzistą skoczni w Krakowie.
W styczniu 1923 roku na obiekcie w Jaworzynce osiągnął 30,5 m, bijąc swój własny rekord kraju. Skoki odbyły się w trzech kategoriach wiekowych: seniorów I i II klasy oraz młodszych. Rozmus zyskał reputację, jako że wraz z Henrykiem Mückenbrunnem zjeżdżał na nartach w stromych żlebach Tatr. Po zakończeniu kursu prowadzonego przez niemieckiego trenera Seppa Bildsteina, Rozmus zajął 2. miejsce w skokach i 3. w slalomie na mistrzostwach Polski. Wziął również udział w mistrzostwach Szwajcarii w Grindelwaldzie, gdzie był 19. w skokach, 3. w skokach i 29. w biegu na 22 km w Luchon (Coupe de France – Puchar Francji) oraz 22. w skokach w Semmeringu, w Austrii. To były jedne z pierwszych międzynarodowych występów polskich skoczków poza granicami Polski, nie licząc startów w Czechosłowacji. W 1924 roku zajął 6. miejsce w skokach na zawodach w Szumawie (Czechosłowacja).
W 1925 roku wziął udział w zawodach FIS w Jańskich Łaźniach, gdzie zajął 46. miejsce w skokach i 59. w biegu na 18 km w I klasie. Ponadto zdobył tytuł wicemistrza Polski w kombinacji i skokach. W 1927 roku uczestniczył w zawodach FIS w Cortina d’Ampezzo, gdzie w kombinacji norweskiej zajął 24. miejsce, w skokach 25., a w biegu 38. W styczniu 1928 roku, podczas eliminacji przedolimpijskich w ramach mistrzostw Zakopanego, Rozmus zajął drugie miejsce i zakwalifikował się do polskiej reprezentacji na Igrzyska Zimowe w St. Moritz. Był już wówczas zawodnikiem sekcji narciarskiej Wisły Zakopane. W Szwajcarii, w dniach 17 i 18 lutego, startował w kombinacji klasycznej, gdzie zajął 22. miejsce (24. w biegu na 18 km i 10. w skokach, w których ustanowił nowy rekord Polski z odległością 56,5 m; w pierwszej serii lądował na 49 m) oraz 18 lutego w konkursie skoków, gdzie zajął 25. miejsce z notą 13,166 pkt. Jego skoki miały długości 41 m i 53 m. Po powrocie do kraju zdobył srebro na Mistrzostwach Polski w skokach.
W 1929 roku wystartował na zawodach FIS w Zakopanem. W konkursie, który odbył się 5 lutego w prawie 30 stopniach mrozu na Krokwi, Rozmus oddał skoki na odległość 48 m i 49 m, z czego pierwszy zakończył się upadkiem, co skutkowało 37. miejscem. W 1930 roku zdobył swój ostatni srebrny medal mistrzostw Polski w skokach.
Po zakończeniu kariery
W sierpniu 1939 roku został zmobilizowany do Wojska Polskiego i wziął udział w kampanii wrześniowej. W czasie okupacji niemieckiej działał jako kurier tatrzański i zaangażował się w polski ruch oporu. Wkrótce po roku 1940 udało mu się przedostać do Francji, gdzie kontynuował walkę przeciwko okupantom w francuskim podziemiu. Po zakończeniu II wojny światowej nie wrócił do Polski i osiedlił się na stałe we Francji, gdzie pracował jako instruktor narciarski w Chamonix, współpracując z Henrykiem Mückenbrunnem.
Zmarł 18 kwietnia 1986 roku w Ennery pod Paryżem i został pochowany na paryskim cmentarzu Père-Lachaise.
Ordery i odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)
Osiągnięcia
Igrzyska olimpijskie
Starty A. Rozmusa w konkursach skoków na igrzyskach olimpijskich – szczegółowo
Starty A. Rozmusa w kombinacji na igrzyskach olimpijskich – szczegółowo
Mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym
Sukcesy krajowe
- mistrz Polski w skokach: 1921, 1922
- wicemistrz Polski w skokach: 1923, 1925, 1928, 1930
- wicemistrz Polski w kombinacji klasycznej: 1925
- brązowy medalista MP w kombinacji klasycznej: 1922
Przypisy
Bibliografia
Wojciech Szatkowski: Wielki poczet skoczków polskich: Aleksander Rozmus – Rekordzista z Jaworzynki. Skijumping.pl, 2005. [dostęp 2011-08-19]. (pol.)
Polski Komitet Olimpijski: Aleksander Rozmus – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. [dostęp 2014-07-12]. (pol.)
Aleksander Rozmus Biography and Olympic Results [online], Sports-Reference.com [dostęp 2011-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-10] (ang.)
