Aleksander Oszacki

Aleksander Oszacki (ur. 22 czerwca 1883 w Krakowie, zm. 20 listopada 1945 tamże) był polskim lekarzem, członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz profesorem medycyny wewnętrznej na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Życiorys

Był synem Stanisława i Aleksandry z Grzegorzewskich. W 1902 roku ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie, a następnie zapisał się na studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1908 roku uzyskał tytuł doktora wszech nauk lekarskich. W ostatnich latach studiów, od 1907 roku, pracował w oddziale chorób wewnętrznych w Szpitalu św. Łazarza, a w tym samym roku rozpoczął również pracę jako asystent w Zakładzie Chemii Lekarskiej. W latach 1910–1914 prowadził badania w szpitalach w Innsbrucku i Wiedniu. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do armii austriackiej jako lekarz batalionowy przy 13 pułku piechoty. 6 sierpnia 1920 roku, z dniem 1 kwietnia 1920 roku, został zatwierdzony w stopniu majora lekarza w korpusie lekarskim, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. W tym czasie był czasowo zwolniony z czynnej służby. Z powodu złego stanu zdrowia został ostatecznie zwolniony ze służby, a w latach 1916–1921 pełnił funkcję ordynatora oddziału wewnętrznego w szpitalu garnizonowym w Krakowie. W 1920 roku habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie pracy „Energetyczne wskaźniki sprawności krążenia” i od tego momentu pracował jako wykładowca nauki o chorobach przemiany materii, prowadząc również ćwiczenia z chemii i mikroskopii. W 1923 roku był oficerem rezerwy 10 batalionu sanitarnego w Przemyślu. Kierował Stacją Chorób Serca i Narządów Krążenia Ubezpieczalni Społecznej w Krakowie, był również założycielem pracowni badań nad rakiem oraz autorem prac dotyczących metabolizmu, patologii nowotworów i cukrzycy, a także kardiologii. Od 1931 roku kierował oddziałem Ib Szpitala św. Łazarza. W 1934 roku, jako major z 50. lokatą w korpusie oficerów rezerwy sanitarnych, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kraków Miasto, z przydziałem do Kadry Zapasowej 5 Szpitala Okręgowego w Krakowie. W tym samym roku został mianowany profesorem tytularnym Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako pierwszy w Polsce wprowadził terapię z użyciem penicyliny oraz gazoterapię.

6 listopada 1939 roku, podobnie jak inni profesorowie, został aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau i wywieziony do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Po trzech miesiącach, w lutym 1940 roku, powrócił do Krakowa. Nie odzyskał jednak wcześniej zajmowanego stanowiska, lecz otworzył nową placówkę kardiologiczną przy Ubezpieczalni Społecznej. Po wyzwoleniu Krakowa wrócił do pracy w Szpitalu św. Łazarza. W lipcu 1945 roku został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Otrzymał również nominację na kierownika II Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Wrocławskiego, jednak nie zdążył objąć tego stanowiska z powodu śmierci. Został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i pochowany na cmentarzu Salwatorskim (sektor SC9, rząd C, miejsce 8).

Jego innowacyjność w badaniach miała ogromny wpływ na środowisko naukowe. Dorobek naukowy Aleksandra Oszackiego obejmuje 42 publikacje, w tym „Choroby przemiany materii i energii u człowieka” oraz, wspólnie z Edwardem Szczeklikiem, „Studium o zespole płucno-sercowym”.

Wśród lekarzy znaleźli się także jego syn Jan Oszacki (1915–1982) oraz bratanek Jerzy Oszacki, który zmarł tragicznie w 1939 roku w wypadku w Szpitalu Uniwersyteckim św. Łazarza w Krakowie.

Przypisy

Bibliografia

Rocznik Oficerski 1923. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1923. [dostęp 2016-06-05].
Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
Wielka Ilustrowana Encyklopedja Powszechna Wydawnictwa Gutenberg Print, t. XXII (N-Ż), W-wa, 1937, s. 49.