Aleksander Romanowicz (urodzony 20 marca?/1 kwietnia 1871 w majątku rodzinnym Olekszyszki, w powiecie lidzkim; zmarł 14 listopada 1933 w Wilnie) był polskim Tatarem, muzułmaninem, generałem majorem Armii Imperium Rosyjskiego oraz generałem brygady Wojska Polskiego.
Życiorys
Aleksander Romanowicz przyszedł na świat 1 kwietnia 1871 roku w majątku rodzinnym Olekszyszki, w powiecie lidzkim. Pochodził z rodziny Romualda, kapitana rosyjskiej artylerii, oraz Emilii z Jakubowskich. Był mężem Joanny z Bazarewskich, z którą doczekał się czwórki dzieci: Stefana, Zofii, Marii i Heleny.
W 1890 roku ukończył Korpus Kadetów w Połocku, a następnie Oficerską Szkołę Kawalerii. Od 1892 roku był oficerem zawodowym rosyjskiej kawalerii. W 1914 roku, jako dowódca pułku jazdy, brał udział w kampanii pruskiej. Po uratowaniu z pogromu na Mazurach objął dowództwo kaliskiego pułku strzelców pogranicznych. W 1916 roku został zatruty niemieckimi gazami bojowymi. Po powrocie do zdrowia uzyskał stopień generała majora i do 1917 roku dowodził Dywizją Pograniczną w Finlandii.
3 lutego 1920 roku został przyjęty do Wojska Polskiego z warunkowym zatwierdzeniem posiadanego stopnia generała podporucznika i mianowany dowódcą Pułku Jazdy Tatarskiej im. Mustafy Achmatowicza.
22 kwietnia 1920 roku objął stanowisko dowódcy 7 Brygady Jazdy. Od lipca 1920 do marca 1921 był w dyspozycji Ministra Spraw Wojskowych, a następnie służył w Centralnej Stacji Zbornej Oficerów w Warszawie. Brał udział w wojnie bolszewickiej. 26 stycznia 1921 roku został zatwierdzony w stopniu generała podporucznika z dniem 1 kwietnia 1920 roku, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich oraz byłej armii rosyjskiej.
Nie potrafił jednak zaadaptować się do nowego środowiska i złożył rezygnację. Z dniem 1 kwietnia 1921 roku przeszedł w stan spoczynku, w stopniu generała podporucznika. 26 października 1923 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził go w stopniu generała brygady. Na emeryturze aktywnie angażował się w działalność społeczną i religijną wśród gminy muzułmańskiej, której przewodniczył. Osiedlił się w Wilnie, gdzie zmarł 14 listopada 1933 roku. Został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu w Niekraszuńcach, w powiecie lidzkim.
Awanse
W trakcie swojej służby w armii rosyjskiej awansował na następujące stopnie:
- kornet (ros. Корнет) – 4 sierpnia 1892,
- porucznik (ros. Поручик) – 4 sierpnia 1896,
- sztabsrotmistrz (ros. Штабс-ротмистр) – 4 sierpnia 1900,
- rotmistrz (ros. Ротмистр) – 4 sierpnia 1904,
- pułkownik (ros. Полковник) – 6 grudnia 1913,
- generał major (ros. Генерал-майор) – 11 sierpnia 1917.
Zobacz też
Tatarzy w Polsce
Przypisy
Bibliografia
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 2 M-Ż. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001. ISBN 83-87103-81-0.
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
Alexey Likhotvorik: Романович Александр Ромуальдович. Русская армия в Первой мировой войне, 2012. [dostęp 2021-06-28]. (ros.).
