Aleksander Potyrała
Aleksander Potyrała (urodzony 12 października 1902 w Grudnej Górnej, zmarły 26 listopada 1964 w Gdańsku) był polskim inżynierem okrętownictwa, profesorem Politechniki Gdańskiej oraz kierownikiem Katedry Konstrukcji Okrętów na tej uczelni. Był także jednym z współtwórców Polskiego Rejestru Statków.
Życiorys
Urodził się 12 października 1902 roku w Grudnej Górnej, w powiecie pilzneńskim, w rodzinie chłopskiej Jana i Antoniny z Maziarków. W 1926 roku zakończył studia wyższe w Wolnym Mieście Gdańsku na Danziger Technische Hochschule (dzisiejsza Politechnika Gdańska) na Fakultät für Schiffs und Flugtechnik (Wydział Okrętowo-Lotniczy). Był jednym z założycieli Koła Studentów Polaków Techniki Okrętowej „Korab”. W latach 1926–1930 pracował w Danziger Werft jako konstruktor, a następnie, w latach 1930–1934, w Stoczni Modlińskiej, gdzie pełnił funkcję kierownika biura konstrukcyjnego. W maju 1934 roku rozpoczął pracę w służbie technicznej Kierownictwa Marynarki Wojennej, gdzie od 1936 roku aż do wybuchu II wojny światowej był instruktorem budowy okrętów. Zaprojektował jednostki dla Marynarki Wojennej, takie jak trałowce typu Jaskółka oraz kuter patrolowy ORP Batory, a także opracował dokumentację techniczną dla okrętów podwodnych typu Orzeł. W 1938 roku organizował Polski Rejestr Żeglugi Śródlądowej.
W trakcie wojny pracował w Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji w Warszawie. Był członkiem Armii Krajowej (ps. „Tarnowski”), w Wydziale Marynarki Wojennej („Alfa”, Ostryga”) Komendy Głównej, na zlecenie której w 1943 roku zorganizował tajny kurs budownictwa okrętowego na Politechnice Warszawskiej. Brał udział w powstaniu warszawskim, walcząc w Śródmieściu w I Obwodzie „Radwan”, i opuścił miasto wraz z cywilami.
W latach 1945–1949 był organizatorem i dyrektorem Państwowego Liceum Budownictwa Okrętowego „Conradinum” w Gdańsku. Równocześnie w 1945 roku, wspólnie z Aleksandrem Rylke, zorganizował Wydział Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej, gdzie objął Katedrę Architektury Okrętów. Był współorganizatorem oraz dziekanem Wydziału Budowy Okrętów w latach 1956–1958. W 1946 roku zorganizował Polski Rejestr Statków, którym kierował do 1953 roku. Od 1953 roku był członkiem redakcji czasopisma „International Shipbuilding Progress”.
Był mężem Marii z Bajgerowiczów i ojcem Krystyny oraz Jacka.
Pochowany na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku (rejon IX, kwatera profesorów-3-11/12).
Ordery i odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Złota Odznaka Honorowa NOT
- Srebrna Odznaka Honorowa NOT
- Medal 500-lecia powrotu Gdańska do Macierzy
Publikacje
- Wstęp do architektury okrętów (1949)
- Budowa kadłuba okrętowego (1954)
- Konstrukcja kadłuba okrętowego (1967)
Przypisy
Bibliografia
Czesław Rudzki: Polskie Okręty Podwodne 1926–1969. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1985, s. 91. ISBN 83-11-07159-4.