Aleksander Nawrocki

Aleksander Nawrocki (urodzony 15 września 1940 w Bartnikach, zmarły 1 maja 2022) był polskim poetą oraz pisarzem.

Życiorys

Ukończył Szkołę Podstawową w Bartnikach oraz Liceum Ogólnokształcące w Przasnyszu (1960). Następnie uzyskał dyplom z filologii polskiej i węgierskiej (1966) oraz etnografii na Uniwersytecie Warszawskim. W trakcie swojej edukacji studiował także filozofię, socjologię, historię i archeologię, odbywając część nauki na Węgrzech oraz w Rumunii. Uczestniczył w wykładach filozoficznych prowadzonych przez Leszka Kołakowskiego. Jako pierwszy na świecie obronił pracę magisterską poświęconą poezji Czesława Miłosza (1967).

Debiutował w 1965 roku, publikując wiersze w miesięczniku „Kultura” pod redakcją Stanisława Grochowiaka. W 1966 roku wydał swój pierwszy zbiór poezji „Rdzawe owoce”. W sumie jest autorem 26 książek, w tym 18 tomów wierszy oraz 20 tomów wyborów poezji, a także prozy publikowanej za granicą. Wśród jego dzieł znajdują się 2 tomy opowiadań, powieść „Cień jego anioła”, książka popularnonaukowa o syberyjskim szamanizmie oraz reportaż „Jak zamordowano Imre Nagya” dotyczący powstania węgierskiego z 1956 roku. Wraz z żoną Barbarą stworzył zbiór reportaży o Syberii zatytułowany „Jakucja i ja”. Tłumaczył literaturę z języków: rosyjskiego, bułgarskiego, rumuńskiego, ukraińskiego, serbskiego, węgierskiego, fińskiego, angielskiego oraz francuskiego. Brał udział w wielu znaczących międzynarodowych festiwalach literackich, takich jak Struga (Macedonia), Warna (Bułgaria), Belgrad, Izmir (Turcja), Kair, Twer (Rosja), Kijów, Ryga, Wilno, Bonn oraz Londyn.

Od 1992 roku był właścicielem Wydawnictwa Książkowego IBiS, a od 1998 redaktorem naczelnym pisma „Poezja dzisiaj”. W latach 2013–2016 pełnił funkcję wydawcy kwartalnika „LiryDram”. Skupiał się głównie na literaturze współczesnej, zarówno polskiej, jak i zagranicznej, w tym antologiach poetyckich z takich krajów jak Grecja, Hiszpania, Węgry, Finlandia, Rosja oraz Ukraina. Był autorem i wydawcą „Poezja Polska – Antologia Tysiąclecia” oraz współredaktorem dwujęzycznej antologii poezji polskiej wydanej w Rosji w serii „Iz wieka w wiek”, prezentującej antologie poetyckie z 14 krajów słowiańskich.

Od 2001 roku organizował Światowe Dni Poezji UNESCO, podczas których przyznawano Nagrodę „Laur UNESCO” dla wyróżniających się polskich poetów oraz Nagrodę „Poezji dzisiaj” dla zagranicznych tłumaczy poezji polskiej. W 2008 roku Nawrocki zainicjował Festiwale Poezji Słowiańskiej.

Otrzymał Złoty Krzyż Zasługi oraz liczne wysokie odznaczenia od prezydentów Polski, Czech, Węgier oraz Republiki Jakuckiej. Łącznie był laureatem 22 prestiżowych nagród i wyróżnień krajowych oraz zagranicznych.

Od 18 lat współorganizował Warszawską Jesień Poezji. Dzięki jego inicjatywie w Ciechanowie powstał Oddział Związku Literatów Polskich. Opublikował ponad dwadzieścia tomów tłumaczeń z literatury węgierskiej, rumuńskiej, bułgarskiej oraz rosyjskiej. W 2004 roku otrzymał statuetkę Przasnyskiego Koryfeusza, a w 2016 roku Nagrodę ZAiKS-u w dziedzinie literatury. W 2019 roku został uhonorowany nagrodą „Love of Nature” przyznawaną przez European Academy of Sciences and Letters.

Twórczość

  • „Rdzawe owoce”, 1966 – zbiór wierszy wydany w serii „Zeszyty poetyckie” przez wydawnictwo „Pax”
  • „Obecność”, 1969 – zbiór wierszy, zawierający również utwory tłumaczone z języka węgierskiego
  • „Poezje”, autor Sándor Petöfi, 1971 – wybór, opracowanie i wstęp Aleksandra Nawrockiego, tłumaczenie z języka węgierskiego
  • „Poezje wybrane”, autor Attila József, 1975 – wybór i wstęp Aleksandra Nawrockiego, opublikowane przez Klub Poetycki Związku Socjalistycznej Młodzieży Wiejskiej, tłumaczenie z języka węgierskiego
  • „Święci ze snów i jarów”, 1977 – zbiór opowiadań fantasy
  • „Niebo cwałuje boso”, 1978 – zbiór wierszy
  • „Białe kamienie”, wybór wierszy fińskiego poety Paavo Juhani Haavikko, 1978 – wybór, wstęp i przekład Bożena Kłosek i Aleksander Nawrocki
  • „Koń siedmionogi”, 1980 – bajki węgierskie, wybór i przekład z węgierskiego dokonany przez Aleksandra Nawrockiego, tytuł oryginału „Magyar népmesék” (1960), ISBN 83-205-3098-9
  • „Rokitne szczęście”, 1983 – zbiór wierszy, ISBN 83-207-0504-5
  • „Głogi”, 1984 – zbiór wierszy, ISBN 83-03-00722-X
  • „Trzecie oko”, 1986 – poezja rumuńska w przekładzie Aleksandra Nawrockiego
  • „Za wczesny śnieg”, 1986 – zbiór wierszy, ISBN 83-218-0569-8
  • „Poezje wybrane”, autor Ferenc Juhász, 1986 – wybór i wstęp Aleksandra Nawrockiego, tłumaczenie z węgierskiego, ISBN 83-205-3963-3
  • „Widły śmiechu”, 1987 – zbiór wierszy, ISBN 83-205-3860-2
  • „Cień jego anioła”, 1988 – opowiadanie fantasy, ISBN 83-03-02321-7, wydane ponownie pod tytułem „Cień jego anioła, czyli Tajemnica kobiety” w 1995 roku, ISBN 83-86236-21-3
  • „Szamanizm i Węgrzy”, 1988, ISBN 83-207-0858-3
  • „Bracia Polarnej Zorzy”, bajki i baśnie ludowe estońskie i fińskie w przekładzie Aleksandra Nawrockiego, 1988, ISBN 83-7002-317-7
  • „Poeci Czarnogóry”, 1988 – wybór i opracowanie Aleksandra Nawrockiego, tłumaczenie z serbskiego Marek Bartnicki
  • „Sindbad” autorstwa Gyula Krúdy, 1988 – tłumaczenie z węgierskiego i posłowie Aleksandra Nawrockiego, tytuł oryginału „Szindbád”, ISBN 83-7020-031-1
  • „Nie twoje srebrniki”, 1989 – opowiadanie, ISBN 83-207-1222-X
  • „Białe plamy 4. Reporterska Aukcja Zdarzeń”, 1989 – antologia, współautor, opublikowany utwór „Białe plamy na Węgrzech”
  • „Jak zamordowano Imre Nagya”, 1990 – reportaż z powstania węgierskiego z 1956 roku, tłumaczony na wiele języków, w tym węgierski, rumuński, bułgarski, serbochorwacki, rosyjski, angielski oraz niemiecki, ISBN 83-900051-0-7
  • „Wilno, ojczyzno moja…”, 1990 – autor Alicja Rybałko, wybór utworów Aleksandra Nawrockiego
  • „Niebo złote ci otworzę”, 1992 – zbiór wierszy, antologia, współautor, wydanie 3 z 1994 roku, ISBN 83-86236-04-3
  • „Dla zakochanych”, 1992 – zbiór wierszy, ISBN 83-86236-11-6
  • „Bolesław Leśmian”, wybór wierszy Bolesława Leśmiana, 1993 – wybór i opracowanie Aleksandra Nawrockiego
  • „I tęsknię i pragnę”, 1993 – zbiór wierszy, w tym niektóre tłumaczone z rosyjskiego i serbochorwackiego
  • „I w tobie tańczy poeta”, autorstwa indyjskiego poety Rabindranatha Tagore, 1993 – wybór, wstęp, opracowanie i tłumaczenie z angielskiego Aleksandra Nawrockiego
  • „Pieśni”, autorstwa Safony, przekład z greckiego Janina Brzostowska, wstęp i opracowanie Aleksandra Nawrockiego, 1993
  • „Zegary wujka Antoniego”, 1993 – autor Stefan Arbatowski, redakcja Aleksandra Nawrockiego
  • „Złote sny i fioletów żal (perły liryki europejskiej)”, 1993 – autor Charles Baudelaire, wybór, wstęp i opracowanie Aleksandra Nawrockiego
  • „Jest tylko Beatrycze”, autorstwa Dantego Alighieri, 1994 – wybór i opracowanie Aleksandra Nawrockiego
  • „Kwiaty zła”, autorstwa Charles’a Baudelaire’a, 1994 – wybór, wstęp, opracowanie oraz tłumaczenie z języka francuskiego Aleksandra Nawrockiego, ISBN 83-86236-01-9
  • „Moje kochanie”, autorstwa Konstanty Ildefons Gałczyński, wybór i opracowanie Aleksandra Nawrockiego, 1994, ISBN 83-86236-00-0
  • „Pocałunki”, autor Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, wybór i opracowanie Aleksandra Nawrockiego, 1994, ISBN 83-86236-12-4
  • „Testament mój”, autor Juliusz Słowacki, 1994 – wybór i opracowanie Aleksandra Nawrockiego, ISBN 83-86236-10-8
  • „Ubiorę ciebie w błękit kwiatów…”, autor Kazimierz Przerwa-Tetmajer, 1994 – wybór i opracowanie Aleksandra Nawrockiego, ISBN 83-86236-07-8
  • „Złota pogoda”, 1995 – autor Halina Poświatowska, wybór i opracowanie Aleksandra Nawrockiego, ISBN 83-86236-19-1
  • „Laureaci VIII Festiwalu Poezji w XIV LO im. St. Staszica”, autorstwa Patrycji Konarzewskiej, redakcja i opracowanie Aleksandra Nawrockiego, 1997, ISBN 83-86236-53-1
  • „Poezje”, autorstwa Endre Ady, poezja węgierska, wybór, wstęp i tłumaczenie Aleksandra Nawrockiego, 1997, ISBN 83-86236-65-5
  • „Poezja polska”, antologia tysiąclecia Tom 1 i 2, pod redakcją Aleksandra Nawrockiego, 1998, ISBN 83-86236-71-X
  • „Poezje”, autorstwa Endre Ady, poezja węgierska, wybór, wstęp i opracowanie Aleksandra Nawrockiego, 1999, ISBN 83-86236-75-2
  • Andras Petocz: „Jedynie kochać kogoś pragnę” (przetłumaczony przez Aleksandra Nawrockiego), Wydawnictwo Książkowe IBiS, 1999, ISBN 83 86236 74 4
  • Przedmowa do „Africa… My Africa = Moja Afryko!” autorstwa Simona Mola w tłumaczeniu na język polski i pod redakcją Edwarda Osieckiego, 2002, ISBN 83-7192-174-8
  • „A Balaton melletti Szent György-hegyen: versek”, 2009 – zbiór wierszy w tłumaczeniu István Kovács i Gábor Zsille na język węgierski, ISBN 978-963-06-7997-8
  • „Białe pejzaże”, wybór wierszy bułgarskiej poetki Ełki Niagołowej w przekładzie Aleksandra Nawrockiego, 2009, ISBN 978-83-7358-074-9
  • „Dedykacje”, 2009 – zbiór wierszy
  • „Stichotworienija”, 2009 – tłumaczenie na język rosyjski wykonane przez Wierę Winogorowoj i Wiktora Kramarenko
  • „Tołkowa amwoni… poezija”, 2009 – tłumacz Dimitrina Lau-Bukowska, ISBN 9789549216165
  • „Wiesław Stanisław Ciesielski. Bio-bibliografia”, 2009 – opracowanie Aleksandra Nawrockiego, ISBN 978-83-88783-13-5
  • „Codziennik z kobietami w tle”, 2010 – zbiór wierszy
  • „Povodac”, 2010 – tłumacze Risto Vasilevski, Lilana Stejić, ISBN 978-86-7610-107-8

Przypisy

Bibliografia

Teczka pracy konsultanta pseudonim „Aleksander”: Aleksander Nawrocki

Alfred A. Borkowski, „Przasnyskie portrety. Część pierwsza”, Przasnysz: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Przasnyskiej, 2004, s. 112, ISBN 83-89408-06-6, OCLC 749765895.

Głębicka E., „Grupy literackie w Polsce 1945–1980”, Warszawa 1993

Stanisław S. Pajka, „Słownik biograficzny Kurpiowszczyzny XX wieku”, Kadzidło: Niezależne Obywatelskie Stowarzyszenie „Kurpik”, 2008, s. 698–699, ISBN 83-916349-2-2, OCLC 711874552.

B. Urbankowski, „Wstęp do poetyki donosu”, „Biuletyn IPN”, 1-2, 2019. brak numeru strony

Przeczytaj u przyjaciół: