Aleksander Rode (ur. 10 grudnia 1907 w Łodzi, zm. 26 maja 1953 w Warszawie) był pułkownikiem Wojska Polskiego.
== Życiorys ==
=== Służba w armii II Rzeczypospolitej ===
Był synem drukarza Aleksandra oraz Marii z Witkowskich. Ukończył gimnazjum humanistyczne w Łodzi, a następnie Szkołę Podchorążych Artylerii w Toruniu. 15 sierpnia 1930 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu stopień podporucznika z dniem 15 sierpnia 1930 oraz 56. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a minister spraw wojskowych przydzielił go do 7 pułku artylerii polowej w Częstochowie. Wkrótce potem objął dowództwo plutonu, a następnie baterii. Później był dowódcą plutonu artylerii piechoty w 31 pułku strzelców kaniowskich w Łodzi. W 1938 roku został słuchaczem XIX Kursu Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Awans na stopień kapitana otrzymał z dniem 19 marca 1939 roku, zajmując 83. lokatę w korpusie oficerów artylerii. Jednakże studia przerwał wybuch II wojny światowej. W kampanii wrześniowej pełnił funkcję oficera zwiadowczego w sztabie 7 Dywizji Piechoty. W trakcie walk został wzięty do niewoli przez Niemców, a do 1945 roku przebywał w oflagach.
=== Służba w ludowym Wojsku Polskim ===
Po uwolnieniu z niewoli, wrócił do kraju z zamiarem kontynuacji służby wojskowej. W marcu 1945 roku powierzono mu organizację Państwowego Urzędu Repatriacyjnego na Pomorzu. Po ukończeniu kursu kwalifikacyjnego w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie, otrzymał przydział do 27 pułku artylerii samochodowej w Zgierzu. W 1947 roku był już podpułkownikiem. Następnie awansował na zastępcę oraz pełniącego obowiązki inspektora broni pancernej Warszawskiego Okręgu Wojskowego, a także szefa sztabu 1 Korpusu Pancernego w Gdańsku. Później został starszym inspektorem wyszkolenia broni pancernej w Oddziale Inspekcji Rodzajów Wojsk, Broni i Służb Głównego Inspektoratu Wyszkolenia Bojowego, osiągając stopień pułkownika. W lipcu 1952 roku został zwolniony z wojska.
=== Represje ===
11 sierpnia 1952 roku, zaledwie miesiąc po zwolnieniu z wojska, został aresztowany. W trakcie śledztwa był poddawany zarówno psychicznej, jak i fizycznej przemocy. W tzw. odpryskowym procesie gen. Tatara, oskarżono go o kierowanie konspiracyjną organizacją oficerów broni pancernej, usiłowanie obalenia władzy ludowej oraz szpiegostwo. Pod wpływem tortur zeznał, że do konspiracyjnej organizacji w szeregach Odrodzonego WP wciągnął go płk. Skibiński. Śledztwo prowadzone było przez kpt. Mariana Urbaniaka oraz ppłk Edmunda Czekałę, mjr. Mieczysława Wojdę i kpt. Anatola Borela.
28 stycznia 1953 roku Najwyższy Sąd Wojskowy pod przewodnictwem mjr. Teofila Karczmarza skazał płk. Aleksandra Rode na karę śmierci na podstawie art. 86 § 1 i 2 KKWP oraz 15 § 2 MKK (sygn. Sn 2/53). Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski, a wyrok został wykonany 26 maja 1953 roku.
Dokładne miejsce pochówku pozostaje nieznane, jednak prawdopodobnie został pochowany w Trojanowie obok Zefiryna Machalli. Symboliczny grób znajduje się w Kwaterze „na Łączce” na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 29-półkole I-7).
7 maja 1956 roku prokurator generalny PRL, Marian Rybicki, wręczył rodzinie dokument rehabilitacji.
== Ordery i odznaczenia ==
Złoty Krzyż Zasługi (16 kwietnia 1947)
Srebrny Krzyż Zasługi
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
AIPN, Teczki więźniów 1953, Rode Aleksander; J.R. Kubiak, Tajemnice więzienia mokotowskiego…
Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990. Brak numerów stron w książce.
Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945–56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991. Brak numerów stron w książce.
AI MON, NSW, 160/91/811–925; ibidem, NPW, 161/91/1791–1806.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
