Aleksander Przezdziecki, Pierzchała (ur. 29 lipca 1814 w Czarnym Ostrowiu na Podolu, zm. 26 grudnia 1871 w Krakowie), był hrabią i jednym z czołowych mediewistów warszawskich w okresie międzypowstaniowym. Był również wydawcą źródeł historycznych oraz członkiem Heroldii Królestwa Polskiego od 1847 roku.
Życiorys
Był synem Konstantego Przeździeckiego oraz Adelajdy Olizarówny, córki Filipa Nereusza Olizara i Ludwiki Niemirowiczówny-Szczyttówny (córki Krzysztofa).
Po ukończeniu Liceum Krzemienieckiego w 1831 roku, kontynuował naukę na uniwersytecie berlińskim w latach 1833-1834. Od 1847 roku osiedlił się na stałe w Warszawie.
W 1842 roku założył Bibliotekę Ordynacji Przeździeckich w pałacu w Czarnym Ostrowie.
Dzięki odziedziczonemu majątkowi, mógł w pełni poświęcić się badaniom historycznym. Wędrował po archiwach i bibliotekach w Niemczech, Francji, Szwajcarii oraz Włoszech, poszukując materiałów do historii Polski. Efektem jego prac była publikacja z 1850 roku pt. Wiadomość bibliograficzna o rękopisach zawierających w sobie rzeczy polski przejrzanych po niektórych bibliotekach i archiwach zagranicznych w latach 1846-1849.
Najważniejszą częścią jego działalności dla polskiej nauki była praca edytorska. W 1852 roku wydał Listy Annibala z Kapui, arcybiskupa napolitańskiego nuncyusza w Polsce, dotyczące bezkrólewia po Stefanie Batorym oraz pierwszych lat panowania Zygmunta III. W 1854 roku opublikował Życie domowe Jadwigi i Jagiełły, oparte na rejestrach skarbowych z lat 1388-1414. W latach pięćdziesiątych rozpoczął pracę nad wydaniem dzieł Jana Długosza, podróżując za granicę w celu poszukiwania rękopisów oraz najlepszych kopii jego prac. W latach 1863–1864 opublikowano Liber Beneficiorum, a w latach 1867-1870 ukazało się Dzieje polskie w księgach dwunastu w przekładzie Karola Mecherzyńskiego, które stanowiło pierwsze kompletne, polskie wydanie najważniejszego dzieła Jana Długosza. W 1862 roku wydał Kronikę Wincentego Kadłubka oraz w 1859 roku sfinansował reperację kapy z Piotrawina.
Był właścicielem majątków w Czarnym Ostrowie, Falentach oraz Ojcowie.
Autor prac
- Podole, Wołyń, Ukraina. Obraz miejsc i czasów, t. 1-2, 1841
- Podole, Wołyn, Ukraina: obrazy miejsc i czasów, t. 2, 1841
- Paweł z Przemankowa. Rys historyczny z drugiej połowy XIII wieku w Polsce, 1851
- Ślady Bolesławów polskich po obcych krajach. Opowiadanie historyczne, 1853
- Jagiellonki polskie w XVI wieku, t. I-V, Kraków 1880
Opracowania tekstów źródłowych
W latach 1863-1864 opracował i wydał Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis polskiego historyka Jana Długosza:
- „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” tom I, w serii „Jana Długosza kanonika krakowskiego dzieła wszystkie” tom VII, wyd. Czas, Kraków, 1863
- „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” tom II, w serii „Jana Długosza kanonika krakowskiego dzieła wszystkie” tom VIII, wyd. Czas, Kraków, 1864
- „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” tom III, w serii „Jana Długosza kanonika krakowskiego dzieła wszystkie” tom IX, wyd. Czas, Kraków, 1864
Przypisy
Bibliografia
- Aleksander Przeździecki: „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” tom I, w serii „Jana Długosza kanonika krakowskiego dzieła wszystkie” tom VII. Kraków: Czas, 1863.
- Aleksander Przeździecki: „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” tom II, w serii „Jana Długosza kanonika krakowskiego dzieła wszystkie” tom VIII. Kraków: Czas, 1864.
- Aleksander Przeździecki: „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” tom III, w serii „Jana Długosza kanonika krakowskiego dzieła wszystkie” tom IX. Kraków: Czas, 1864.
Linki zewnętrzne
