Aleksander Powroźnicki (urodzony 15 lutego 1878, zmarły w 1940 roku w Kijowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego.
Życiorys
Urodził się 15 lutego 1878 roku w rodzinie Marcelego. W piechocie C. K. Armii został mianowany kadetem 1 września 1897 roku, a następnie awansowany na porucznika 1 listopada 1898 roku oraz na nadporucznika 1 listopada 1903 roku. Przez wiele lat służył w 3 Morawskim pułku piechoty w Brünn (od około 1902 roku także jego brat Stanisław Powroźnicki), który od około 1904 roku stacjonował w Mostarze, a od około 1906 roku w Teschen. Od około 1909 roku pełnił rolę adiutanta batalionu. Od około 1910 roku służył w 2 Bośniacko-Hercegowińskim pułku piechoty w Grazu, gdzie w latach 1911/1912 również był adiutantem batalionu. Został awansowany na kapitana 1 listopada 1912 roku i nadal służył w 2 p.p. W latach 1912-1913 brał udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, która miała miejsce w związku z wojną na Bałkanach. Od około 1913 roku był komendantem oddziału broni maszynowej w swoim pułku. W czasie I wojny światowej był oficerem w macierzystym Bośniacko-Hercegowińskim pułku piechoty nr 2.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego jako były oficer C. K. Armii i zatwierdzony w stopniu majora. Na początku 1919 roku, podczas wojny polsko-ukraińskiej, objął dowództwo II batalionu 13 pułku piechoty. W latach 1919–1920 pełnił obowiązki attaché wojskowego przy Poselstwie RP w Belgradzie. 11 czerwca 1920 roku został zatwierdzony na stopień podpułkownika, z datą 1 kwietnia 1920 roku, w korpusie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. W tym czasie pracował w Departamencie V Ministerstwa Spraw Wojskowych. 1 czerwca 1921 roku służył w Naczelnym Dowództwie WP, a jego oddziałem macierzystym był 39 pułk piechoty Strzelców Lwowskich. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika z datą starszeństwa 1 czerwca 1919 roku, zajmując 46. lokatę w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był nadal 39 pułk piechoty Strzelców Lwowskich. 10 lipca 1922 roku został zatwierdzony na stanowisku zastępcy dowódcy 80 pułku piechoty w Słonimie. W kwietniu 1924 roku został przeniesiony do 12 pułku piechoty w Wadowicach na pozycję zastępcy dowódcy pułku. W maju 1927 roku zwolniono go z zajmowanego stanowiska, a następnie przeszedł na stan spoczynku. Mieszkał we Lwowie. W 1934 roku, jako oficer w stanie spoczynku, był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr VI jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i był wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto.
Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku, został aresztowany przez sowietów na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej. Został przewieziony do więzienia przy ulicy Karolenkiwskiej 17 w Kijowie, gdzie zginął z rąk NKWD, prawdopodobnie na wiosnę 1940 roku. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej, opublikowanej w 1994 roku (wymieniony na liście wywózkowej 71/1-15 pod numerem 2320). Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 roku Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Walecznych – 1922 „za obronę Lwowa”
- austro-węgierskie
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (przed 1916) z mieczami (przed 1918)
- Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii (około 1899)
- Krzyż Jubileuszowy Wojskowy (około 1908)
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913 (około 1913)
Zobacz też
- Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP
- Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- Obozy NKWD dla jeńców polskich
- Zbrodnia katyńska
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
- Piotr Stawecki. Attaché wojskowi Drugiej Rzeczypospolitej. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (202), s. 107-138, 2004. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.