Aleksander Prugar (urodzony 16 grudnia 1984 roku w Gliwicach) to polski przedsiębiorca, designer oraz fotograf. Jest właścicielem studia projektowego MI POLIN oraz prezesem Zarządu Mi Polin / Z Polski Fundacja. Jako ekspert biznesowy działa w Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, a ponadto kolekcjonuje polskie szkło artystyczne.
== Działalność artystyczna ==
=== Fotografia ===
Swój początek kariery fotograficznej Aleksander Prugar zainaugurował w Gazecie Wyborczej w Katowicach, gdzie specjalizował się w fotografii śląskiego krajobrazu przemysłowego. Później przeniósł się do centrali Gazety Wyborczej w Warszawie, gdzie realizował projekty redakcyjne dla Gazety Stołecznej, Wysokich Obcasów oraz Dużego Formatu. Jego obszarem specjalizacji stał się dokument subiektywny. W 2008 roku, dzięki uznaniu kuratorów i krytyków związanego z Miesiącem Fotografii, znalazł się w gronie 100 najlepszych polskich fotografów aktywnych w latach 2000-2010 w programie Aktualizacja. Przegląd nowej fotografii polskiej. W latach 2006-2009 jego prace były reprezentowane przez Agence VU z Francji. Był członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików.
Jest autorem licznych reportaży, w tym:
- Piosenka o Hałdzie: cykl zdjęć o zbieraczach węgla na śląskich hałdach i wartościach przyjaźni;
- Święty Beton: dokument subiektywny, który interpretuje znaczenia religijne oraz przedstawia pracę zakładu produkującego figury świętych w Piekarach Śląskich;
- Reklamiasto: esej ukazujący Warszawę zasłoniętą przez reklamy wielkoformatowe;
- Śląskie Wdowy: portret wdów po górnikach, którzy zginęli w katastrofach górniczych;
- Śląski Spacer: seria impresji fotograficznych;
- Dwa Światy: portrety górników tuż po zakończeniu pracy przy wydobyciu węgla;
- Zielony Śląsk: projekt ukazujący zmiany przyrodnicze w postprzemysłowym krajobrazie Śląska, zrealizowany w ramach stypendium Marszałka Województwa Śląskiego.
=== Film ===
Swoją karierę reżyserską rozpoczął na festiwalu Młodzi i Film w Koszalinie, gdzie zadebiutował komedią 12 metrów 45 centymetrów, opowiadającą o kulisach powstania największego pomnika Jana Pawła II na świecie oraz jego twórcach. Jako operator filmowy zadebiutował dokumentem Saszka, Saszka, który skupia się na relacjach młodego chłopaka z matką. Film ten zdobył nagrodę specjalną London Film Academy na festiwalu T-Mobile Nowe Horyzonty w 2012 roku oraz nagrodę za zdjęcia na VGIK Summer Film School w Kazaniu w 2011 roku.
=== Design ===
Jest współtwórcą serii „Mezuza z tego domu”, której celem jest odlewanie w brązie śladów po mezuzach. Jeden z obiektów z tej serii został zaprezentowany na wystawie Po drugiej stronie rzeczy. Polski dizajn po roku 1989, która podsumowuje najciekawsze osiągnięcia w polskim designie po 1989 roku.
Kolejnym jego projektem jest Tangible Mezuzah (Namacalna mezuza), w której słowo Szaddaj – jedno z imion Boga – zapisano hebrajskim alfabetem Braille’a. W 2018 roku mezuza ta została włączona do kolekcji stałej Jewish Museum w Nowym Jorku, stając się pierwszym tego rodzaju obiektem wykonanym w Polsce po wojnie.
== Kariera zawodowa ==
Jako założyciel i współwłaściciel studia projektowego MI POLIN, które jest pierwszym w Polsce studiem zajmującym się projektowaniem, produkcją oraz eksportem współczesnych judaików, odpowiada za rozwój produktów oraz planowanie strategiczne. Jako ekspert biznesowy w Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, zajmuje się usprawnianiem procesów zarządczych, rozwiązywaniem konfliktów oraz poprawą wyników operacyjnych w podmiotach ekonomii społecznej oraz NGO. Jest współtwórcą akcji społecznej „Jeden za Wszystkich”, która przeciwdziała negatywnym skutkom społecznym wywołanym przez pandemię COVID-19. Pomysłodawca i współtwórca projektu „Design for Bantayan”, który powstał trzy tygodnie po tajfunie Haiyan, który zniszczył 95% miejsc pracy na wyspie. Celem DfB było stworzenie kolekcji biżuterii z dostępnych materiałów, takich jak drzewo kokosowe, oraz nauczenie lokalnych wytwórców technik produkcji i sprzedaży, które mogłyby zapewnić dochód mieszkańcom wyspy dotkniętej zniszczeniami.
== Wystawy ==
Lista kluczowych wystaw i spotkań autorskich:
- Tychy Press Photo, Międzynarodowy Festiwal Fotografii w Rybniku, spotkanie autorskie (2008);
- Muzeum Sztuki w Łodzi, wystawa grupowa pt: Piękni zawsze, żyjemy dzisiaj; cykl pt: Plac Zabaw (2009);
- Miesiąc Fotografii w Krakowie, wystawy indywidualne i zbiorowe w ramach Festiwalu (2009);
- Festiwal InSpiracje, Szczecin, Reklamiasto (2008);
- Miesiąc Fotografii w Krakowie, w 2009 roku uwzględniony na liście 100 najważniejszych polskich fotografów (2000-2010);
- Galeria BB, Bielsko-Biała, wystawa indywidualna oraz spotkanie autorskie (2009);
- Perpignan Visa Pour l’image Festival, slideshow prac fotograficznych (2009);
- Narodowa Galeria Sztuki Zachęta, udział w zbiorowej wystawie podsumowującej dorobek fotograficzny Gazety Wyborczej (2009);
- Europejskie Muzeum Górnictwa, wystawa zbiorowa o współczesnym górnictwie (2011);
- Związek Polskich Artystów Fotografików, wystawy zbiorowe i spotkania (2010-2012);
- Galeria Warsztat, wystawa podsumowująca projekt fotograficzny dla Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (2012);
- Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego Guido, podziemna wystawa zdjęć o tematyce górniczej (2013);
- Muzeum Etnograficzne, Warszawa, spotkanie autorskie oraz prezentacja projektu Design for Bantayan (2014);
- Ambasada Filipin w Warszawie, spotkanie z ambasadorem oraz prezentacja projektu (2014);
- Pennisula Jewish Community Center, Kalifornia, przeglądowa wystawa prac MI POLIN (2014);
- Osher Marin Jewish Community Center, Kalifornia, przeglądowa wystawa prac MI POLIN (2015);
- Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa, pierwsza wystawa projektu Mezuza z Tego Domu (2016);
- Akademia Sztuk Pięknych, Warszawa, wystawa z okazji 40-lecia wydziału wzornictwa (2017);
- Muzeum Narodowe w Krakowie, udział w wystawie Po drugiej stronie rzeczy. Polski dizajn po roku 1989 (2018);
- Galeria BWA Bielsko-Biała, wystawa Korzenie, dotycząca tożsamości i pochodzenia (2019);
- JCC Miles Nadal, Toronto, wystawa obiektów z serii Mezuza z tego domu (2019);
- Fentster Gallery, Toronto, instalacja site-specific poświęcona rzece Wiśle (2019).
PRACE W ZBIORACH:
- Parlament Europejski, seria zdjęć ze Śląska;
- Europejskie Muzeum Górnictwa, seria zdjęć ze Śląska;
- Muzeum Śląskie, seria zdjęć o górnikach;
- Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego Guido, seria zdjęć ze Śląska;
- The Jewish Museum w Nowym Jorku, TANGIBLE MEZUZAH;
- Muzeum Etnograficzne w Warszawie, prace MI POLIN z ceramiki i brązu;
- Congregation Beit Simchat Torah w Nowym Jorku, kolekcja mezuz z brązu;
- Jewish Museum Vienna, kolekcja ceramiki.
== Wybrane nagrody oraz osiągnięcia ==
Finalista oraz laureat licznych ogólnopolskich konkursów fotograficznych, takich jak Grand Press Photo, BZ WBK, Press Photo Contest, Śląska Fotografia Prasowa (2006-2010).
=== Inne nagrody i wyróżnienia ===
Otrzymał Stypendium Artystyczne Marszałka Województwa Śląskiego w dziedzinie kultury, dwukrotnie na realizację projektu ZIELONY ŚLĄSK. W 2010 roku zdobył nagrodę Gazety Wyborczej za najlepszy fotoreportaż, przyznaną za esej Święty Beton. W 2011 roku zdobył Główną Nagrodę oraz Nagrodę Publiczności za zdjęcia do filmu dokumentalnego Saszka, Saszka na VGIK Summer Film School w Kazaniu. W 2012 roku otrzymał nagrodę specjalną London Film Academy na festiwalu T-mobile New Horizons za film Saszka, Saszka. W 2014 roku zdobył Główną Nagrodę na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Amatorskich i Niezależnych Offeliada za dokument 12 metrów 45 centymetrów, a także nagrodę w kategorii Kino Lubuskie na Solanin Film Festival. W 2015 roku został nominowany za krótkometrażowy film dokumentalny 12 metrów 45 centymetrów w ramach Nagrody Polskiego Kina Niezależnego im. Jana Machulskiego. Otrzymał również grant Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego na publikację poświęconą śladom po mezuzach oraz grant Miasta Stołecznego Warszawy na organizację FESTIWALU MEZUZA 2019.
== Działalność edukacyjna ==
Prowadzi warsztaty, wykłady oraz spacery edukacyjne dotyczące kultury i tradycji żydowskiej oraz żydowskiej przeszłości Warszawy i lokalnych wspólnot przedwojennych.
Najważniejsze zrealizowane zadania edukacyjne:
- Taube Foundation for Jewish Life in Poland, Warszawa: spotkania autorskie oraz oprowadzanie grup turystycznych po żydowskiej Warszawie szlakiem śladów po mezuzach (2014-2019);
- Ambasada Filipin, Warszawa: spotkanie z ambasadorem oraz społecznością filipińską; prezentacja projektu Design for Bantayan (2014);
- Public Library of San Francisco, Kalifornia: spotkanie autorskie dotyczące śladów po mezuzach z społecznością żydowską polskiego pochodzenia (2014);
- Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie: prowadzenie warsztatów z designu o tematyce żydowskiej oraz realizacja instalacji artystycznych (2014);
- JCC Kraków oraz JCC Warszawa: spotkania autorskie i wykłady o śladach po mezuzach dla grup młodzieżowych i dorosłych (2015-2017);
- Muzeum Żydów Mazowieckich, Płock: wykład o mezuzach oraz warsztaty designu (2016-2017);
- Pierwsze Liceum w Sokołowie Podlaskim: lekcja przedsiębiorczości oraz wykład o sztuce żydowskiej (2016);
- Workmen Circle New York, Warszawa: spotkanie autorskie w formule Q/A (2018);
- National Museum of American Jewish History, Philadelphia: wykład o mezuzach (2018);
- Congregation Beit Simchat Torah, NYC: spotkanie w formule Q/A na temat mezuz (2018);
- Toronto Reference Library: wykład o mezuzach (2019).
== Kolekcja polskiego szkła ==
Jako kolekcjoner polskiego szklanego designu z lat 60-80, szczególnie interesuje się dorobkiem Jana Sylwestra Drosta oraz Eryki Trzewik-Drost, producentów z Huty Szkła Gospodarczego „Ząbkowice”. Odkrył nieznaną pracę Jana Sylwestra Drosta, znaną jako Pion / Lot, którą osobiście zidentyfikował. W 1975 roku HSG „Ząbkowice” zainstalowała nową frezarko-kopiarkę, co umożliwiło wykonanie eksperymentalnej formy metalowej tego świecznika, który był produkowany w krótkiej serii, wynoszącej około 150 sztuk.
Obecnie Aleksander Prugar pracuje nad antologią polskiego szklanego designu o roboczej nazwie Szkło Polskie, którą realizuje dzięki wsparciu uzyskanemu ze stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na upowszechnianie polskiej kultury w internecie.
== Rodzina ==
Jest synem Andrzeja Prugara, reżysera dźwięku, który pracował przy filmach Andrzeja Wajdy i Lecha Majewskiego, oraz realizatora nagrań muzycznych dla takich zespołów jak Paktofonika czy Dżem. Jego matka, Daniela Prugar, jest przedsiębiorcą i była pilotem szybowcowym. Jest wnukiem Eryka Prugara, profesora Politechniki Gliwickiej i prodziekana Wydziału Mechaniczno-Energetycznego PG, autora czterech wynalazków.
== Edukacja ==
Ukończył Górnośląską Szkołę Handlową w Katowicach, gdzie studiował socjologię ze specjalnością dziennikarstwo (2006). Następnie studiował dziennikarstwo i komunikację społeczną na Uniwersytecie Warszawskim (2011) oraz na Wydziale Operatorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera w Łodzi (2015). Uczył się również na studiach menedżerskich w Szkole Głównej Handlowej. Jest absolwentem warsztatów Eddie Adams Workshop w Nowym Jorku (2008) oraz VGIK Summer Film School w Kazaniu (2011).
== Ślady po mezuzach ==
Od 2014 roku Aleksander Prugar prowadzi projekt mający na celu poszukiwanie oraz dokumentowanie śladów po mezuzach. W ramach tego przedsięwzięcia odbył liczne podróże na Ukrainę, Białoruś oraz do Rumunii, gdzie odnalazł i udokumentował 130 śladów po mezuzach w 90 miastach, tworząc tym samym największą bazę śladów po mezuzach na świecie. Jest współorganizatorem Festiwalu Mezuza, pierwszego w Polsce edukacyjnego festiwalu poświęconego tej problematyce. Projekt realizuje wspólnie z Heleną Czernek, projektantką papierowego żonkila oraz innych elementów związanych z obchodami rocznicy wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim.
== Przypisy ==
