Aleksander Stanisław Nalaskowski
Aleksander Stanisław Nalaskowski (urodzony 24 lutego 1957 w Chełmży) to polski pedagog, posiadający tytuł profesora dr hab. nauk humanistycznych w dziedzinie pedagogiki ogólnej.
Życiorys
W 1976 roku ukończył I Liceum Ogólnokształcące w Toruniu, a następnie rozpoczął studia pedagogiczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, które zakończył w 1980 roku, pisząc pracę magisterską na temat Udział Stanisława Przybyszewskiego w tworzeniu Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Wolnym Mieście Gdańsk pod kierunkiem Bolesława Pleśniarskiego. Po ukończeniu studiów podjął pracę jako nauczyciel w szkole podstawowej w Łążynie, jednak w 1982 roku został zwolniony z powodu swojego zaangażowania w tworzenie struktur „Solidarności” nauczycielskiej.
W 1982 roku rozpoczął pracę jako asystent w Instytucie Pedagogiki UMK. W 1985 roku uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych w specjalności pedagogika, a jego rozprawa doktorska dotyczyła Funkcji wychowawczych i kulturalnych studenckiego ruchu teatralnego, pod kierunkiem promotora Józefa Kargula. W 1990 roku zdobył stopień doktora habilitowanego na Uniwersytecie Wrocławskim na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy Ścieżki edukacyjne i losy życiowe twórczych trzydziestolatków. Studium z wykorzystaniem badań podłużnych. W 1994 roku objął stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w 1998 roku otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. W 2003 roku został profesorem zwyczajnym.
W latach 1996–2007 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Pedagogiki UMK w Toruniu, a po jego przekształceniu w Wydział Nauk Pedagogicznych, został pierwszym dziekanem tej jednostki, wybieranym jednogłośnie przez dwie kadencje. W latach 1998–2007 był członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN.
Specjalizuje się głównie w pedagogice ogólnej, teorii szkoły oraz teoriach rozwoju człowieka, szczególnie ze szczególnym uwzględnieniem dzieciństwa. Jest twórcą koncepcji pedagogii źródeł. Do tej pory wypromował 16 doktorów i brał udział w około 100 przewodach doktorskich, habilitacyjnych oraz profesorskich. Opublikował 23 książki oraz ponad 100 artykułów, a jego prace były tłumaczone m.in. na języki: angielski, rosyjski, bułgarski, ukraiński, słowacki, hebrajski oraz hiszpański. W 1989 roku założył eksperymentalne liceum ogólnokształcące „Szkoła Laboratorium” (wcześniej „Poltech”), w którym również pełnił rolę dyrektora.
W październiku 2015 roku został powołany na członka Narodowej Rady Rozwoju przez prezydenta Andrzeja Dudę, a w 2016 roku wszedł do Rady Narodowego Kongresu Nauki.
W 2019 roku Nalaskowski został zawieszony za felieton, w którym określił osoby LGBT jako gwałcicieli, jednak sprawa została umorzona. Szeroko odniósł się do tej sytuacji w swojej książce „Wielkie Zatrzymanie. Co się stało z ludźmi?”, która ukazała się w czerwcu 2020 roku nakładem wydawnictwa Biały Kruk.
Wybrane publikacje
- Sztuka obrzeży, sztuka centrum, Warszawa: Kolegium Otryckie, 1986.
- Ścieżki edukacyjne i losy życiowe twórczych trzydziestolatków, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 1989.
- Społeczne uwarunkowania twórczego rozwoju jednostki, Toruń: UMK, 1989; wyd. 2, Warszawa: WSiP, 1998.
- Szanse szkoły z wyboru, Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 1993, 1995.
- Szkoła jako Opus Dei. O prywatnym szkolnictwie hiszpańskim, Toruń: Nasz Szkoła, 1991.
- Młodzież na rozdrożach. Zielonogórscy maturzyści ’87, Zielona Góra: WSP, 1990 (współaut. Krzysztof Dzieńdziura, Ryszard Borowicz).
- Przeciwko edukacji sentymentalnej, Kraków: Impuls, 1994.
- Edukacja po drugiej stronie lustra, Kraków: Impuls, 1994.
- Niepokój o szkołę, Kraków: Impuls, 1995.
- The Joy of Education, Sydney: Highwood Press, 1995.
- W poszukiwaniu wspólnoty. 15 lat spotkań pedagogów z Oldenburga i Torunia (red.), Toruń: UMK, 1996.
- Nauczyciele z prowincji u progu reformy edukacji, Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 1997, 1998.
- Edukacyjny show, Kraków: Impuls, 1998.
- Edukacja, która nie chce przeminąć, Kraków: Impuls, 1999.
- Widnokręgi edukacji, Kraków: Impuls, 2002.
- Przestrzenie i miejsca szkoły, Kraków: Impuls, 2002.
- Dzikość i zdziczenie jako kontekst edukacji, Kraków: Impuls, 2006 (tłum. na ros. i ukr. 2007).
- Pedagogiczne złudzenia, zmyślenia, fikcje, Kraków: Impuls, 2009 (tłum. na słow.).
- Pedagogiczny zapis dekady, Olsztyn: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii TWP, 2010.
- Ortodoksja i chaos, Kraków: Impuls, 2013.
- Pedagogiczne zwierzątko. Fenomen niewiedzy, Kraków: Impuls, 2015.
- Tożsamość. Mapa wypraw i słów, Toruń, 2016.
- Pedagogika dyskretna, Kraków: Impuls, 2016.
- Edukacja. Korzenie, źródła, narracje, Kraków: Impuls, 2017.
- Szkoła Laboratorium. Od działań autorskich do pedagogii źródeł, Warszawa-Kraków: Impuls-ORE, 2017.
- O względności czasu w modelach rozwoju dziecka. Wykład akademicki, Kraków: Impuls, 2018.
- Wielkie Zatrzymanie. Co się stało z ludźmi?, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2020.
- Bankructwo polskiej inteligencji, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2022.
- Tyrania postępu (współautor), Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2023.
Życie prywatne
Pasjonuje się jeździectwem i był członkiem Polskiego Związku Hodowców Koni Arabskich. W 2001 roku zdobył uprawnienia instruktora jeździectwa, ale w 2009 roku, w wyniku ciężkiego wypadku podczas treningu, musiał zrezygnować z aktywnej jazdy. Interesuje się także majsterkowaniem oraz grafiką, szczególnie drzeworytem.
Jest żonaty z Anną i ma dwóch synów: Filipa i Stanisława, oraz czworo wnuków: Natalię, Franciszka, Zofię i Urszulę.
Odznaczenia
W 2015 roku został uhonorowany przez Senat UMK Medalem za zasługi dla rozwoju uczelni.
Przypisy
Bibliografia
SławomirS. Kalembka SławomirS. (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 487, ISBN 83-231-1988-0.
Prof. dr hab. Aleksander Stanisław Nalaskowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2011-02-27].
