Aleksander Edward Pacho
Aleksander Edward Pacho, znany również pod nazwiskiem rodowym Kachan, urodził się 3 kwietnia 1912 roku w Warszawie, a zmarł 26 sierpnia 1971 roku w tym samym mieście. Był polskim działaczem państwowym i partyjnym, lekarzem oraz podsekretarzem stanu w ministerstwach związanych ze zdrowiem w latach 1956–1961.
Życiorys
Był synem Jakuba i Leonii. W latach 1931–1937 studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Po ukończeniu studiów odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Sanitarnych Rezerwy oraz pracował w Szpitalu pw. Przemienienia Pańskiego i Szpitalu na Czystem. W 1939 roku brał udział w wojnie obronnej. Po wojnie wrócił do pracy w Szpitalu na Czystem, który pełnił rolę placówki zakaźnej dla ludności żydowskiej. Po likwidacji getto warszawskiego ukrywał się w Warszawie razem z żoną i matką. W czasie powstania warszawskiego, działając pod pseudonimem „Edward”, pracował w szpitalu polowym przy ulicy Hożej 13. Po zakończeniu powstania udał się do Krakowa, a następnie w okolice Nawojowej, gdzie współpracował z oddziałami partyzanckimi Batalionów Chłopskich „Lawiny” oraz udzielał pomocy medycznej oddziałom Armii Krajowej (Juliana Zubka ps. „Tatar”) i Armii Ludowej (pod dowództwem „Aloszy”).
W lutym 1945 roku powrócił do Warszawy, gdzie pracował w ambulatorium Państwowego Urzędu Samochodowego oraz jako kierownik sekcji szpitalnictwa w zarządzie miejskim Warszawy i szef Wydziału Zdrowia Publicznego m.st. Warszawy. Od marca 1945 roku był aktywnym członkiem Polskiej Partii Robotniczej, przekształconej później w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą. Należał do Komitetu Warszawskiego oraz egzekutywy Komitetu Dzielnicowego Warszawa-Wola PPR, a także był delegatem na Zjazd Zjednoczeniowy PZPR. Od sierpnia 1956 roku pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia, a po przekształceniu ministerstwa w Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, pozostał na tym stanowisku do maja 1961 roku.
W latach 50. XX wieku Aleksander Pacho był inicjatorem budowy Szpitala Bielańskiego w Warszawie. Jako kierownik Stołecznego Wydziału Zdrowia wmurował kamień węgielny pod jego budowę. Po otwarciu placówki w grudniu 1960 roku, przez ponad dziesięć lat pełnił funkcję jej dyrektora.
Był autorem kilku książek, w tym autobiografii Narodziny lekarza (1970) oraz Organizacji służby zdrowia w PRL (1966). Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Odznaczenia
Otrzymał dwukrotnie Złoty Krzyż Zasługi za zasługi w dziedzinie służby zdrowia (1954).
Przypisy
Bibliografia
Aleksander Kochański: Polska 1944–1991. Informator historyczny. Struktury i ludzie. T. 1. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-465-1.
